Siu H’Kéch: “Báu vật ” của buôn làng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Khi số người biết kể sử thi (kể khan) dần trở nên hiếm hoi trong cộng đồng người Jrai thì tại tổ dân phố 12 (thị trấn Phú Thiện, tỉnh Gia Lai), bà Siu H’Kéch vẫn ngày ngày cất lên những giai điệu sử thi hào hùng. Bà là một trong số ít người ở huyện Phú Thiện biết hát và kể khan.

Mặt trời dần khuất sau lưng núi. Chúng tôi tìm đến nhà bà H’Kéch với mong muốn được một lần nghe bà kể khan. Thấy khách từ xa, bà vội vàng ra đón với nụ cười đôn hậu. Ở tuổi 86 nhưng bà H’Kéch vẫn còn khỏe và minh mẫn.

Hỏi chuyện mới biết, thời trẻ, bà từng tham gia cách mạng. Bà cùng chồng là ông Kpă Uit tham gia đấu tranh trong đợt Tổng tiến công và nổi dậy Tết Mậu Thân 1968. Khi ấy, bà vừa địu con trên lưng, vừa len lỏi trong rừng sâu để tiếp tế, chuyển thư cho bộ đội. Ông Uit cũng từng bị địch bắt giam ở thị xã Hậu Bổn (nay là thị xã Ayun Pa).

Suốt 6 tháng chồng bị cầm tù, bà H’Kéch một mình nuôi con và kiên trì hoạt động cách mạng. Sau ngày giải phóng, vợ chồng bà trở lại cuộc sống đời thường vốn có và trong lòng vẫn sắt son một niềm tin với Đảng.

Sau những ký ức hào hùng trong thời chiến, bà H’Kéch tiếp tục câu chuyện với chúng tôi về tình yêu của mình dành cho sử thi của dân tộc. Bà kể: Ngày trước, tổ 12 có tên gọi là làng A Măng. Làng có rất nhiều người biết kể khan. Với dân làng, kể khan như món ăn tinh thần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày.

“Lúc bấy giờ, ông Kpă Nhốt và bà Kpă H’Chra kể khan hay nhất làng. Mỗi tối, tôi và lũ trẻ con rủ nhau đến nhà ông bà để nghe kể khan. Bên bếp lửa đỏ hồng, chúng tôi được nghe những câu chuyện về các dũng sĩ, về Yàng, về những cuộc giao tranh giữa các bộ tộc. Cứ thế, theo năm tháng, từng lời kể khan cũng thấm sâu vào tâm trí tôi”-bà H’Kéch nhớ lại.

ba-hkech-va-anh-quang-con-re-ba-cung-on-lai-lngay-thang-tham-gia-hoat-dong-cach-mang-anh-lac-ha.jpg
Bà H’Kéch là một trong số ít người ở huyện Phú Thiện biết hát và kể khan. Ảnh: L.H

Hiện bà H’Kéch thuộc lòng hơn 10 bài sử thi của người Jrai. Tùy vào nội dung mà mỗi bài khan sẽ kể trong 20 phút, có bài kéo dài từ đêm này sang đêm khác. Sau này, khi đã làm mẹ, bà H’Kéch ru con ngủ bằng chính những bài sử thi ấy. “Ngày trước không có điện thoại, ti vi, lũ nhỏ cứ đòi mẹ kể khan. Nhờ vậy nên tôi nhớ sử thi lâu lắm”-bà H’Kéch chia sẻ.

Chị Siu H’Ming (con gái bà H’Kéch) tâm sự: “Từ nhỏ, mình thường xuyên được nghe mẹ kể khan. Lời kể của mẹ chứa đựng nhiều bài học sâu sắc về cuộc sống, về tình yêu thương và lòng dũng cảm.

Giờ đây, mình cũng nhớ được vài bài sử thi và thường xuyên kể cho con nghe. Mình muốn con cũng có một tuổi thơ đầy ắp những câu chuyện như mình ngày xưa. Tiếng khan của mẹ đã trở thành một phần không thể thiếu trong ký ức và gắn bó với mình suốt những năm tháng trưởng thành”.

Đến nay, mỗi khi cất giọng kể khan, bà H’Kéch như trở về thời son trẻ, khi mà từng câu, từng chữ đã trở thành một phần máu thịt của bà. Với bà, sử thi là hơi thở, là linh hồn của người Jrai. Vì thế, lũ trẻ trong làng đều yêu thích những câu chuyện của bà. Mỗi tối, chúng lại kéo đến nhà bà để nghe kể khan. Những câu chuyện về Yàng, về cuộc giao tranh giữa các bộ tộc qua giọng kể của bà trở nên sống động.

Anh Kpă Quang (con rể bà H’Kéch) bày tỏ: “Mình rất tự hào vì mẹ là người duy nhất trong làng còn biết kể khan. Những câu chuyện của mẹ không chỉ giúp mình hiểu hơn về văn hóa của người Jrai mà còn khiến mình thêm yêu quý và trân trọng truyền thống của dân tộc. Mình đang cố gắng ghi chép và học thuộc một vài bài để gìn giữ và truyền lại cho con cháu, để tiếng khan không bị mai một”.

Trao đổi với P.V, bà Kpă Loan-Phó Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin huyện Phú Thiện-nhận xét: “Bà H’Kéch là cháu của Vua Gió đời thứ tư, cũng là người hiếm hoi còn lưu giữ những bài sử thi của người Jrai tại huyện Phú Thiện. Những năm gần đây, huyện đặc biệt chú trọng đến việc bảo tồn và phát huy giá trị của các hoạt động kể sử thi nhằm gìn giữ nét văn hóa độc đáo của dân tộc Jrai trên địa bàn”.

Có thể bạn quan tâm

Phát huy vai trò quản lý kinh tế của phụ nữ

Phát huy vai trò quản lý kinh tế của phụ nữ

(GLO)- Sau 3 năm triển khai Đề án “Hỗ trợ hợp tác xã (HTX) do phụ nữ tham gia quản lý, tạo việc làm cho lao động nữ đến năm 2030”, các cấp Hội Phụ nữ trong tỉnh Gia Lai đã phối hợp hỗ trợ thành lập 14 HTX và 16 tổ hợp tác/tổ liên kết do phụ nữ quản lý.

Gia Lai: Tuyên truyền, giải đáp, tư vấn chính sách hưởng ứng Ngày Bảo hiểm y tế Việt Nam 1-7

Gia Lai: Tuyên truyền, giải đáp, tư vấn chính sách hưởng ứng Ngày Bảo hiểm y tế Việt Nam 1-7

(GLO)- Tin từ Bảo hiểm xã hội (BHXH) khu vực XXIII (Gia Lai-Bình Định), hưởng ứng Ngày Bảo hiểm y tế (BHYT) Việt Nam 1-7, đơn vị sẽ tăng cường tuyên truyền, giải đáp, tư vấn chính sách BHXH, BHYT tập trung nhấn mạnh chủ đề: “Bảo hiểm y tế-Chia sẻ cộng đồng, bảo vệ sức khỏe toàn dân”.

An Khê nâng cao ý thức phòng cháy chữa cháy cho cộng đồng

An Khê nâng cao ý thức phòng cháy chữa cháy cho cộng đồng

(GLO)-Những năm qua, Đội Chữa cháy và Cứu nạn cứu hộ (CNCH) khu vực An Khê (tỉnh Gia Lai) phối hợp chặt chẽ với các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp trên địa bàn thường xuyên phổ cập kiến thức, hướng dẫn cách sử dụng các thiết bị chữa cháy cầm tay và kỹ năng xử lý tình huống khi gặp sự cố cháy nổ.

Nhờ thay đổi tư duy sản xuất, đời sống gia đình bà Đinh Bom đã thay đổi nhanh chóng với thu nhập hàng năm trên 500 triệu đồng. Ảnh: N.Q

Khởi sắc làng Tơ Drăh

(GLO)-Nhờ thực hiện tốt Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với cuộc vận động “Làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm trong đồng bào dân tộc thiểu số để từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững”, làng Tơ Drăh (xã Bar Măih, huyện Chư Sê) đã có nhiều khởi sắc và đạt chuẩn nông thôn mới.

Chuyện những người làm truyền thông ngành Y

Chuyện những người làm truyền thông ngành Y

(GLO)- Nhằm giúp người dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số có kiến thức trong chăm sóc sức khỏe, phòng-chống dịch bệnh, đội ngũ cán bộ truyền thông ngành Y tỉnh Gia Lai đã không quản ngại khó khăn, tiếp cận địa bàn để tuyên truyền, góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng.

Thủ tướng chỉ đạo chi trả chế độ cho cán bộ nghỉ việc do sắp xếp trước 30/6

Thủ tướng chỉ đạo chi trả chế độ cho cán bộ nghỉ việc do sắp xếp trước 30/6

Đối với trường hợp đã có quyết định nghỉ việc thì phải hoàn thành việc giải quyết, chi trả chậm nhất trước ngày 30/6. Cơ quan, đơn vị, cá nhân nào có thẩm quyền mà không giải quyết đúng kế hoạch hoặc để xảy ra tiêu cực sẽ bị xử lý theo quy định của Đảng và pháp luật nhà nước.

null