Tiếng chày giã gạo buổi hoàng hôn

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Những năm cuối của thế kỷ trước, mỗi lần có dịp về làng, tôi đều nghe thậm thịch nhịp chày giã gạo.

Khi nắng mỏng dần từng lớp, hoàng hôn chớm thoa son trên những dãy núi xa mờ, cái âm thanh trầm ấm, định hình vào mỗi cuối ngày nghe gợi lên một nhịp sống thật thanh bình, ấm áp mà ta dường như khó nghe thấy ở nơi đâu.

Việc giã gạo được giao phó cho phụ nữ, gần như không thấy đàn ông tham gia bao giờ. Ảnh minh họa: Minh Châu

Việc giã gạo được giao phó cho phụ nữ, gần như không thấy đàn ông tham gia bao giờ. Ảnh minh họa: Minh Châu

Đó là những ngày mà cây lúa rẫy hãy còn miên man trên mỗi thung đồi. Khác với người Kinh có thói quen giã gạo dự trữ cho nhiều ngày, đồng bào dân tộc thiểu số thường chỉ giã vừa đủ dùng mỗi bữa hoặc trong ngày. Việc giã gạo được giao phó cho phụ nữ, gần như không thấy đàn ông tham gia bao giờ. Để có hạt gạo, trong khi người Kinh phải viện đủ bộ “đồ nghề” lỉnh kỉnh, nào cối xay, cối giã, dần, sàng, nia, mẹt thì với đồng bào chỉ cần cối, chày và 1 chiếc mẹt là đủ. Chày được chế tác đơn giản đã đành, chiếc cối giã cũng thô mộc không kém. Nó chỉ gồm một khúc cây bằng loại gỗ cứng, có thể là trắc hoặc cà chít, dài khoảng 50-60 cm, đường kính chừng 30-40 cm cắt ra. Người ta dùng rìu khoét 1 lỗ hình tròn rồi dùng dao nhọn chuốt lại cho nhẵn, vậy là đã có 1 chiếc cối giã. Có thể nói đây là những dụng cụ gắn bó trọn đời với người phụ nữ. Và có lẽ cũng vì thế mà khi người con gái ra ở riêng, cối chày cũng nằm trong số của cải được đem chia.

Có những khoảng thời gian, vì cuộc sống còn nhiều khó khăn, vất vả nên nhịp chày giã gạo cũng lúc nhặt lúc thưa, theo mùa. Mỗi chiều nghe tiếng chày thưa hẳn đi là người ta biết bà con dân làng đang trong những ngày giáp hạt. Còn khi tiếng chày vang lên thậm thịch, rộn ràng trước mỗi sân nhà chính là lúc làng đang vào mùa thu hoạch. Về làng vào những ngày này, tôi như cũng vui lây với không khí no ấm của dân làng.

Sau 1 ngày như thiêm thiếp ngủ dưới cái nắng đầu mùa mỏng manh giăng mắc, tiếng chày giã gạo bỗng làm bừng thức vũ điệu của hoàng hôn. Nghe âm thanh quen thuộc vừa cất lên, đàn heo béo tròn đã kéo đến chạy quanh cối gạo. Khói bếp vờn xanh rì trên mỗi mái tranh quyện với hương gạo mới nồng nàn quánh vào khứu giác. Đây cũng là thời điểm mà tôi nghe được những tiếng chào mời đổi chác. Kẹo, bánh đa, bánh rán… toàn những thứ hấp dẫn trẻ con và cả người lớn nữa. Không có tiền mặt, tất cả đều là “hàng đổi hàng”. Một lon gạo là 5 chiếc kẹo chanh hoặc 2 chiếc bánh đa nướng hoặc 4 chiếc bánh rán nhỏ… Chẳng ai tiếc, chẳng ai suy tính thiệt hơn. Dường như ai cũng thả tự do cái nhu cầu hưởng thụ của mình trong mùa no đủ, dù có thể chỉ vài tháng sau mùa suốt lúa không ít nhà phải ăn củ mì, củ mài thay cơm.

Mới đó mà nhịp chày giã gạo ở các buôn làng bây giờ gần như đã lùi vào dĩ vãng. Mỗi làng bây giờ ít ra cũng đã có mỗi chiếc máy xay xát làm dịch vụ. Máy móc thay thế cho nỗi nhọc nhằn của con người nhưng cũng làm mất đi cái âm thanh trầm ấm, cái nhịp điệu quen thuộc của mỗi buôn làng trong mỗi hoàng hôn. Tôi lại chợt bâng khuâng nhớ mùa lúa rẫy, nhớ cái màu vàng miên man trên thung đồi; nhớ nhịp chày uyển chuyển của những thiếu nữ bên cối gạo mà thuở ấy chưa ai nghĩ rằng có một ngày rồi sẽ mất đi.

Có thể bạn quan tâm

Ảnh minh họa. Nguồn internet

Nuôi chữ, dưỡng tâm

(GLO)- Con người có quá nhiều đam mê mà một ngày thời gian được mặc định sẵn và phải chia đều cho những việc khác nhau. Cân bằng được mọi thứ, thật chẳng dễ dàng gì. Và cuối cùng thì những gì mình cho là quan trọng nhất thường được ưu tiên. Với riêng tôi, sự ưu tiên đó là niềm vui bên con chữ.

Dòng sông An Lão. Ảnh: internet

Dòng sông tuổi thơ

(GLO)- Có lẽ ai cũng có một miền ký ức để thương, để nhớ, để mỗi khi mỏi mệt giữa cuộc đời xô bồ lại mong được trở về. Với tôi, miền ký ức ấy nằm dọc theo dòng sông An Lão, đoạn chảy qua thôn Hội Long-một làng quê nhỏ thuộc huyện Hoài Ân, tỉnh Bình Định.

Nấm mối thường mọc vào tháng 5, 6 hàng năm. Ảnh: L.H

Mùa “săn” nấm mối

(GLO)- Khoảng tháng 5, 6 hàng năm, khi những cơn mưa đầu mùa bắt đầu trút xuống, mặt đất mềm ẩm cũng là lúc người dân Gia Lai bước vào mùa “săn” nấm mối. Đây là “lộc trời” mà thiên nhiên ban tặng, mỗi năm chỉ đôi ba lần.

Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

Chuyện về những nhà báo không chuyên

Chuyện về những nhà báo không chuyên

(GLO)- Dù chưa được đào tạo chuyên ngành báo chí, nhưng bằng nhiệt huyết, nhiều cộng tác viên của Báo Gia Lai vẫn luôn nuôi dưỡng niềm đam mê với nghề báo, cần mẫn ghi lại từng khoảnh khắc đời sống ở cơ sở trở thành cánh tay nối dài của tòa soạn trong việc lan tỏa thông tin, kết nối cộng đồng.

Mùa hè tuổi thơ

Mùa hè tuổi thơ

(GLO)- Thế là mùa hè đã về. Tia nắng thắp đỏ chùm phượng vĩ trải dài trên những lối phố. Tôi đi miên man trong nắng vàng, hòa cùng bản giao hưởng tiếng ve giữa trưa oi bức. Ký ức những ngày hè của tuổi thơ bỗng ùa về, lay động hồn tôi.

Ảnh minh họa (Ảnh: vietnamplus.vn)

Maido- Nhà hàng Tốt nhất thế giới năm 2025

(GLO)- Với hành trình 16 năm sáng tạo không ngừng, dưới bàn tay tài hoa của bếp trưởng Mitsuharu "Micha" Tsumura, Maido- nhà hàng lừng danh đến từ Peru, đã chính thức được vinh danh là Nhà hàng Tốt nhất thế giới năm 2025 trong danh sách gồm 50 nhà hàng tốt nhất thế giới.

Chiếc máy đánh chữ. Ảnh: nguồnbaogialai.com.vn

Chiếc máy đánh chữ

(GLO)- Những chiếc máy đánh chữ quen thuộc một thời đã trở nên xưa cũ, thậm chí mất tăm mất dạng, có chăng chỉ còn hiện diện trong tiệm lạc xoong, đồ cũ dành cho giới sưu tầm tìm đến “níu kéo” quá khứ.

null