Ký ức mùng năm

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Hồi nhỏ, tôi không có khái niệm Tết Đoan ngọ. Sau này lớn lên, tôi mới biết Tết Đoan ngọ hay Tết Đoan dương đã tồn tại từ rất lâu trong văn hóa dân gian phương Đông, gắn liền với nhiều truyền thuyết, phong tục khác nhau. Tại ở quê tôi từ hồi xưa cho tới giờ, ngày này chỉ gọi đơn giản là mùng năm tháng năm. Nói giản dị, nghe không lễ nghi trang trọng nhưng trong tâm thức mỗi người, đó là một ngày đặc biệt.
Không đặc biệt như những ngày Tết cổ truyền nhưng không khí mùng năm tháng năm ở quê tôi cũng rộn ràng, nao nức, có điều chỉ gói gọn trong một ngày. Hôm trước đó, đầu trên xóm dưới, câu chào đầu tiên khi gặp nhau là lời hỏi thăm “Mùng năm tháng năm tính nấu chè gì?”. Là bởi ở quê tôi, mùng năm tháng năm không có tục gói bánh ú, bánh tro mà chỉ có một món dân dã là chè: chè nếp, chè đậu đen, đậu xanh, đậu ván, chè chuối, chè thập cẩm… Tóm lại, mùng năm tháng năm nhà ai cũng cúng chè, sang hơn chút thì xáo thêm xôi. Một số nhà khá giả hôm đó sẽ bày biện nấu nướng nhiều món thịt chả cầu kỳ nhưng chỉ để ăn, còn mâm cỗ vẫn cúng chay.
Minh họa: THỦY NGỌC
Minh họa: Thủy Ngọc

Mùng năm tháng năm chỉ có chè nhưng lũ trẻ chúng tôi rạo rực trông đợi ngày này cách đó cả tháng. Quê nghèo quá mà, chè cũng là món ăn vặt xa xỉ nên thèm thuồng chờ đợi. Phần tôi, trước đó mấy ngày cứ theo hỏi dò xem mẹ sẽ nấu chè gì. Tôi ao ước được ăn một bữa chè thập cẩm đến mất ngủ. Nếu nhà có dịp nấu chè cúng kính, mẹ thường nấu chè nếp. Mẹ nói mình dân làm ruộng, món chè đó cúng tổ tiên là ý nghĩa nhất. Mà nếu không nếp thì cũng tận dụng đậu đen, đậu xanh nhà làm, vậy nên mới ngó chừng mùng năm tháng năm là dịp đặc biệt, mẹ sẽ chiều ý mà nấu. Nhưng nếu mẹ không nấu thì đằng nào tôi cũng được ăn. Quê tôi có tục mùng năm tháng năm tới thăm nhà và thưởng thức chè lẫn nhau. Đi với mẹ xuống bác Sáu, hôm đó đằng nào tôi cũng được cho một ly chè thập cẩm có đá.

Mùng năm tháng năm được ăn chè đã đời, lại thêm niềm vui nhìn người lớn đi chơi, nhìn những gia đình trong xóm đoàn tụ. Đây là một phong tục đẹp. Như một quy định từ trong máu thịt, người quê tôi ăn đâu làm đâu cũng mọi giá thu xếp mùng năm tháng năm về với gia đình. Vì thế, mùng năm tháng năm còn mang ý nghĩa đoàn tụ. Ngày này, nam thanh nữ tú rủ nhau đi chơi, còn người lớn thì bày mâm cỗ quây quần ở nhà, tiếng cười nói rộn vang cả xóm.
Thời gian đi qua, cuộc sống có nhiều đổi thay. Khi cô bé cứ hong hóng đợi mùng năm tháng năm để ăn chè thập cẩm bước sang tuổi bốn mươi thì ngày này ở quê tôi không còn rộn ràng như trước nữa. Cũng phải thôi, trẻ con thời nay đâu phải trông đợi để được ăn chè. Nam thanh nữ tú đâu cần đợi mới có cơ hội đi picnic và bàn tiệc cả nhà sum họp quây quần cũng không phải điều khó khăn đến nỗi phải hẹn nhau vào một ngày đặc biệt. Mọi thứ đã dễ dàng hơn hết. Hồi còn nhỏ, tôi hay nghe cụm từ “ăn mùng năm tháng năm”, “chơi mùng năm tháng năm” nhưng nay thì không. Hình như mùng năm tháng năm đang bị giới trẻ thờ ơ. Chắc chỉ có những người tuổi tôi về trước, đến ngày này vẫn nhớ nấu chè cúng kính và đon đả chạy về đoàn tụ cùng ba mẹ.
NGUYỄN THỊ BÍCH NHÀN

Có thể bạn quan tâm

Chuyện học trong một gia đình trí thức Jrai

Chuyện học trong một gia đình trí thức Jrai

(GLO)- Sinh ra trong một gia đình trí thức người Jrai ở thị xã Ayun Pa (tỉnh Gia Lai), cô Kpă H’Nina-Giáo viên môn Tiếng Anh ở Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng (huyện Ia Grai) không chỉ được rèn giũa tinh thần ham học, mở mang kiến thức mà còn được thừa hưởng vẻ đẹp của cả bố và mẹ.

“Tổ quốc bên bờ sóng”

“Tổ quốc bên bờ sóng”

(GLO)- Đó là chủ đề cuộc thi và triển lãm ảnh nghệ thuật cấp quốc gia do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức nhằm thực hiện kế hoạch tuyên truyền về biển, đảo năm 2025.

Báo Gia Lai: Phụng sự và kiến tạo

Báo Gia Lai phụng sự và kiến tạo

(GLO)- Qua 78 năm xây dựng và trưởng thành (16/3/1947-16/3/2025), Báo Gia Lai xứng đáng là cơ quan ngôn luận của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Trong xu thế hiện nay, Báo Gia Lai chú trọng phát huy vai trò kiến tạo nhằm thực hiện hiệu quả nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền.

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời lúc 10h45 sáng 13/3 tại Hà Nội. Năm cuối đời, ông chống chọi với bệnh ung thư. Vài tháng gần đây, nhiều đồng nghiệp chia sẻ hình ảnh thăm nhạc sĩ Thụy Kha trong bệnh viện. 

Tiết mục múa của đơn vị Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng trình diễn tại Liên hoan nghệ thuật quần chúng huyện Ia Grai năm 2025.

Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang huyện Ia Grai: Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng giành giải nhất toàn đoàn

(GLO)- Trong 2 đêm (11 và 12-3), huyện Ia Grai tổ chức Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang năm 2025. Liên hoan quy tụ 13 đơn vị tham gia. Mỗi đơn vị đăng ký trình diễn từ 3 đến 5 tiết mục ca, múa và diễn tấu các loại nhạc cụ.

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

(GLO)- "Nắng chưa qua" của Bút Biển là một bài thơ đầy hoài niệm. Bằng những câu thơ nhẹ nhàng mà day dứt, tác giả khắc họa nỗi buồn của sự xa cách, khi ký ức vẫn còn đó nhưng hiện tại chỉ còn lại gió lùa, hoa rụng và căn phòng trống,... dường như có ai đang ngóng về một vệt nắng chưa qua.

Bản hòa ca cùng triền ký ức

Bản hòa ca cùng triền ký ức

(GLO)- Dù đã có hơn 30 năm sống ở Pleiku nhưng khi đọc tập “Vân môi say phố” của Ngô Thanh Vân (NXB Hội Nhà văn, 2024), tôi lại có cảm tưởng được khám phá một miền đất tưởng chừng quá đỗi quen thuộc.

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

(GLO)- Tối 10-3, tại làng C (xã Gào), Đội Thông tin lưu động-Trung tâm Văn hóa-Thông tin và Thể thao TP. Pleiku tổ chức chương trình giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng tỉnh (17/3/1975-17/3/2025), chào mừng Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV.

Hội viên Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh tại chương trình chào mừng Ngày Âm nhạc Việt Nam năm 2024. Ảnh: H.N

Nhạc sĩ Gia Lai kiếm tìm tác phẩm có sức ảnh hưởng lớn

(GLO)- Bám sát hơi thở cuộc sống và đưa bản sắc dân tộc vào tác phẩm, các nhạc sĩ Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh Gia Lai đã thực sự cố gắng trong hoạt động sáng tác nhằm ghi dấu ấn. Song, làm gì để tác phẩm lan tỏa rộng rãi, ghi đậm trong tâm trí người nghe đang là trăn trở của những người tâm huyết.

Thi vẽ tranh chào mừng Đại hội Đảng và Đại hội cháu ngoan Bác Hồ các cấp: Sáng tạo, ý nghĩa

Thi vẽ tranh chào mừng Đại hội Đảng và Đại hội cháu ngoan Bác Hồ các cấp: Sáng tạo, ý nghĩa

(GLO)- Độc đáo, sáng tạo, ý nghĩa là những đánh giá chung về hơn 300 bức tranh của các tác giả “nhí” gửi về tham gia cuộc thi vẽ tranh chào mừng Đại hội Đảng, Đại hội cháu ngoan Bác Hồ các cấp do Hội đồng Đội thị xã Ayun Pa (tỉnh Gia Lai) phát động gần 1 tháng qua.

Thơ Sơn Trần: Nhớ Pleiku

Thơ Sơn Trần: Nhớ Pleiku

(GLO)- "Nhớ Pleiku" là một tác phẩm đầy cảm xúc của tác giả Sơn Trần. Từng câu thơ vẽ nên bức tranh phố núi đẹp mơ mộng với cảnh sắc yên bình, quyện hòa cùng ký ức, tình yêu và nỗi nhớ...