Tạp bút của THANH THẢO
Không ai mới sinh đã là người lính! Nhưng trong cuộc chiến tranh chống Mỹ, hàng triệu người lính Việt Nam đã ra mặt trận. Tôi vinh dự là một trong hàng triệu người lính ấy. Dù không trực tiếp cầm súng chiến đấu, nhưng tôi vẫn là người lính. Vượt Trường Sơn từ đầu năm 1971, tôi đã nhận một thử thách có lẽ lớn nhất trong cuộc đời mình: Hành quân 2.000 cây số vào chiến trường Nam Bộ. Vượt qua bom đạn, sốt rét, tôi đã hành quân qua núi cao vực sâu suốt 4 tháng trời.
Ngày ấy tôi đi vào chiến trường với hai mơ ước: Được là anh bộ đội, và được làm thơ. Tôi đã được cả hai, dù lúc xuất phát, tôi không phải nhà thơ chuyên nghiệp. Tôi chỉ là một phóng viên chiến trường. Nhưng tôi biết, được làm nhà báo, mình sẽ làm được thơ.
Như mọi người lính khác, chiến trường không chỉ thử thách tôi, mà còn giúp tôi nhanh chóng trưởng thành. Ngày lên đường, rời Hà Nội, tôi đã nguyện với lòng mình, là sẽ vào chiến trường bằng đường Trường Sơn, và trở ra Hà Nội bằng đường số Một.
Tôi đã thực hiện được lời nguyện ấy.
 |
| Tranh của họa sĩ NGUYỄN THỊ HẢI HÒA |
Bây giờ nghĩ lại, tôi thấy mình thực sự may mắn. Có nhiều người anh, người bạn nuôi ước nguyện làm thơ như tôi, nhưng họ đã phải nằm lại ở chiến trường. Như nhà thơ Lê Anh Xuân (tức Ca Lê Hiến) vào tháng 5.1968, anh đã nằm lại ở Long An, chỉ cách đích tới Sài Gòn 20 cây số. “Cái vầng sáng bồn chồn thương nhớ đó/ Cứ đêm đêm nức nở gọi ta về” (Mùa xuân Sài Gòn, mùa xuân chiến thắng, Lê Anh Xuân). Anh Ca Lê Hiến đã không về tới Sài Gòn thành phố mà anh yêu thương.
Trải qua chiến trường, tôi biết, những mơ ước dù nhỏ nhoi của người lính - nhà thơ cũng không phải dễ thực hiện, trong một cuộc chiến kéo quá dài và quá ác liệt.
50 năm, “năm mươi mùa xuân đầu tiên” đã qua. Những nhà thơ - người lính còn sống được tới bây giờ như mấy anh em chúng tôi, nói như nhà thơ Nguyễn Thụy Kha bạn tôi - nguyên là lính thông tin Trường Sơn ngày chiến tranh - thì đã là “quá lời lãi”. Chúng tôi đã sống xứng đáng là một người lính. Và sống không hổ thẹn là một nhà thơ.
Mới đây, nói chuyện điện thoại với nhà văn - lính chiến Thái Bá Lợi, anh cho tôi biết, khi đi xuống những vùng chiến trường ác liệt ở Khu Năm, nhà thơ Ngô Thế Oanh bạn tôi là một người can đảm. Tôi rất vui và tự hào khi nghe thông tin này, bạn mình đã “ngon lành” trong chiến tranh, và sống rất tử tế 50 năm hòa bình.
Ai cũng biết, những thử thách trong hòa bình cũng gay gắt, dù không bộc lộ rõ ràng như trong chiến tranh. Vượt qua những cám dỗ trong đời thường cũng không hề dễ dàng. Nhưng nhìn lại, những nhà thơ đã qua chiến tranh là bạn tôi, chúng tôi đều vượt qua được những “hố bom trong thời bình” này.
Chúng tôi hầu hết đều đã, hoặc sẽ bước qua tuổi 80, và may mắn được chứng kiến 50 năm ngày Hòa bình Thống nhất.
Bây giờ, mỗi khi nghe lại ca khúc Hát mãi khúc quân hành - bài hát vượt thời gian của nhà thơ - nhạc sĩ Diệp Minh Tuyền, lòng tôi lại bồi hồi. “Mãi mãi lòng chúng ta/ Ca bài ca người lính/ Mãi mãi lòng chúng ta/ Vẫn hát khúc quân hành ca…”. Mình đã là một người lính không đến nỗi nào trong chiến tranh, và một người bình thường sống tử tế trong hòa bình. Vậy là được.
Trong năm 2025, tôi sẽ có một niềm vui, là trường ca “Những người đi tới biển”, bản trường ca đầu tiên của tôi viết về chiến tranh đã được chọn trong số “50 tác giả, 50 tác phẩm tiêu biểu” chào mừng 50 năm giải phóng miền Nam, hòa bình thống nhất đất nước. Hội Nhà văn Việt Nam đã phối hợp với Nhà xuất bản Giáo dục để in 50 tác phẩm này đúng dịp lễ 30.4.2025. Xin được chia sẻ niềm vui này với bạn!
Vậy là bộ đội Cụ Hồ vẫn hát mãi khúc quân hành. Thật vui!
