Đak Pơ bảo tồn, phát triển cây cào

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Đồng bào Bahnar ở huyện Đak Pơ (tỉnh Gia Lai) thường trồng cây cào để chế biến loại rượu cần đặc biệt thơm ngon và có tác dụng bồi bổ sức khỏe. Dẫu vậy, do nhiều yếu tố khách quan nên diện tích cây cào ở địa phương ngày càng thu hẹp. Để bảo tồn, phát triển loại rượu cào mang đậm bản sắc riêng của người Bahnar, huyện Đak Pơ đang triển khai Dự án thâm canh cây cào ở xã Yang Bắc.
Cây cào giàu giá trị dinh dưỡng
Ông Đinh Giao (làng Jun, xã Yang Bắc) cho biết: “Cây cào còn có tên gọi khác là gào. Từ xưa đến nay, người Bahnar vẫn trồng cây cào quanh nhà, vườn rẫy để lấy hạt chế biến rượu cần. Khi thấy bông cào chín, chúng tôi hái về, tách lấy hạt, phơi khô rồi cất trong nhà. Lúc làm rượu cần thì dùng loại hạt này ủ với men lá trong ghè để tự lên men 1-2 tháng rồi mang ra sử dụng. Trong tất cả các loại rượu làm bằng ngũ cốc thì rượu cào là ngon nhất. Thường khi cúng Yàng hay đãi khách quý, chúng tôi mới dùng loại rượu cào”.
Dẫn chúng tôi tham quan ruộng cào của gia đình, chị Đinh Thị Bler (cùng làng) bộc bạch: “Nhà mình có truyền thống trồng cây cào để làm rượu cần. Khoảng tháng 10 xuống giống thì tháng 12 âm lịch, hạt cào bắt đầu chín. Loại cây này rất đỏng đảnh, nếu mưa hoặc nắng quá sẽ không có bông, lép hạt. Còn lúc thu hoạch thì rất tốn công. Vì vậy, càng ngày càng ít người trồng cào. Riêng nhà mình vẫn kiên trì trồng cây này để làm loại rượu quý, bổ dưỡng mang bản sắc riêng của người Bahnar ở Yang Bắc”. 
Gia đình chị Định Thị Bler (làng Jun, xã Yang Bắc) duy trì trồng cào lấy hạt để chế biến rượu cần. Ảnh: Thiên Di
Gia đình chị Định Thị Bler (làng Jun, xã Yang Bắc) duy trì trồng cào lấy hạt để chế biến rượu cần. Ảnh: Thiên Di
Theo ông Nguyễn Hiệp-Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Đak Pơ: Người Bahnar ở Đak Pơ và một số huyện lân cận có truyền thống trồng cào để lấy hạt chế biến rượu cần. Tuy nhiên, do người dân chưa áp dụng tiến bộ kỹ thuật trong canh tác nên năng suất cây cào đạt thấp, chỉ khoảng 5-6 tạ/ha. Diện tích cào ở huyện cũng rất manh mún, quy mô rất nhỏ, chủ yếu trồng ở khoảnh đất nhỏ quanh nhà để phục vụ việc làm rượu cần của gia đình. Mặt khác, do người dân chưa hiểu rõ giá trị dinh dưỡng rất cao có trong hạt cào nên không mặn mà với việc mở rộng diện tích. Vì vậy, sản lượng hạt cào không đủ đáp ứng nhu cầu sử dụng của người dân trên địa bàn. 
Hướng sản xuất mới
Với mục đích mở rộng diện tích cây cào trên địa bàn giúp người dân tăng thu nhập và bảo tồn loại rượu đặc sắc của địa phương, UBND huyện Đak Pơ đã phê duyệt Dự án trồng thâm canh cây cào tại xã Yang Bắc, giao cho Phòng Nông nghiệp và PTNT phối hợp với UBND xã triển khai thực hiện. Dự án được triển khai trên diện tích 3 ha với tổng kinh phí hơn 365 triệu đồng, trong đó, ngân sách huyện hỗ trợ 215 triệu đồng, còn lại là vốn đối ứng của 30 hộ dân tham gia. Thời gian triển khai dự án từ tháng 10-2022 đến tháng 10-2023. 
Cây cào có khả năng kháng bệnh tốt, giàu giá trị dinh dưỡng.jpg
Cây cào có khả năng kháng bệnh tốt, cho hạt giàu giá trị dinh dưỡng. Ảnh: Thiên Di
Hiện nay, Phòng Nông nghiệp và PTNT huyện cùng đơn vị tư vấn là Công ty cổ phần Gia súc Lơ Pang (phường Phù Đổng, TP. Pleiku) đã tổ chức khảo sát địa điểm, tập huấn kỹ thuật cho người dân để chuẩn bị xuống giống cây cào. Đại diện đơn vị tư vấn, Tiến sĩ Nguyễn Văn Vũ chia sẻ: Ở Việt Nam, cây cào còn có tên phổ thông khác là kê chân vịt, thuộc họ lúa. Hạt cào có giá trị dinh dưỡng cao, giàu chất đạm, chất béo, chất xơ. Đặc biệt, khoáng chất canxi, sắt trong hạt cào cao hơn hạt gạo. Hạt cào giàu giá trị dinh dưỡng nên có tác dụng bồi bổ sức khỏe, được dùng để chữa một số loại bệnh như: tim mạch, huyết áp, tiểu đường, ngăn ngừa quá trình lão hóa sớm của cơ thể. Loại hạt này rất thích hợp với phụ nữ mang thai và trẻ em. “Dự án thâm canh cây cào tại xã Yang Bắc có ý nghĩa thiết thực, giúp bảo tồn loại cây trồng giàu giá trị dinh dưỡng và bảo tồn loại rượu truyền thống của người Bahnar. Hạt cào còn có thể chế biến thành nhiều sản phẩm hữu ích khác, giúp người dân có thu nhập cao hơn. Cào là loại cây có khả năng chịu hạn và ít bị sâu bệnh hại, suất đầu tư thấp và kỹ thuật trồng không quá khó nên rất phù hợp với người dân tộc thiểu số. Chúng tôi đang tập huấn để người dân nắm rõ kỹ thuật trước khi xuống giống, đảm bảo sự thành công của dự án”-Tiến sĩ Vũ cho hay.
Còn ông Võ Viết Nghĩa-Chủ tịch UBND xã Yang Bắc thì cho biết: “Điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng xã Yang Bắc phù hợp với cây cào. Thêm vào đó, người dân đã có kinh nghiệm trồng loại cây này và chế biến rượu ghè truyền thống. Chúng tôi hy vọng cây cào sẽ mở thêm một hướng làm ăn mới giúp người dân vươn lên thoát nghèo bền vững và bảo tồn loại rượu đặc trưng của người Bahnar”.
THIÊN DI - NGUYỄN HIỀN

Có thể bạn quan tâm

Gia Lai: Hơn 350 ha lúa bị sâu bệnh gây hại

Gia Lai: Hơn 350 ha lúa bị sâu bệnh gây hại

(GLO)- Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Gia Lai cho hay: Hiện nay, lúa vụ Thu đang bước vào giai đoạn trổ-ngậm sữa-chắc xanh-chín. Tuy nhiên, một số diện tích lúa đã ghi nhận tình trạng sâu bệnh phát sinh, gây ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng.

Tăng cường kiểm soát, quyết liệt dập dịch tả heo châu Phi trên toàn tỉnh

Tăng cường kiểm soát, quyết liệt dập dịch tả heo châu Phi trên toàn tỉnh

(GLO)- Ngày 9-8, ông Đoàn Ngọc Có-Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường-cho biết: Trước diễn biến phức tạp của dịch tả heo châu Phi, Sở đã có văn bản đề nghị UBND các xã, phường trong tỉnh khẩn trương, nghiêm túc triển khai các biện pháp phòng-chống dịch; tuyệt đối không chủ quan, lơ là.

Nghề cá xa bờ nâng cao năng suất

Nghề cá xa bờ nâng cao năng suất

(GLO)- Nhờ mạnh dạn đầu tư thiết bị hiện đại để phục vụ đánh bắt cá, nhiều ngư dân đã nâng cao năng suất, giảm chi phí, tăng chất lượng sản phẩm và đáp ứng yêu cầu truy xuất nguồn gốc. Ðây là bước tiến quan trọng giúp nghề cá xa bờ từng bước hội nhập chuỗi giá trị xuất khẩu toàn cầu.

Gia Lai: Khó khăn trong quản lý, vận hành công trình thủy lợi mùa mưa lũ

Gia Lai: Khó khăn trong quản lý, vận hành công trình thủy lợi mùa mưa lũ

(GLO)- Khu vực phía Tây tỉnh Gia Lai đang bước vào cao điểm của mùa mưa, cũng chính là thời điểm các hồ thủy lợi tích nước phục vụ sản xuất. Tuy nhiên, nhiều công trình thủy lợi đang hư hỏng, xuống cấp ở một số hạng mục, thiếu kinh phí khắc phục, gây khó khăn trong vận hành cũng như dễ mất an toàn.

Gà xanh Giang Nguyên: Chuỗi giá trị khép kín từ nuôi sạch đến chế biến

Gà xanh Giang Nguyên: Chuỗi giá trị khép kín từ nuôi sạch đến chế biến

(GLO)-Kế thừa mô hình trang trại nuôi gà thả đồi của gia đình, anh Nguyễn Giang Trí (xã Ân Tường, tỉnh Gia Lai) đã xây dựng thành công thương hiệu “Gà xanh Giang Nguyên”. Từ việc chú trọng chăn nuôi sạch, an toàn cho đến chế biến sâu, anh từng bước khẳng định giá trị và chỗ đứng trên thị trường.

Anh Đỗ Hoài Trung (thành viên HTX Phố Yến) chăm sóc đàn hươu. Ảnh: Vũ Chi

Hướng đi bền vững cho mô hình nuôi hươu sao ở Phú Thiện

(GLO)- Từ chỗ chỉ nuôi hươu sinh sản và lấy nhung, đầu năm 2025, Hợp tác xã (HTX) Phố Yến (thôn Thắng Lợi 3, xã Phú Thiện) đã ra mắt thị trường sản phẩm cao hươu sao. Sản phẩm vừa đạt chứng nhận OCOP 3 sao năm 2025, mở ra hướng đi bền vững cho mô hình nuôi hươu sao tại địa phương.

Mở cửa vào thị trường Nhật Bản

Mở cửa vào thị trường Nhật Bản

(GLO)- Không chỉ được xem là thị trường xuất khẩu giàu tiềm năng với tỉnh Gia Lai, Nhật Bản còn là “thước đo” khắt khe cho giá trị nông sản. Chinh phục được thị trường này, nghĩa là sản phẩm đã đủ điều kiện sẵn sàng vươn ra toàn cầu.

null