“Tháng Giêng rét đài”

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
(GLO)- Những năm trước, sau Tết Nguyên đán, tiết trời dần ấm lên. Năm nay, tháng Giêng đã sang nửa chừng nhưng cái lạnh cứ dùng dằng. Chừng như luyến lưu, tiếc nhớ cuộc dạo chơi với xuân thì nên cái lạnh vẫn ung dung tản bộ chiều nay. Lẽ nào tiết trời bất thường, không tuân theo 24 tiểu tiết, trên cơ sở lịch âm điển hình.

Thì vài năm trước cũng có lúc tiết trời thất thường như thế nhưng rét trơ cả đài, cả nhụy, rét như luồn trong gió, trong tay áo thì hiếm khi lắm. Phải chăng nguồn cơn từ việc tháng Giêng chỉ có mưa phùn và gió lạnh, bông hoa chớm nở đã rụng rơi cánh mỏng chỉ còn trơ lại đài hoa nên người ta gọi là rét đài?

Minh họa: Huyền Trang

Minh họa: Huyền Trang

Phải kết nối cảm quan cùng với thiên nhiên, chịu khó quan sát và rút ra kinh nghiệm dự đoán thời tiết từ năm này qua năm khác thì dân gian mới có được sự phân loại kiểu rét vừa phù hợp vừa đáng yêu đến thế. Giờ mấy ai còn nhắc nhớ đến khái niệm “rét đài” vì trên bản tin truyền hình chỉ có những chỉ báo như “rét đậm, rét hại” rồi “không khí lạnh tăng cường” đó thôi. Pleiku từ sau Tết đến đã có vài ba đợt lạnh, chẳng đủ lớn để gọi là một “cơn rét đài” hay đó là sự ảnh hưởng giao thoa của khí hậu, thiên nhiên cùng hòa quyện trong cái giá rét của xứ Bắc?

Tháng Giêng gió lộng, giá rét thổi hút kiệt những giọt nước cuối cùng của mùa còn sót lại nhưng cây đót lại ra bông phất phơ trong gió đem đến vẻ mềm mại thơ mộng cho các triền núi chênh vênh hay các cung đường đèo. Tháng Giêng, lũ trẻ thường rủ nhau lên núi bắt đầu mùa hái đót. Tôi thích nhất là gặp những khóm, những vùng bông đót vừa mới xòe bông, những bông đót chưa ngả màu vàng xám. Bông đót còn là lộc của rừng để mâm cơm ngày sau Tết của người làng tôi thêm chút thịt cá và góp phần nâng bước chân đám trẻ đến trường.

Tháng Giêng nơi đây thi thoảng có chút mưa dịu nhẹ, cái rét cũng ngọt trong những đài hoa. Thì trước hiên nhà, cội mai vàng sau những ngày xuân, khi những cánh hoa rụng hết cũng trơ đài ra trước gió, nhành cây bọc sương sớm óng lên. Nhìn ra trước vườn, bà tôi không khỏi chạnh lòng trong tiếng thở dài, loang trong gió sớm. Những khi ấy, tôi hay nắm lấy bàn tay bà và chúng tôi thường bắt đầu đếm nhớ kỷ niệm xưa. Những buổi như thế, ánh nắng vừa đủ hừng lên quyện trong cái se se làm lòng người trở nên dịu dàng. Tôi và bà nhìn qua ô cửa sổ ngỡ như chúng tôi đang trong những tháng Giêng đã cũ. Vì cũng bên cửa sổ nhỏ kia, cạnh chiếc máy khâu cũ của ông nội là lọ hoa lay ơn thắm đỏ. Tôi cuộn tròn trong chiếc chăn con công cũ bạc phếch thời gian, chỉ đủ thò cái đầu lấp ló, chỉ đủ hình dung tiếng xành xạch đạp máy khâu của ông tôi. Tất cả cứ nằm yên trong lòng nhớ, chỉ cần lay lay nhẹ, ký ức sẵn sàng thức dậy khi tháng Giêng gợi về.

“Tháng Giêng rét đài”, bà dẫn tôi ra ngồi dưới gốc cây pơ lang, hoa bung nở, đỏ thắm một góc trời. Cây cứ thế gần gũi lớn lên theo năm tháng và hằn in trong ký ức của bà. Tôi tần ngần ngồi dưới gốc cây pơ lang để thấy mùa đang trôi qua một cách êm đềm. Khi rời làng, ông bà mang theo nỗi nhớ và niềm tự hào, ý thức nguồn cội. “Chính ông cháu đã trồng cây này, khi đến đây khai khẩn, góp sức lập làng”-giọng bà thoảng trong gió sớm. Hồi giờ, tôi cứ mặc định chỉ riêng miền đất này mới có và gắn với cánh pơ lang xoay trong gió rét tháng Giêng kia.

Tháng Giêng khiến xui tôi nhớ căn bếp của bà. Bên ấm nước đen nhay nháy bám đầy nhọ đang sôi là chú mèo nằm cuộn tròn tìm chút ấm áp. Rồi lại nhớ đến ước mơ bé xíu về cuộc sống khấm khá hơn của hai bà cháu. Ký ức tuổi thơ gian khó của tôi chẳng hiểu sao chỉ gắn toàn những ngày rét mướt trong ray rứt mong manh. Nhớ tháng Giêng dáng bà tần tảo sớm hôm, đầu trùm kín chiếc khăn nhung, lom khom tưới tắm vồng rau xanh mướt. Bà vào Tây Nguyên đã lâu nhưng vẫn giữ dáng dấp của người Bắc không phai vào đâu được. Vậy nên, chút rét tháng Giêng lắc phắc trên những kỷ niệm như thêu những đường kẻ xanh trên chiếc khăn trùm ấm của bà, bật lên trong tôi nhưng mến thương cuộc đời.

Năm nào tôi cũng xin phép bố mẹ về ăn Tết với bà. Và lần nào, tôi cũng nấn ná qua Giêng cùng bà để ngồi dưới gốc cây pơ lang trong chiều rét như cắt cớ, bên cạnh là những ý nghĩ ấm áp trong xiết bao mến thương này.

Có thể bạn quan tâm

Sắc màu tháng ba

Sắc màu tháng ba

(GLO)- Dấu chân thời gian đang chạm dần vào vạch cuối của mùa xuân để chào đón mùa hạ. Khoảnh khắc nhấn nhá này rắc lên thiên nhiên những mảng màu sống động đầy mê hoặc trong sắc màu tháng ba.
Ông Kpuih Jol-“Cầu nối” văn hóa truyền thống của làng Hle Ngol

Ông Kpuih Jol-“Cầu nối” văn hóa truyền thống của làng Hle Ngol

(GLO)- Già làng Kpuih Jol được nhiều thế hệ người làng Hle Ngol (xã Ia Tôr, huyện Chư Prông, tỉnh Gia Lai) yêu mến bởi ông như “cầu nối” mạch nguồn văn hóa truyền thống của người Jrai. GJol không ngừng nỗ lực gìn giữ, bảo tồn để các giá trị truyền thống ngày càng phong phú, sinh động.
Mắt quê

Mắt quê

Người ta bước chân ra phố tính chuyện đi xe nào hay mở ứng dụng đặt xe, nhưng dân miệt sông nước thì quen với chiếc ghe, chiếc xuồng hay phi thẳng vỏ lãi (phương tiện di chuyển trên sông, thường làm bằng vật liệu composite) mà đi chợ cho kịp buổi sớm mơi.
Quê hương bên những ngọn đồi

Quê hương bên những ngọn đồi

(GLO)- Năm 2014, sau khoảng thời gian trở về từ giảng đường đại học mà chưa tìm được việc, tôi quyết định vào TP. Hồ Chí Minh. Xe lăn bánh, đêm thật dài, tôi kéo rèm nhìn ra bóng tối trôi bên đường, nghĩ mông lung về những gì đang chờ mình khi xe dừng ở Bến xe Miền Đông mà tự nhiên trống trải.

Con ngồi đợi mẹ bên thềm

Con ngồi đợi mẹ bên thềm

Ý niệm về không gian cư trú trong đời sống dân gian thường gắn kết với những bài học về luân thường đạo lý. Bắt đầu từ ca dao, tục ngữ, cái ngạch cửa thềm nhà bỗng ý vị với rất nhiều nhắn nhủ...
Sắc màu hy vọng

Sắc màu hy vọng

(GLO)- Mùa xuân đến, đất trời như được mặc chiếc áo mới với cây cối xanh tươi, đâm chồi nảy lộc, muôn hoa khoe sắc. Mùa xuân cũng là lúc những hy vọng được ươm mầm để người ta tin vào điều tốt đẹp sẽ đến trong năm mới.

Lối cỏ hoa

Lối cỏ hoa

(GLO)- Mùa xuân bao giờ cũng dành cho mình một lối cỏ hoa. Tôi nhận ra điều ấy khi tóc đã bạc, chân đã bước qua nhiều miền đất xa xôi. Đi từ ngõ nhà mình ra thấy con đường bụi bặm hôm nào bỗng hào hứng đón nhận bước chân ta bằng muôn thứ hoa cỏ mà có hỏi mãi cũng chẳng thể nào biết hết tên.

Nhớ mẹ

Nhớ mẹ

(GLO)- Không hiểu sao khi bước vào tháng Giêng, tôi lại thường nghĩ về mẹ. Tháng Giêng như một cánh cửa khép lại năm cũ và bước sang năm mới với bao ước vọng, bao khấp khởi mừng vui.

Hương vị rau cần

Hương vị rau cần

(GLO)- Những người con xa xứ như tôi, mỗi lần nhớ về quê hương không thể không nhớ về Tết quê. Nỗi nhớ ấy như sâu hơn, đằm hơn, chất chứa tầng tầng lớp lớp còn bởi hương vị riêng của thứ rau quê kiểng mà cứ làm vương vấn thêm nỗi lòng của những đứa con xa nhà.

Sống chậm cùng những vòng xe

Sống chậm cùng những vòng xe

Trong cái nhộn nhịp, tất bật của phố phường khi tết đã qua, guồng quay cuộc sống trở lại thường nhật, đâu đó giữa Sài Gòn, chúng ta vẫn cảm nhận được cái bình dị, chậm rãi khi rong ruổi trên những chiếc xe đạp, dẫu đôi khi áo đã ướt đẫm mồ hôi.
Ngọt ngào hương sắc hoa cà phê

Ngọt ngào hương sắc hoa cà phê

(GLO)- Tây Nguyên đang giữa mùa khô. Những ngày này, nắng vàng ươm đầy trời. Và gió thổi vào nắng, vào cỏ, vào cây trên mọi nẻo đường. Sau mấy ngày nghỉ Tết, bà con nông dân bắt đầu lên rẫy tưới nước cho vườn cây cà phê vừa qua đợt thu hái.

Thuyền hoa

Thuyền hoa

"Cứ mỗi lần hoa mai vàng trước ngõ..." là mỗi lần tôi lại nao nao với những kỷ niệm của mùa xuân và ngày tết. Con người ta thật lạ, xuân năm nào cũng đến, mỗi năm đều đặn vào dịp cố định, vậy mà cái cảm giác chộn rộn mong chờ vẫn cứ háo hức như là tươi mới.
Hồi sinh những nhành hoa

Hồi sinh những nhành hoa

(GLO)- Năm nào cũng vậy, sau Tết Nguyên đán ít ngày, mấy người bạn của tôi lại dành thời gian dạo quanh phố phường hay lang thang trong hầu hết các con hẻm để gom những cành đào đã trưng hoặc những chậu cúc hoa tàn ở bên lề đường.

Ra Giêng…

Ra Giêng…

(GLO)- Ông bà ta khi xưa dù làm lụng vất vả quanh năm, ngày thường có thể “cơm dưa muối” chưa no bụng, nhưng 3 ngày Tết phải đủ đầy. Vậy nên mới có đôi câu đối: “Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ/Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh”.