Nghệ nhân Rơ Châm Hmút tận tâm, đa tài

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Tôi quen ông Rơ Châm Hmút cách đây tầm 25 năm. Ngày đó, mỗi lần về làng Mrông Yố (xã Ia Ka, huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai) sưu tầm văn hóa dân gian, tôi đều đến nhà ông ở nhờ. Vợ chồng ông cùng các con sống trong một căn nhà sàn không rộng rãi nhưng cũng chừa cho tôi một chỗ để đêm đêm về nằm ngủ, sau khi đã đi lang thang khắp nơi hỏi han chuyện này việc khác.
Ngày ấy, văn hóa truyền thống ở cơ sở chưa thực sự được quan tâm như bây giờ. Thế nhưng, trong nhà ông Hmút những năm tháng đó luôn ngổn ngang các loại đàn do ông tự chế và cồng chiêng. Mấy cái t’rưng to nhỏ khác nhau đứng cạnh những đàn goong, k’ni… được làm trau chuốt, kèm theo rất nhiều hoa văn được chạm khắc trên thân tre nứa hay vỏ quả bầu. Đáng kể hơn là 2 bộ cồng chiêng đen bóng xếp gọn trong rọ mây, cất nơi góc nhà.
Ông nói với tôi, đại ý: Khi rảnh rang, không đan gùi, mình thường làm đàn chơi cho vui, anh em bạn bè ghé nhà, ai thích thì tặng. Chiêng là của ông bà xưa để lại, mình giữ cho con cháu. Những người Jrai trong và ngoài làng đều quý ông, bởi ông chính là một trong những hạt nhân văn nghệ của cộng đồng, của xã, thậm chí của huyện và tỉnh trong các cuộc liên hoan suốt hàng chục năm liền. 
Bằng tài năng đặc biệt và sự đóng góp tận tâm, ông Hmút đã gặt hái được nhiều giải thưởng, sự tôn vinh trong các cuộc thi, liên hoan văn nghệ dân gian. Ông góp mặt trong hàng chục chương trình liên hoan ở cấp quốc gia và khu vực. Nhiều khi, tôi nghĩ: Hmút chính là một phần linh hồn của cồng chiêng Jrai, văn hóa Jrai, văn hóa Tây Nguyên.
Nhưng không chỉ dừng lại ở đó, ông còn là người truyền dạy không biết mệt mỏi những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc mình cho thế hệ trẻ. Ông từng đến hầu hết các trường nội trú để dạy cồng chiêng theo yêu cầu. Cũng như vậy, khi được mời, ông trở thành người hướng dẫn nhiệt tình và gần gũi của nhiều đội cồng chiêng ở các huyện.
Một thời gian khá dài, ông Hmút là cộng tác viên đắc lực của Trường Trung cấp Văn hóa Nghệ thuật tỉnh trong lĩnh vực truyền dạy kỹ thuật diễn xướng cồng chiêng. Có năm, Nhạc viện Quốc gia Việt Nam đón ông ra Hà Nội để truyền dạy về cồng chiêng gần nửa tháng. Cống hiến không mệt mỏi, năm 2015, ông Rơ Châm Hmút được phong tặng danh hiệu Nghệ nhân Ưu tú.
Nghệ nhân Ưu tú Rơ Châm Hmút (người đánh trống) và các nghệ nhân ở làng. Ảnh: Đức Thụy
Nghệ nhân Ưu tú Rơ Châm Hmút (người đánh trống) và các nghệ nhân ở làng. Ảnh: Đức Thụy
Trò chuyện cùng tôi, nhạc sĩ Lê Xuân Hoan chia sẻ: “Là người gắn bó với âm nhạc gần 40 năm nay và cũng chừng ấy thời gian biết, chơi thân với Nghệ nhân Ưu tú Rơ Châm Hmút, tôi thực sự trân trọng, cảm phục và quý mến anh. Anh là người am hiểu nhiều vốn âm nhạc dân gian và có ý thức bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của đồng bào Jrai, biết chế tác và sử dụng nhiều loại nhạc cụ. Anh từng lặn lội xuống tận Quảng Nam mua cồng chiêng, rồi chỉnh sửa lại âm thanh cho phù hợp với người Jrai”.
Có lẽ cũng cần nói thêm một điều rất thật là mấy năm gần đây, bệnh tật đã bắt đầu bủa vây người nghệ nhân tài hoa này. Thế nhưng chúng vẫn chưa thể quật ngã được ông. Ông vẫn tiếp tục dạy đánh chiêng và tập đàn cho đám trẻ trong làng.
Cho đến một ngày cuối năm 2020 vừa qua, những biểu hiện của một chứng bệnh nặng đã buộc ông phải dừng làm việc. Và, khi tôi viết những dòng này, ông Hmút đang nằm trên giường bệnh, chạy thận ở Quy Nhơn. Vợ và các con ông đều xác nhận: Ở nhà không còn gì để bán, ngoài vài đám rẫy. Nhưng đất ấy thì chẳng bao nhiêu tiền, mà có muốn bán cũng chẳng thể nhanh được... Tốn kém và vô cùng khó khăn, cả gia đình vẫn đang cùng ông chống lại bệnh tật. Mong sao, Nghệ nhân Ưu tú Rơ Châm Hmút sẽ sớm trở lại với công việc bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống mà ông hằng yêu quý!
NGUYỄN QUANG TUỆ

Có thể bạn quan tâm

Bảo vật quốc gia ngai vua triều Nguyễn đặt tại Điện Thái Hòa, Đại Nội Huế.

Phục chế ngai vàng triều Nguyễn: Trả lại nguyên trạng năm 2015, đảm bảo đúng tinh thần bảo vật quốc gia

(GLO)-Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) vừa có văn bản chính thức góp ý kế hoạch phục chế ngai vua triều Nguyễn, bảo vật quốc gia bị phá hoại hồi tháng 5 - 2025 tại điện Thái Hòa, yêu cầu phục hồi hiện trạng "gần giống nhất" so với năm 2015, thời điểm hiện vật được lập hồ sơ công nhận.

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

(GLO)- 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai (cũ) hợp nhất là cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển vùng Duyên hải-Tây Nguyên. Cùng với các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội…, văn hóa nghệ thuật cũng được công chúng hết sức quan tâm.

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Tôi không phải một dịch giả chuyên nghiệp - mào đầu vậy hoàn toàn không phải để biện hộ cho những sơ suất, sai sót và thô lậu mà bất cứ ai khi chạm tay vào việc dịch nói riêng, việc chữ nghĩa nói chung, dẫu là tay thuận hay tay ngang, đều phải đối mặt và chịu trách nhiệm.

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Để chào đón thời khắc đặc biệt của đất nước, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ cao cả với vai trò, vị thế là cơ quan ngôn luận của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ mà người đứng đầu hệ thống Mặt trận đã tin tưởng giao phó; kể từ tháng 7.2025, Báo Đại đoàn kết ra mắt ấn phẩm Tinh hoa Việt bộ mới.
Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Nhen tình yêu dân ca, bài chòi

Nhen tình yêu dân ca, bài chòi

Với ngọn lửa đam mê nghệ thuật truyền thống, vợ chồng Nghệ nhân Ưu tú Lý Thành Long đứng ra truyền dạy làn điệu dân ca, bài chòi cho nhiều học sinh tại Trường THCS Tam Quan (ở phường Tam Quan, TX Hoài Nhơn).

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
null