Siu H’Kéch: “Báu vật ” của buôn làng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Khi số người biết kể sử thi (kể khan) dần trở nên hiếm hoi trong cộng đồng người Jrai thì tại tổ dân phố 12 (thị trấn Phú Thiện, tỉnh Gia Lai), bà Siu H’Kéch vẫn ngày ngày cất lên những giai điệu sử thi hào hùng. Bà là một trong số ít người ở huyện Phú Thiện biết hát và kể khan.

Mặt trời dần khuất sau lưng núi. Chúng tôi tìm đến nhà bà H’Kéch với mong muốn được một lần nghe bà kể khan. Thấy khách từ xa, bà vội vàng ra đón với nụ cười đôn hậu. Ở tuổi 86 nhưng bà H’Kéch vẫn còn khỏe và minh mẫn.

Hỏi chuyện mới biết, thời trẻ, bà từng tham gia cách mạng. Bà cùng chồng là ông Kpă Uit tham gia đấu tranh trong đợt Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968. Khi ấy, bà vừa địu con trên lưng, vừa len lỏi trong rừng sâu để tiếp tế, chuyển thư cho bộ đội. Ông Uit cũng từng bị địch bắt giam ở thị xã Hậu Bổn (nay là thị xã Ayun Pa).

Suốt 6 tháng chồng bị cầm tù, bà H’Kéch một mình nuôi con và kiên trì hoạt động cách mạng. Sau ngày giải phóng, vợ chồng bà trở lại cuộc sống đời thường vốn có và trong lòng vẫn sắt son một niềm tin với Đảng.

Sau những ký ức hào hùng trong thời chiến, bà H’Kéch tiếp tục câu chuyện với chúng tôi về tình yêu của mình dành cho sử thi của dân tộc. Bà kể: Ngày trước, tổ 12 có tên gọi là làng A Măng. Làng có rất nhiều người biết kể khan. Với dân làng, kể khan như món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày.

“Lúc bấy giờ, ông Kpă Nhốt và bà Kpă H’Chra kể khan hay nhất làng. Mỗi tối, tôi và lũ trẻ con rủ nhau đến nhà ông bà để nghe kể khan. Bên bếp lửa đỏ hồng, chúng tôi được nghe những câu chuyện về các dũng sĩ, về Yàng, về những cuộc giao tranh giữa các bộ tộc. Cứ thế, theo năm tháng, từng lời kể khan cũng thấm sâu vào tâm trí tôi”-bà H’Kéch nhớ lại.

ba-hkech-va-anh-quang-con-re-ba-cung-on-lai-lngay-thang-tham-gia-hoat-dong-cach-mang-anh-lac-ha.jpg
Bà H’Kéch là một trong số ít người ở huyện Phú Thiện biết hát và kể khan. Ảnh: L.H

Hiện bà H’Kéch thuộc lòng hơn 10 bài sử thi của người Jrai. Tùy vào nội dung mà mỗi bài khan sẽ kể trong 20 phút, có bài kéo dài từ đêm này sang đêm khác. Sau này, khi đã làm mẹ, bà H’Kéch ru con ngủ bằng chính những bài sử thi ấy. “Ngày trước không có điện thoại, ti vi, lũ nhỏ cứ đòi mẹ kể khan. Nhờ vậy nên tôi nhớ sử thi lâu lắm”-bà H’Kéch chia sẻ.

Chị Siu H’Ming (con gái bà H’Kéch) tâm sự: “Từ nhỏ, mình thường xuyên được nghe mẹ kể khan. Lời kể của mẹ chứa đựng nhiều bài học sâu sắc về cuộc sống, về tình yêu thương và lòng dũng cảm.

Giờ đây, mình cũng nhớ được vài bài sử thi và thường xuyên kể cho con nghe. Mình muốn con cũng có một tuổi thơ đầy ắp những câu chuyện như mình ngày xưa. Tiếng khan của mẹ đã trở thành một phần không thể thiếu trong ký ức và gắn bó với mình suốt những năm tháng trưởng thành”.

Đến nay, mỗi khi cất giọng kể khan, bà H’Kéch như trở về thời son trẻ, khi mà từng câu, từng chữ đã trở thành một phần máu thịt của bà. Với bà, sử thi là hơi thở, là linh hồn của người Jrai. Vì thế, lũ trẻ trong làng đều yêu thích những câu chuyện của bà. Mỗi tối, chúng lại kéo đến nhà bà để nghe kể khan. Những câu chuyện về Yàng, về cuộc giao tranh giữa các bộ tộc qua giọng kể của bà trở nên sống động.

Anh Kpă Quang (con rể bà H’Kéch) bày tỏ: “Mình rất tự hào vì mẹ là người duy nhất trong làng còn biết kể khan. Những câu chuyện của mẹ không chỉ giúp mình hiểu hơn về văn hóa của người Jrai mà còn khiến mình thêm yêu quý và trân trọng truyền thống của dân tộc. Mình đang cố gắng ghi chép và học thuộc một vài bài để gìn giữ và truyền lại cho con cháu, để tiếng khan không bị mai một”.

Trao đổi với P.V, bà Kpă Loan-Phó Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin huyện Phú Thiện-nhận xét: “Bà H’Kéch là cháu của Vua Gió đời thứ tư, cũng là người hiếm hoi còn lưu giữ những bài sử thi của người Jrai tại huyện Phú Thiện. Những năm gần đây, huyện đặc biệt chú trọng đến việc bảo tồn và phát huy giá trị của các hoạt động kể sử thi nhằm gìn giữ nét văn hóa độc đáo của dân tộc Jrai trên địa bàn”.

Có thể bạn quan tâm

Binh đoàn 15 tiếp sức đồng bào vùng biên thoát nghèo

Binh đoàn 15 tiếp sức đồng bào vùng biên thoát nghèo

(GLO)- Trong năm 2024 và 2025, Binh đoàn 15 triển khai chương trình trao tặng bò giống cho các hộ nghèo, cận nghèo ở khu vực biên giới của tỉnh Gia Lai, giúp người dân có điều kiện phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống và góp phần thắt chặt tình đoàn kết quân dân nơi biên giới.

Anh Nguyễn Văn Toàn (giữa) hướng dẫn người dân chọn giống, xuống giống đúng thời vụ, giúp lúa đạt năng suất cao. Ảnh: D.Đ

“Đầu tàu” của làng Ring

(GLO)- Ở xã biên giới Ia Mơ (tỉnh Gia Lai), người dân làng Ring luôn nhắc về anh Nguyễn Văn Toàn-Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng ban Quản lý làng với sự tin tưởng, quý mến. Những năm qua, anh là “đầu tàu” của làng Ring.

Khu chợ được đầu tư khang trang nhưng đìu hiu, vắng người mua bán và các điểm chợ tạm, chợ cóc tự phát đang hoạt động nhộn nhịp, gây lãng phí nguồn lực đầu tư.

Gia Lai: Chợ tiền tỷ bỏ hoang, chợ tạm nhộn nhịp

(GLO)- Mặc dù được đầu tư xây dựng khang trang, hiện đại theo hình thức xã hội hóa nhưng nhiều khu chợ ở phía Tây Gia Lai lại rơi vào cảnh đìu hiu, vắng người mua bán. Trái lại, các điểm chợ tạm, chợ cóc hoạt động tự phát ngày càng nhiều, gây mất mỹ quan đô thị và lãng phí nguồn lực đầu tư.

Tuyến đường tại trung tâm xã Ia Pa (tỉnh Gia Lai) vừa sửa chữa xong đã bị hư hỏng, UBND tỉnh Gia Lai yêu cầu kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của chủ đầu tư và các tổ chức liên quan về chất lượng thi công.

Yêu cầu kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm trong vụ đường mới sửa đã hỏng ở xã Ia Pa

(GLO)- UBND tỉnh Gia Lai vừa có văn bản chỉ đạo các sở, ngành và UBND xã Ia Pa kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm của chủ đầu tư và tổ chức, cá nhân liên quan trong quá trình triển khai dự án sửa chữa đường Hùng Vương và đường Quang Trung, sau khi báo chí phản ánh về chất lượng thi công.

Khu vực sạt lở trên tuyến đường vận hành Trạm 500 kV (xã Ia Ly).

Vụ sạt lở tuyến đường vận hành Trạm 500 kV Thủy điện Ia Ly: Đề xuất đầu tư tuyến đường mới thay thế

(GLO)- Sau khi xác định nguyên nhân sạt lở tuyến đường vận hành Trạm 500 kV do Công ty Thủy điện Ia Ly (xã Ia Ly, tỉnh Gia Lai) quản lý, chính quyền địa phương đã kiến nghị UBND tỉnh Gia Lai xem xét đầu tư tuyến đường mới thay thế và hỗ trợ người dân bị thiệt hại sớm ổn định cuộc sống.

Các đơn vị trao tiền hỗ trợ cho gia đình chị Huỳnh Thị Tình (phường Hoài Nhơn Đông)-thân nhân thuyền viên mất tích. Ảnh: C.C

Gia Lai: Thăm hỏi và trao tiền hỗ trợ cho các gia đình ngư dân bị tai nạn

(GLO)- Ngày 29-10, Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai phối hợp với Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Sở Nông nghiệp và Môi trường, Quỹ hỗ trợ ngư dân cùng chính quyền các địa phương tổ chức thăm hỏi, động viên và trao tiền hỗ trợ cho các gia đình, thân nhân thuyền viên 2 tàu cá gặp nạn trên biển.

Phường Hội Phú đưa robot AI vào phục vụ tại Trung tâm Phục vụ hành chính công. Ảnh: Bá Bính

Ðể người dân bớt ngại chuyện giấy tờ, thủ tục

(GLO)- Các địa phương trên địa bàn tỉnh Gia Lai đã có những hình thức hỗ trợ để từng bước đưa chính quyền đến gần dân hơn. Việc thực hiện một số thủ tục hành chính đối với người dân đã trở nên đơn giản, nhẹ nhàng và ấm áp sự quan tâm.

Bà Trần Thị Thanh Tuyền tặng quà cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Ảnh: Bá Bính

Nữ cán bộ hết lòng vì công việc chung

(GLO)- Trong mắt người dân, bà Trần Thị Thanh Tuyền-Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam phường, Chủ tịch Hội Liên hiệp phụ nữ phường Hội Phú (tỉnh Gia Lai) là một cán bộ “nói đi đôi với làm”, sâu sát cơ sở và luôn tận tụy, trách nhiệm vì công việc chung.

Chuẩn hóa dữ liệu đăng ký phương tiện, giấy phép lái xe

Chuẩn hóa dữ liệu đăng ký phương tiện, giấy phép lái xe

(GLO)- Công an tỉnh đã chỉ đạo các phòng nghiệp vụ và Công an các địa phương khẩn trương rà soát, chuẩn hóa dữ liệu đăng ký phương tiện, giấy phép lái xe, số hóa hồ sơ đăng ký xe. Đây là bước quan trọng hướng đến quản lý thống nhất và cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực giao thông.

Bản lĩnh phụ nữ Gia Lai trong phát triển kinh tế gia đình.

Bản lĩnh phụ nữ Gia Lai trong phát triển kinh tế gia đình

(GLO)- Không chỉ khéo léo giữ gìn mái ấm, nhiều phụ nữ Gia Lai hôm nay đã mạnh dạn vươn lên làm kinh tế, từ những mô hình nhỏ đã tạo nên việc làm, thu nhập ổn định cho gia đình và cộng đồng. Bằng sự kiên trì, sáng tạo, họ trở thành điểm sáng trong hành trình xây dựng kinh tế địa phương.

Gia đình em Kpă Tiệp (làng Ring, xã Ia Hrú) vui mừng đón nhận căn Nhà nhân ái do các tổ chức, doanh nghiệp và nhà hảo tâm hỗ trợ. Ảnh: Đồng Lai

Gia Lai chung tay xoa dịu nỗi đau da cam

(GLO)- Trên địa bàn tỉnh Gia Lai hiện có nhiều nạn nhân chất độc da cam thế hệ thứ 3, khuyết tật đặc biệt nặng. Nhiều năm qua, cấp ủy, chính quyền và các tổ chức, cá nhân cùng chung tay xoa dịu nỗi đau da cam bằng những việc làm thiết thực, hiệu quả.

Mùa bắt sâu tre

Mùa bắt sâu tre

(GLO)- Trong thân tre, nứa, lồ ô mọc bạt ngàn giữa những cánh rừng ở xã Ia Khươl (tỉnh Gia Lai), có một loài sâu màu trắng đục được người Bahnar xem như sản vật do thiên nhiên ban tặng.

null