Làm việc với đoàn có các đồng chí: Châu Ngọc Tuấn-Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh; Trương Hải Long-Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh; Ayun H’Bút-Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch HĐND tỉnh; Nguyễn Thị Thanh Lịch-Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; Dương Mah Tiệp-Tỉnh ủy viên, Phó Chủ tịch UBND tỉnh; đại diện lãnh đạo các cơ quan tham mưu, giúp việc Tỉnh ủy; các sở, ban, ngành của tỉnh và lãnh đạo huyện Chư Păh.
Những chuyển biến tích cực
Báo cáo với đoàn giám sát về việc triển khai thực hiện các chương trình MTQG trên địa bàn tỉnh thời gian qua, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Dương Mah Tiệp thông tin: Tỉnh đã chủ động triển khai quán triệt sâu rộng các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn của Trung ương, của tỉnh và huy động hệ thống chính trị cùng vào cuộc. Ban Chỉ đạo thực hiện các chương trình MTQG giai đoạn 2021-2025 đã được thành lập từ cấp tỉnh đến cấp xã; công tác quản lý, điều hành chương trình được thực hiện thống nhất, đồng bộ. Nội dung các văn bản quản lý, điều hành đã thể hiện tính phân cấp, phân quyền, nhất là trao quyền cho người dân, tạo được sự công khai, công bằng, minh bạch trong quá trình triển khai thực hiện các dự án. Cấp ủy, chính quyền các cấp đã phát huy vai trò, trách nhiệm, tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến đến các tầng lớp nhân dân, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số về nội dung, mục đích, ý nghĩa của các chương trình cũng như quyền lợi, nghĩa vụ của các đối tượng thụ hưởng chính sách. Từ đó, người dân nâng cao ý thức, trách nhiệm khi tham gia thực hiện các chương trình, nỗ lực vươn lên cùng với sự trợ giúp của Nhà nước, cộng đồng.
 |
Quang cảnh buổi làm việc tại trụ sở UBND tỉnh. Ảnh: Đức Thụy |
Trong giai đoạn 2021-2025, tổng nguồn vốn đầu tư phát triển thực hiện 3 chương trình MTQG trên địa bàn tỉnh là hơn 3.838 tỷ đồng (trong đó, ngân sách trung ương hơn 3.080 tỷ đồng, ngân sách tỉnh hơn 758 tỷ đồng). Năm 2021, tỉnh đã phân bổ, giải ngân vốn đạt 82,35% kế hoạch, chủ yếu là vốn sự nghiệp của chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững. Năm 2022, tổng vốn đầu tư phát triển đã giải ngân là 435,31 tỷ đồng, đạt 61,83% kế hoạch giao. Đến ngày 30-6-2023 đã giải ngân vốn kéo dài sang năm 2023 là 58,571 tỷ đồng; vốn sự nghiệp đã giải ngân là 87,346 tỷ đồng, đạt 15,99% kế hoạch. Tổng vốn ngân sách nhà nước năm 2023 trên 1.690 tỷ đồng. Trong 6 tháng đầu năm 2023, tỉnh đã giải ngân vốn đầu tư phát triển đạt 6,22% kế hoạch; vốn sự nghiệp đạt 5,37% kế hoạch. Bên cạnh đó, tỉnh đã lồng ghép các nguồn lực thực hiện các chương trình MTQG theo tinh thần Nghị quyết số 35/2022/NQ-HĐND ngày 9-12-2022 của HĐND tỉnh ban hành quy định về cơ chế lồng ghép nguồn vốn giữa các chương trình MTQG; giữa các chương trình MTQG và các chương trình, dự án khác; cơ chế huy động các nguồn lực khác thực hiện chương trình MTQG trên địa bàn tỉnh.
Qua 2 năm triển khai thực hiện các chương trình MTQG, nền kinh tế của tỉnh đã có những chuyển biến tích cực, cơ sở hạ tầng phát triển mạnh mẽ; tốc độ tăng trưởng sản phẩm trên địa bàn tỉnh đạt khá; tổng sản phẩm trong tỉnh (GRDP) năm 2022 (theo giá so sánh năm 2010) tăng 9,16% so với năm 2021. Trong đó, nông-lâm nghiệp-thủy sản tăng 4,05%, công nghiệp-xây dựng tăng 19,3%, dịch vụ tăng 8,87%, thuế sản phẩm giảm 11,73%. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch phù hợp, trong đó nông-lâm nghiệp-thủy sản chiếm 27,29%, công nghiệp-xây dựng chiếm 28,28%, dịch vụ chiếm 40,38%, thuế sản phẩm chiếm 4,05%. GRDP bình quân đầu người đạt 60,45 triệu đồng; tỷ lệ hộ nghèo (theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều giai đoạn 2022-2025) giảm còn 10,09%. Tốc độ tăng tổng sản phẩm GRDP trong 6 tháng đầu năm ước đạt 5,54%, đứng thứ 35 trong cả nước và đứng thứ 2 khu vực Tây Nguyên. Các lĩnh vực văn hóa-xã hội, giáo dục và đào tạo, y tế tiếp tục có bước phát triển; công tác chăm lo gia đình chính sách, người có công, đối tượng bảo trợ xã hội được triển khai thực hiện thường xuyên.
 |
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm phát biểu kết luận buổi làm việc. Ảnh: Đ.T |
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, việc triển khai thực hiện các chương trình MTQG trên địa bàn tỉnh còn một số hạn chế. Cụ thể, việc hoàn thành các mục tiêu, nhiệm vụ, tiêu chí nông thôn mới còn nhiều khó khăn; tiến độ giải ngân nguồn vốn ngân sách nhà nước còn chậm; một số địa phương còn lúng túng trong quá trình triển khai thực hiện các tiêu chí xây dựng nông thôn mới theo Bộ tiêu chí mới... Tại buổi làm việc, các đại biểu đã chỉ rõ nguyên nhân của những hạn chế, tồn tại là do tỷ lệ hộ nghèo trên địa bàn cao; việc đầu tư cơ sở hạ tầng cần nguồn vốn lớn; nguồn lực từ ngân sách nhà nước hỗ trợ còn hạn chế so với nhu cầu; các chính sách thu hút doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn triển khai chưa hiệu quả; việc lập các thủ tục hồ sơ, thủ tục thanh quyết toán còn nhiều vướng mắc; một số tiêu chí xây dựng nông thôn mới trong Bộ tiêu chí mới chưa phù hợp với thực tiễn triển khai của tỉnh... Mặt khác, việc triển khai thực hiện dự án cần đảm bảo các quy trình lập, thẩm định, phê duyệt theo quy định của Luật Đầu tư công, Luật Xây dựng, thời gian và thủ tục đầu tư kéo dài, làm hạn chế việc triển khai thực hiện chương trình.
Kiến nghị tháo gỡ khó khăn, vướng mắc
Tại buổi làm việc, đại diện lãnh đạo các sở, ngành liên quan và lãnh đạo UBND tỉnh đã giải đáp các thắc mắc của thành viên đoàn giám sát liên quan đến từng chương trình MTQG: giảm nghèo bền vững, xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; nêu rõ các khó khăn, vướng mắc đối với từng dự án, tiểu dự án, việc phân bổ vốn, quá trình giải ngân, các thủ tục chi... Cùng với đó, tỉnh đề xuất, kiến nghị Chính phủ và các bộ ngành tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thời gian tới. Theo đó, đề nghị Ủy ban Dân tộc báo cáo Thủ tướng Chính phủ cho các xã khu vực III theo Quyết định số 861/QĐ-TTg tiếp tục được hưởng chính sách cho khu vực III sau khi có quyết định hoàn thành xây dựng nông thôn mới; sớm ban hành Bộ tài liệu đào tạo để các địa phương có cơ sở triển khai thực hiện. Đề nghị Chính phủ điều chỉnh mức hỗ trợ tiền ăn cho người học thuộc đối tượng thụ hưởng từ 30 ngàn đồng/người lên 50 ngàn đồng/người/ngày thực học; Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội nghiên cứu, điều chỉnh bộ công cụ đánh giá, đo lường hộ nghèo, hộ cận nghèo phù hợp với tình hình thực tế của từng vùng miền, khu vực...
Giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT Lưu Trung Nghĩa đề xuất: “Trung ương cho phép chuyển nguồn vốn đầu tư phát triển đã bố trí thực hiện năm 2023 sang năm 2024 để tiếp tục triển khai thực hiện; đồng thời nghiên cứu, linh hoạt đối với một số tiêu chí trong Bộ tiêu chí nông thôn mới giai đoạn 2021-2025 phù hợp với từng địa phương”.
 |
Chủ tịch UBND tỉnh Trương Hải Long phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Đức Thụy |
Tham gia ý kiến với đoàn giám sát, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Thanh Lịch cho rằng: “Khi xây dựng chính sách cần phù hợp với đặc thù văn hóa, điều kiện của từng vùng miền; chính sách phải gắn với nguồn lực thực hiện, trong đó có cả nguồn lực tài chính và nguồn lực con người. Bên cạnh đó, mong muốn có cơ chế phân cấp, phân quyền để địa phương mạnh dạn triển khai thực hiện”.
Phát biểu tại buổi làm việc, Chủ tịch UBND tỉnh Trương Hải Long nhấn mạnh sẽ tiếp thu đầy đủ ý kiến của các thành viên đoàn giám sát và bổ sung, hoàn thiện báo cáo gửi đoàn trong thời gian sớm nhất. Thời gian tới, tỉnh tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo tập trung các giải pháp triển khai thực hiện có hiệu quả các chương trình MTQG, trong đó chủ động xây dựng kế hoạch, ban hành các văn bản hướng dẫn song hành với hướng dẫn của các bộ, ngành liên quan; tăng cường các lớp tập huấn, bồi dưỡng và đôn đốc việc giải ngân các nguồn vốn, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong tổ chức thực hiện.
Kết luận tại buổi làm việc, Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm đánh giá cao tinh thần trách nhiệm của tỉnh trong việc lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức triển khai thực hiện các chương trình MTQG và đạt được những kết quả bước đầu. Đặc biệt là việc tỉnh chủ động ban hành hệ thống văn bản triển khai thực hiện các chương trình; phân công nhiệm vụ cụ thể cho thành viên Ban chỉ đạo các cấp phù hợp với nhiệm vụ; thường xuyên đôn đốc, hướng dẫn, kiểm tra, giám sát...
 |
Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội Y Thanh Hà Niê Kđăm (hàng trước, thứ 2 từ trái sang) trò chuyện cùng người dân xã Đak Tơ Ve, huyện Chư Păh. Ảnh: Đ.T |
Theo Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội, 3 chương trình MTQG có ý nghĩa nhân văn sâu sắc. Việc triển khai thực hiện hiệu quả 3 chương trình là nhiệm vụ quan trọng. Thời gian qua, Chính phủ rất trách nhiệm và nỗ lực trong việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc. Tuy nhiên, để có cách làm căn cơ, đồng bộ, hiệu quả, đề nghị tỉnh Gia Lai rà soát, có ý kiến, kiến nghị cụ thể đối với từng khó khăn, vướng mắc, nêu rõ cơ sở, nguyên nhân và làm thành báo cáo hoàn chỉnh gửi đoàn giám sát trước ngày 1-8-2023. Trên cơ sở đó, đoàn sẽ tổng hợp trình Quốc hội, Chính phủ để có những điều chỉnh cụ thể, cách làm phù hợp, sát với yêu cầu thực tiễn, đảm bảo mục tiêu hài hòa trong thực hiện, nhất quán trong triển khai. Chủ tịch Hội đồng Dân tộc của Quốc hội cũng đề nghị các bộ, ngành liên quan kịp thời tham mưu, ban hành các văn bản hướng dẫn đồng bộ, tháo gỡ các vướng mắc từ cơ sở để các địa phương triển khai thực hiện hiệu quả các chương trình MTQG thời gian tới.
