Việc đưa Công đoàn về xã, phường được kỳ vọng sẽ là bước đột phá, mang lại sự chuyển biến mạnh mẽ trong bảo vệ quyền lợi đoàn viên, đặc biệt ở khu vực ngoài nhà nước và lao động phi chính thức.
Phóng viên Báo và phát thanh, truyền hình Gia Lai đã có cuộc trao đổi với ông Hà Duy Trung-Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh, Chủ tịch Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) tỉnh, để làm rõ những chuyển động mới này.
▪ Đâu là điểm khác biệt cốt lõi trong mô hình tổ chức Công đoàn hiện nay so với trước đây, thưa ông?
- Điểm khác biệt rõ nét nhất nằm ở việc tổ chức Công đoàn đang chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng tinh gọn, sát cơ sở. Thực hiện Kết luận 157-KL/TW ngày 25-5-2025 của Bộ Chính trị và chỉ đạo của Tỉnh ủy, Tổng LĐLĐ Việt Nam, LĐLĐ tỉnh đã tiến hành giải thể công đoàn cấp huyện, công đoàn ngành, cũng như các công đoàn cơ sở (CĐCS) trong khối cơ quan hành chính và đơn vị sự nghiệp hưởng 100% lương từ ngân sách nhà nước.
Thay vào đó, mô hình mới tập trung xây dựng 17 Công đoàn xã, phường là công đoàn cấp cơ sở trực tiếp gắn bó với đoàn viên và người lao động tại địa phương. Các Công đoàn xã, phường không chỉ quản lý đoàn viên, CĐCS trong địa bàn mình mà còn phụ trách cả những địa bàn lân cận, với phương châm “không để trống địa bàn”.

▪ Việc thành lập các Công đoàn xã, phường đã đạt được kết quả ra sao? Liệu có khó khăn nào cần tháo gỡ không, thưa ông?
- Đến nay, trên địa bàn Bình Định (cũ) đã thành lập được 6/13 Công đoàn xã, phường theo đúng chủ trương của Ban Thường vụ Tỉnh ủy và hướng dẫn của Tổng Liên đoàn. Tại địa bàn Gia Lai (cũ) đã thành lập 4 Công đoàn phường và bố trí được 10 biên chế.
Tuy nhiên, một trong những vướng mắc lớn nhất là vấn đề biên chế. Từ ngày 1-7, địa phương triển khai sắp xếp lại biên chế cho các cơ quan, đơn vị và đoàn thể theo Quy định 301-QĐ/TW. Việc bố trí biên chế riêng cho tổ chức Công đoàn xã, phường hiện gặp không ít khó khăn.
Ban Thường vụ LĐLĐ tỉnh đang tiếp tục phối hợp với cấp ủy xã, phường và kiến nghị Ban Tổ chức Tỉnh ủy để sớm tháo gỡ khó khăn này, đảm bảo đủ nguồn lực cho việc thành lập và vận hành tổ chức Công đoàn ở xã, phường.

▪ Công đoàn xã, phường sẽ mang lại những thay đổi gì cho người lao động, đặc biệt là ở khu vực ngoài nhà nước và lao động phi chính thức?
- Việc thành lập Công đoàn xã, phường là một chủ trương đúng đắn, thể hiện rõ định hướng gần dân, sát dân của tổ chức Công đoàn. Với mô hình này, Công đoàn có thể đến gần hơn với người lao động, đặc biệt là nhóm lao động phi chính thức-vốn ít được bảo vệ và thường gặp khó khăn khi xảy ra tranh chấp.
Công đoàn xã, phường sẽ tuyên truyền pháp luật lao động, an toàn vệ sinh lao động, tư vấn, hỗ trợ giải quyết tranh chấp, giám sát việc thực hiện hợp đồng lao động, đóng BHXH, cũng như đảm bảo thực thi các thỏa ước lao động tập thể. Ngoài ra, còn tổ chức các hoạt động văn hóa - thể thao, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần, góp phần xây dựng quan hệ lao động hài hòa ngay từ cơ sở.
Việc thành lập Công đoàn xã, phường được kỳ vọng sẽ giúp tăng cường sự hiện diện và hỗ trợ của tổ chức Công đoàn đối với người lao động, đặc biệt là ở khu vực ngoài nhà nước và lao động phi chính thức, thông qua việc tiếp cận gần gũi hơn, hiểu rõ hơn về nhu cầu và nguyện vọng của họ, từ đó có thể bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động.
Đây chính là “cánh tay nối dài” của tổ chức Công đoàn trong việc tiếp cận và bảo vệ quyền lợi người lao động toàn diện, bền vững hơn.

Công đoàn xã Tây Sơn. Ảnh: ĐVCC
▪ Chủ đề năm 2025 là “Phát triển đoàn viên, tham gia xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh”, Công đoàn tỉnh đã cụ thể hóa như thế nào để thực hiện hiệu quả mục tiêu kép này?
- Ngay từ đầu năm, Ban Thường vụ LĐLĐ tỉnh đã xây dựng kế hoạch và giao chỉ tiêu cụ thể cho từng đơn vị. Trong 6 tháng đầu năm 2025, toàn tỉnh đã thành lập mới 37 CĐCS và phát triển thêm 5.036 đoàn viên. Trong đó Bình Định (cũ) có 25 CĐCS mới, kết nạp 4.227 đoàn viên; Gia Lai (cũ) có 12 CĐCS mới, kết nạp 1.079 đoàn viên.
Sau khi sáp nhập tỉnh, chúng tôi đang tiến hành rà soát lại toàn bộ để bổ sung chỉ tiêu, điều chỉnh kế hoạch phù hợp với thực tiễn mới. Trọng tâm hiện nay là củng cố, kiện toàn các Công đoàn xã, phường; từ đó mở rộng phát triển đoàn viên, thành lập tổ chức Công đoàn trong doanh nghiệp ngoài Nhà nước, tiến tới xây dựng tổ chức Đảng trong các đơn vị này.
▪ Xin cảm ơn ông!
Công đoàn xã, phường-vai trò mới, trọng trách lớn:
- Quản lý trực tiếp đoàn viên, CĐCS tại địa phương và địa bàn lân cận.
- Tuyên truyền pháp luật lao động, giám sát thực hiện hợp đồng lao động, hỗ trợ lao động phi chính thức.
- Trực tiếp hòa giải tranh chấp, giảm thiểu khiếu kiện phức tạp ngay từ cơ sở.
- Gắn kết người lao động qua các hoạt động văn hóa, thể thao, chăm lo đời sống.
- Là cầu nối quan trọng giữa người lao động với Đảng, Nhà nước.