Gia đình ông Bùi Văn Lời có 2 ha đất sản xuất. Trong đó, ông dành 7 sào đất luân canh đậu, bắp, ớt để có nguồn thu nhập thường xuyên, phục vụ chi tiêu hàng ngày; đồng thời trồng 7 sào nhãn và 5 sào mãng cầu theo hướng VietGAP.
Ông Lời cho biết, trước đây, gia đình chủ yếu trồng mì, bắp nhưng hiệu quả kinh tế không cao. Năm 2004, nhận thấy cây mãng cầu và cây nhãn cho thu nhập ổn định nên ông đã mạnh dạn mua cây giống về trồng. Nhờ phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng địa phương nên cây nhãn và mãng cầu sinh trưởng, phát triển tốt. Sau 3 năm xuống giống, vườn cây bắt đầu cho quả ngọt.
Ảnh: Ngọc Minh
Theo ông Lời, mãng cầu có tuổi thọ 15-20 năm và "thời điểm vàng" cây cho năng suất cao ở giai đoạn từ 5-10 năm tuổi. Sau giai đoạn này cây già cỗi, sâu bệnh, năng suất giảm, ảnh hưởng đến thu nhập. Vì thế, năm 2019, ông đã phá bỏ vườn mãng cầu già cỗi, bổ sung phân chuồng, cải tạo đất vườn để tiếp tục trồng 220 cây mãng cầu và lắp đặt hệ thống tưới tự động, tiết kiệm nước. Nhờ chăm sóc tốt, năm 2022, vườn cây cho thu hoạch quả.
Để cây mãng cầu có thể cho thu hoạch 2 vụ/năm (vụ chính từ tháng 7-8 và trái vụ khoảng tháng 11-12), ông Lời đã cắt tỉa cành để kích thích cây thường xuyên đâm chồi mới, ra hoa. Khi nụ hoa hé mở, ông áp dụng phương pháp “thụ phấn chủ động”. Thời điểm đậu quả, ông cắt tỉa loại bỏ quả lép, méo mó chỉ giữ lại những quả tròn đều đẹp.
Quả mãng cầu trái vụ thường mọc ra từ thân cây, được hút nhiều chất dinh dưỡng nên mẫu mã, chất lượng chẳng kém quả mùa vụ chính. Mãng cầu trái vụ dễ tiêu thụ và bán giá từ 35-40 ngàn đồng/kg, cao hơn chính vụ từ 5-10 ngàn đồng/kg.
“Từ khi “bắt” mãng cầu ra quả trái vụ, thu nhập của gia đình tôi đạt 120-180 triệu đồng/năm sau khi trừ chi phí, tăng 50-70 triệu đồng/năm so với chỉ sản xuất chính vụ”-ông Lời nhẩm tính.
Thu hoạch những quả mãng cầu cuối vụ chính, bà Vũ Thị Nghĩa (vợ ông Lời) bộc bạch: “Quả to, quả nhỏ tôi thu hái bằng hết. Để cây “nghỉ ngơi”, vợ chồng tôi sẽ cắt tỉa cành, bón phân, phun thuốc bảo vệ thực vật nhằm phòng ngừa, hạn chế sâu bệnh, tạo điều kiện để cây sinh trưởng phát triển tốt, ra hoa, đậu quả trái vụ”.
Bên cạnh đó, sau 10 năm gắn bó với cây nhãn, ông Lời phá bỏ những cây già cỗi, sâu bệnh để chuyển sang trồng nhãn Hương Chi, T6. Ưu điểm của 2 giống nhãn này là vỏ mỏng, cùi dày vị ngọt thanh, được thị trường ưa chuộng, giá trị kinh tế cao.
Sau khi tìm hiểu kỹ thuật chăm sóc cây nhãn trên truyền hình, sách báo kết hợp với kinh nghiệm thực tế, năm 2022, ông Lời đã can thiệp vào quá trình sinh trưởng để “bắt” gần 200 cây nhãn ra quả trái vụ sớm hoặc muộn hơn chính vụ từ 1-2 tháng.
“Muốn cây ra quả trước vụ chính, tôi thường bón phân chuồng hoai mục, cộng với tăng cường bón phân đạm và phun thuốc kích thích nhằm hỗ trợ cây nhanh phát triển ngọn non, ra bông đậu quả. Còn để cây ra quả muộn hơn so với vụ chính vụ tôi hạn chế tưới nước, bón phân nhằm ức chế quá trình sinh trưởng của cây”-ông Lời bật mí.
Chủ động về kỹ thuật, ông Lời chăm sóc vườn nhãn luôn xanh tốt trĩu quả, năng suất cao ổn định từ 2-4 tấn/sào. Với giá bán 20-30 ngàn đồng/kg, sau khi trừ chi phí đầu tư, gia đình Lời thu lợi nhuận 180-220 triệu đồng/năm. “Nhờ có nguồn thu nhập ổn định, tôi mua sắm đồ gia dụng phục vụ đời sống và tái đầu tư chăm bón vườn cây ăn quả”-ông Lời phấn khởi nói.
Trên cương vị Chi hội trưởng Chi hội Nông dân làng Plei Pyang, ông Lời tích cực phối hợp với Chi hội phụ nữ, Đoàn thanh niên tuyên truyền người dân áp dụng tiến bộ khoa học vào chăn nuôi, trồng trọt, giúp nâng cao năng suất, chất lượng nông sản. Ông Lời còn vận động, thuyết phục hội viên thành lập Tổ hội trồng cây ăn quả làng Plei Pyang với 10 thành viên.
Ông Mai Văn Cử (làng Plei Pyang) bày tỏ: “Gia đình tôi học tập ông Lời trồng 1,5 ha cây mãng cầu, xoài và nhãn. Cây ăn quả đòi hỏi công chăm sóc, kỹ thuật cao. Nhờ ông Lời thường xuyên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, chỉ bảo tận tình, nhất là kỹ thuật cho cây ra quả trái vụ, giúp tôi chăm nom vườn cây thuận lợi hơn, đem lại giá trị kinh tế cao hơn. Từ đó, gia tăng thu nhập, đời sống của gia đình được nâng lên”.
Ông Đinh Văn Drênh-Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn Plei Pyang-cho hay: "Những năm qua, ông Bùi Văn Lời-Chi hội trưởng chi hội nông dân luôn đi đầu trong việc chuyển đổi một số cây ăn có giá trị thấp sang loại cây cho năng suất cao.
Ông Lời cũng mạnh dạn đổi mới phương pháp canh tác, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trồng trọt. Bằng kinh nghiệm của mình, ông Lời đã chia sẻ cho nhiều bà con cùng học tập, làm theo. Đến nay, làng có hơn 30 ha cây ăn quả sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, trong đó có hơn 6 ha mãng cầu và nhãn trái vụ, góp phần tăng thu nhập, nâng cao đời sống người dân”.
