1.
Mấy ngày này, mỗi lần lướt Facebook, chạm vào ánh nhìn của tôi nhiều hơn là chùm ảnh hoặc đoạn clip về những thức quà của mùa thu. Này đây gói cốm làng Vòng dẻo mềm xanh màu ngọc thạch thơm mát trong lớp lá sen, cạnh bên là đôi ba quả chuối chín trứng cuốc. Này đây cành hồng trĩu quả chín đỏ được cắm trong chiếc bình gốm mộc khiến không gian thêm sâu lắng, ấm nồng hương thu. Thì chẳng phải, quả hồng vẫn được coi là biểu tượng của mùa thu, của niềm hạnh phúc đó sao. Vậy nên, có người từng nói rằng một quả hồng tươi cũng đủ rạng ngời mùa đẹp.
Thế nhưng, thức quà khiến tôi mê đắm hơn cả lại là quả thị. Quả thị bước ra từ câu chuyện bà nội kể, hiện hữu trong chiếc rọ treo đầu giường sau buổi chợ phiên. Ngày tôi thơ bé, mỗi lần đi chợ cùng mùa thu là mỗi lần bà mua về cho tôi vài ba quả thị vàng hươm màu nắng.
Bà nội bảo, cái quý nhất của thị là hương thơm, dùng để ngắm nhìn và ngẫm ngợi. Rồi bà tỉ mẩn ngồi sắp từng đoạn chỉ, cặm cụi đan chiếc rọ bé xinh để cho quả thị vào và treo nơi đầu giường hay bên cửa sổ. Lớn hơn một chút, tôi học bà cách đan rọ, thay sợi chỉ bằng những đoạn len đủ màu. Từ đó, mùa thu trong tôi không chỉ là mùa thơm hương thị mà còn là mùa của rực rỡ sắc màu, mùa chạm miền thương nhớ.
Hôm rồi, tôi đặt mua mấy quả thị. Dòng tin nhắn của người bán hàng khiến lòng tôi se sắt: “Thị sáp đầu mùa, mình bán ký. Bạn yên tâm, ở xa sẽ lựa quả xanh, khi nhận hàng bao chín thơm”. Thốt nhiên, kỷ niệm ùa về cùng xiết bao thổn thức.
Tôi khẽ ngân nga những câu thơ trong bài “Nói với em” của nhà thơ Vũ Quần Phương: “Nếu nhắm mắt nghe bà kể chuyện/Sẽ được nhìn thấy các bà tiên/Thấy chú bé đi hài bảy dặm/Quả thị thơm, cô Tấm rất hiền/Nếu nhắm mắt nghĩ về cha mẹ/Đã nuôi em khôn lớn từng ngày/Tay bồng bế, sớm khuya vất vả/Mắt nhắm rồi, lại mở ra ngay”.
Mới hay, mùa nối mùa đi qua tôi, dắt hương thị lắng sâu vào nỗi nhớ, vẽ nên một vùng ký ức. Cho nên, có những điều tôi luôn biết chắc chẳng thể quên. Như mối tình tuổi học trò thơ ngây trong sáng. Như tình yêu gia đình, quê hương, nguồn cội...
2.
Muộn chiều, khi cơn gió len lén chút lạnh của mùa, tôi thư thả chạy xe xuống làng rau An Phú thăm chơi. Ruộng đồng rộng dài, màu tươi non của những luống rau quyện hòa với sắc trời xanh trong khiến tầm nhìn thêm ngút ngát. Chân không lội đồng, tôi cảm nhận được sự ấm mềm của đất quyện hòa cùng nỗi hoang hoải của búi cỏ đang ngả màu vàng úa. Thảng hoặc, vẩn lên trong gió mùi hương nồng nàn của vạt húng quế non tơ. Không gian yên bình quá đỗi.
Men theo bờ thửa dạo quanh cánh đồng, tôi khoan khoái hít sâu vào lồng ngực làn hương trong lành, thanh sạch. Đượm vào mắt tôi là vòm xanh của cây bơ lúc lỉu quả. Dấn thêm vài bước chân, hiển hiện trước mặt tôi là một cây ổi tím.
Hỏi người đang cần mẫn cắt rau cạnh đó, chị bảo cây bơ đó do cha chị trồng, như một cách đánh dấu sự sở hữu đất đai của gia đình, không chỉ tạo bóng mát lúc ngồi nghỉ giữa buổi làm đồng mà còn cho thức quả thơm ngon. Cây ổi tím thì do chị trồng, cũng được vài năm, nay cành đã vươn cao và cho trái ngọt.
Với tay hái một quả ổi chín cây, tôi ngẩn lòng thưởng thức hương vị của mùa. Tim tôi ngân lên niềm bâng khuâng xao xuyến khi chạm vào sắc tím đỏ của lá, của quả, của mùi hương đậm đà. Thấy tôi không thôi xuýt xoa, chị chủ nhà cười vui rồi bảo hoa ổi cũng có màu tim tím, nhìn rất dễ thương. Lời chị khiến tôi mường tượng về một vườn ổi tím trong mơ. Giống ổi tím này, nếu được trồng thành vườn biết đâu lại trở thành một điểm đến hấp dẫn với nhiều người, trong đó có tôi.
Thì chẳng phải, An Phú hôm nay được hình thành từ đầu thế kỷ XX, do những bậc tiền hiền ở Bình Định ngược ngàn lên miền đất cao nguyên, chọn đất Phú Thọ, An Mỹ mà khai đất lập làng, gầy dựng cuộc sống bằng nghề trồng rau, trồng lúa đó sao. Họ đã cùng nhau tạo nên một ngôi làng đồng bằng giữa Tây Nguyên giàu bản sắc. Miền xanh An Phú từ đó mà nên vóc dáng, hình hài. Vậy thì, miền xanh ấy nếu được điểm tô hương sắc của những tán ổi tím chắc sẽ đẹp hơn bội phần.
Và, mùa thu từ đó cũng thêm hương...
