Vấn vương bông gòn

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Trong vườn còn sót lại một cây gòn. Đến mùa, chúng bung ra những bông nhẹ bẫng, mềm như mây trắng vắt ngang trời, theo gió tản mát muôn phương.

Từ góc ban công nhà, tôi đưa mắt nhìn theo những đám bông lơ lửng trôi ngang cùng gió. Từ tháng 3 đến tháng 5, trên cây những quả là quả, chi chít từ đầu cành đến cuối nhánh. Một góc nhỏ khu vườn tôi tĩnh lặng, vấn vương bông gòn.

1-thuan-nguyen.jpg
Cây bông gòn. Ảnh: Thuận Nguyễn

Khi đọc một cuốn sách nghiên cứu về địa danh Sài Gòn, tôi có được thông tin thú vị về cây bông gòn. Trong “Ðại Nam quấc âm tự vị”, tác giả Huỳnh Tịnh Của đưa ra lý giải về tên gọi Sài Gòn là “củi gòn”. Ông căn cứ vào từ “sài” nghĩa là “củi” và “gòn” tức “cây bông gòn”.

Học giả Trương Vĩnh Ký cũng cho rằng: Từ “Sài Gòn” được phiên âm từ tiếng của người Khmer, vì địa danh này xưa kia là rừng rậm có nhiều cây gòn được người dân sử dụng làm củi. Không ai tìm thấy dấu tích của rừng gòn theo giả thuyết trên nhưng đó lại là một cách lý giải khá thú vị và cũng thật lãng mạn về một loài cây gắn với địa danh.

Quay trở lại về câu chuyện cây gòn ngay sân nhà tôi. Thân cây khi còn nhỏ xanh thẳng, về già lại trở nên xám xù xì. Khi nắng hong chín thành màu của đất nâu, rồi sau, hoa bung nở bồng bềnh cả tuổi thơ. Vậy mà, đến mùa quả, phất phơ như trêu ngươi trước những ngọn gió khô, tạo nên một khoảng không gian trắng, tĩnh, cho tôi mơ mộng. Chẳng giống những loài cây khác, cây gòn rụng lá vào mùa khô, vì “cây gòn phải hy sinh để dồn sức nuôi trái gòn lớn đàng hoàng chớ” (Những cây gòn lạc, Nguyễn Ngọc Tư).

Mùa quả, nhìn từ xa, tưởng như cây đội được mây trên đầu. Bông gòn phơi khô, sau khi lấy sạch hết những hạt tròn như hạt tiêu thì dùng để làm ruột gối êm êm giấc ngủ. Mẹ tôi giờ vẫn giữ thói quen ngày cũ, trước khi may bao gối bông gòn, cho thêm vào đó mấy lá đinh lăng khô, nghe thơm tròn cả giấc ngủ. Nên dân gian vẫn hay có câu: “Gòn lụi cứng vỏ nhưng mềm ruột” là thế.

Khi bắt gặp cây gòn nào đó ở mọi nẻo cao nguyên, với tôi đó là điều hạnh phúc. Như ngay trên quốc lộ 19-đoạn ngang qua huyện Đak Pơ, trong khuôn viên Trạm Y tế xã Cư An có một cây gòn gần 40 tuổi. Còn ở xã Yang Bắc (huyện Đak Pơ), nhiều ngôi làng nép mình bên những cây gòn đang mùa bung trái. Không chỉ gắn bó như một kỷ niệm, cây gòn ngày nay còn được dùng để phát triển nông nghiệp xanh bền vững. Một số hộ ở huyện Chư Sê, Chư Prông trồng cây bông gòn để làm trụ cho hồ tiêu phát triển. Lại thấy thương cây hơn. Bởi khi người ta chặt ngang trên đầu cây, bỏ bớt ngọn cây, vậy mà, chúng vẫn tái sinh mạnh mẽ.

Cùng với nhiều loài cây khác, cây gòn cùng gắn với cao nguyên này theo một cách rất riêng. Dẫu không được nhắc tên nhiều như loài cây khác nhưng như mạch ngầm âm thầm chảy từ núi đồi đến phố thị. Bạn tôi kể rằng: Ngày trước, bên hiên nhà bạn có một cây gòn tán cao vươn hẳn lên mái nhà. Cứ mùa bông gòn, bạn cùng các em bày trò hứng bông.

Năm nào cũng vậy, mùa bông gòn trở thành một phần kỷ niệm tuổi thơ đong đầy của bạn. Dạo gần đây, khi những quán ở Pleiku dựng thêm góc check-in, không ít quán trồng lại cây gòn hoặc tận dụng cây bông gòn có sẵn như ở ngã tư Nguyễn Tất Thành giao với đường Bờ Kè để tạo góc chụp ảnh khác lạ, tưởng như tuyết rơi mùa hè. Nhiều du khách đứng hàng giờ chỉ để canh gió thổi, chụp với cánh bông gòn bay.

Từ khi Dự án đường Quyết Tiến nối dài (đoạn từ đường Đồng Tiến đến Sư Vạn Hạnh) chính thức thông xe thì cây bông gòn nhà tôi hiện ra với nắng gió, tò mò dưới đôi mắt nhiều người qua đường. Thi thoảng có vài người đi ngang ngoái loại, đôi người hỏi thăm. “Năm nay, được mùa bông gòn nhiều, chắc nắng nóng”-mẹ tôi gặp ai cũng nói vậy.

Nhìn từng trái bông lơ lửng, tôi vẫn thường nhủ rằng có lẽ mỗi chúng ta, ai cũng có một cây bông gòn để nhớ, để thương. Như từng trái gòn kia, mai này hòa vào dòng người trên phố, đáp xuống lòng đường, gieo vào lòng người giây phút bình yên. Tôi đã từng thấy một cặp đôi dừng xe giữa cầu, người con gái giơ tay hứng vài mẩu bông gòn vô tình bay lạc. Họ cười, trao nhau cái nhìn trìu mến.

Giờ đây, thi thoảng tôi vẫn gặp đôi ba gốc gòn già ven đường, đứng kiêu hãnh, cô độc trong vườn nhà hay bền bỉ bên hông của tiệm tạp hóa nhỏ. Mùa bông, trái bung trắng xóa, người bán hàng đôi lúc chau mày vì sợi bông bay dính vào tấm bạt. Nhưng đôi lần, họ cũng dừng tay gom bông bỏ vào túi, có lẽ là định mang về nhồi vào chiếc gối đã xẹp.

Vậy đấy, thiên nhiên chẳng đòi hỏi gì, cứ lặng lẽ gửi đi một chút ân tình, chút mơ mộng để thương những năm tháng tận tâm với đời. Bởi thế, trong những dòng tự sự về một loài bông gòn trắng của nhà phê bình văn học Hoàng Đăng Khoa có sự so sánh đầy chiêm nghiệm: “ngẫm thơ mình bông trắng/rớt sân nhà không dậy nổi tiếng vang” (Đối diện).

Nếu một ngày, bạn thấy trái bông nào đó rơi rơi, đừng vội phóng xe qua. Bởi biết đâu từ trong tiếng thầm thì dịu nhẹ có chút vấn vương của những cánh bông gòn đang mở đón ta.

Có thể bạn quan tâm

Nẻo về tháng Tư

Nẻo về tháng Tư

(GLO)- Bước chân trên dải biên cương một ngày tháng Tư nắng đượm, tôi thốt nhiên nhớ tới mấy câu thơ của Nguyễn Bình Phương: “Những cột mốc vùng biên bóng trải xiêu xiêu/Dãy núi oằn lên từng nhịp thở”.

Gió đồng mùa hạ

Gió đồng mùa hạ

(GLO)- Gió từ cánh đồng quê lại thổi tràn qua ô cửa nhỏ, mang theo hương thơm nồng nàn của lúa non và mùi ngai ngái của đất sau cơn mưa đầu mùa.

Mùa rẫy tới

Mùa rẫy tới

Mấy ngày nay thường hay có dông vào buổi chiều. Gió ùn ùn thốc tới. Mây từ dưới rừng xa đùn lên đen sì như núi, bao trùm gần kín khắp bầu trời. A Blưn thấy ông nội lẩm nhẩm tính rồi nói mấy hôm nữa đi phát rẫy.

Bài học đầu đời

Bài học đầu đời

(GLO)- Mãi đến bây giờ, cánh tay tôi vẫn còn một vết sẹo. Vết sẹo đỏ ửng, kéo dài trông thật “thiếu thẩm mỹ”. Bạn bè khuyên đi xóa sẹo nhưng tôi lại không muốn. Bởi lẽ, với tôi, vết sẹo ấy gắn liền cùng kỷ niệm về bài học đầu đời.

Tháng Tư ở thành phố mang tên Bác

Tháng Tư ở thành phố mang tên Bác

(GLO)- Một ngày giữa tháng Tư, tôi có chuyến thăm TP. Hồ Chí Minh. Như tín hiệu của vũ trụ, có điều gì đó thôi thúc tôi phải về với nơi mà 50 năm về trước, cả dân tộc vỡ òa trong niềm vui của ngày đại thắng, thống nhất non sông.

Nhớ bếp lửa nhà sàn

Nhớ bếp lửa nhà sàn

(GLO)- Gần 50 năm gắn bó với vùng đất Tây Nguyên, tôi đã đi qua nhiều buôn làng, tiếp xúc với bao con người hiền lành như đất, mộc mạc như cây rừng. Và trong những buôn làng đó, từng bếp lửa nhà sàn đã để lại trong tôi ấn tượng đậm sâu với không gian đầm ấm và chân tình

Hương nhãn

Hương nhãn

(GLO)- Tháng Tư về, mang theo những giọt sương tinh khôi lặng lẽ đọng trên mái nhà, ấp ôm không gian trong cái se lạnh dịu dàng của phố núi. Pleiku tỉnh giấc giữa sắc trời tĩnh lặng mà chất chứa bao xao xuyến.

Tháng Tư về nguồn

Tháng Tư về nguồn

(GLO)- Chúng tôi đến TP. Hồ Chí Minh giữa những ngày tháng Tư lịch sử, vào đúng dịp kỷ niệm 50 năm Ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

Mưa đầu hạ

Mưa đầu hạ

(GLO)- Pleiku vào hạ không báo trước bằng cái nóng gắt gao, cũng chẳng cần đến tiếng ve râm ran hay sắc phượng rực trời. Chỉ cần một cơn mưa đầu mùa, bất chợt, ào ạt mà vô cùng êm dịu là biết hè đã chạm ngõ.

Hương ngọc lan

Hương ngọc lan

(GLO)- Hương ngọc lan là mùi hương thanh khiết nhất mà tôi được biết trong tuổi thơ của mình. Đó là sự dịu ngọt nhẹ nhàng và vô cùng gây thương nhớ cho người lữ khách.

Đọc để hiểu mình

Đọc để hiểu mình

(GLO)- Khi nhìn một người ngồi đọc sách, tôi thường có cảm giác rất bình an. Sự bình an như nguồn năng lượng được truyền đến từ hình ảnh rất đẹp trước mắt.

Cơn mưa ngang qua

Cơn mưa ngang qua

Tiết trời vào sáng sớm khá oi nồng, nhưng bầu trời lại phủ kín một màu mây xám đục chứ không trong trẻo như mọi khi. Rồi bất chợt mưa rào rào mà không có gió, có sấm báo trước.

Minh họa: HUYỀN TRANG

Mùa hoa hẹn phố

(GLO)- Thỉnh thoảng, bạn bè thời đại học ngẫu hứng gửi vào nhóm Zalo bức ảnh về một loài hoa. Dù không giải thích lời nào nhưng lập tức nhiều phản hồi, nhiều icon xuất hiện.

Minh họa: HUYỀN TRANG

Món quà của chị Hai

(GLO)- Thời tiểu học, tôi khá biếng nhác việc học. Kết quả học tập của tôi năm nào cũng gần như “đội sổ”, trầy trật hết cách mới không bị lưu ban. Trong khi đó, các anh chị tôi đều học giỏi. Tuy nhiên, đọc cuốn sách 'Vượt đêm dài' của nhà văn Minh Quân do chị Hai tặng đã thay đổi cuộc đời tôi.

Tan biến giữa rừng

Tan biến giữa rừng

(GLO)- Tôi mê đắm Tây Nguyên bắt đầu từ 2 chữ “đại ngàn”. Tôi cũng đã từng mường tượng về những cánh rừng bạt ngàn, tán cây che kín không thấy ánh mặt trời, dây leo và cây bụi lấp kín không một lối mòn, muông thú chạy nhảy dưới những tán xanh.

Giai âm tiếng lòng

Giai âm tiếng lòng

(GLO)- Nếu tin rằng mọi thứ đều có nguyên do thì lý do ra đời của cây đàn guitar chắc hẳn là niềm ưu ái vô bờ mà thượng đế đặc biệt ban tặng cho con người.

Xôn xao chợ núi

Xôn xao chợ núi

(GLO)- Chợ núi cũng như bao khu chợ ở nhiều vùng miền khác, là nơi mua bán trao đổi, gặp gỡ chuyện trò. Song, chính sự chân chất, bình dị của những phiên chợ này lại khiến bao người nhớ nhung.

Theo cánh ong bay

Theo cánh ong bay

(GLO)- Giữa một ngày chớm hạ, bầy ong mật ở đâu bất chợt vần vũ trên khóm hoa xuyến chi trước sân nhà, khiến tôi xao động. Bên khóm hoa muốt trắng nhụy vàng dịu dàng có bao đôi cánh mỏng tang, rộn rã bên ngày mới.

Nhớ hội trại ngày ấy

Nhớ hội trại ngày ấy

(GLO)- Cứ mỗi dịp tháng 3, khi thấy học sinh nô nức chuẩn bị cho hội trại, lòng tôi lại xao xuyến nhớ về những ngày áo trắng tung bay trên sân trường đầy nắng với bao ước mơ, hoài bão.

Những bức ảnh cũ

Những bức ảnh cũ

(GLO)- Một hôm, tôi vô tình phát hiện cuốn album cũ nằm lẫn giữa đống giấy tờ trong ngăn tủ quần áo. Tôi cầm lên, có cảm giác như chạm vào từng ký ức xa xôi. Ngày xưa yêu dấu theo những bức ảnh lần lượt quay về.