Cùng nhà thơ về làng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Năm 1983, tôi mới về công tác ở Đài Phát thanh-Truyền hình Gia Lai-Kon Tum được mấy tháng. Một hôm, gặp nhà thơ Văn Công Hùng, anh bảo: “Tớ sắp tháp tùng 2 nhà văn Trung Trung Đỉnh, Nguyễn Sinh và nhà thơ Nguyễn Thị Hồng đi thực tế sáng tác. Chú muốn theo không?”. Có dịp làm quen với các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng thì còn gì bằng nữa, vậy là tôi xin theo.
Đường vào huyện Chư Prông hồi đó còn là một lối đất đỏ lọt thỏm giữa 2 bức tường thành cúc quỳ vàng rực. Đến tối, đoàn nghỉ đêm tại một ngôi làng. Gió hú miên man. Hơi lạnh luồn qua kẽ liếp khiến mọi người không thể ngủ được vì quá lạnh, ai nấy co ro bên bếp lửa nói đủ các thứ chuyện chờ trời sáng. Trong những câu chuyện không đầu không cuối đó, anh cán bộ huyện Chư Prông chợt kể về một cán bộ phụ nữ xã có tên là H’Noanh. Cảnh đời éo le của chị làm mọi người xúc động. Đoàn quyết định sáng ra sẽ quay lại làng Bạc (xã Ia Phìn) tìm chị H’Noanh bằng được. Đêm đó, bên ánh lửa chập chờn, mọi người  háo hức hỏi, háo hức ghi chép những điều chị kể...
Không nhớ ngày tháng, chị H’Noanh chỉ biết mình sinh năm 1951. Làng Bạc là làng cách mạng nòi. Căm cái làng Cộng sản, Mỹ-Diệm đã thảm sát làng Bạc. Hôm ấy, cha, cháu và đứa em của H’Noanh đều bị thương. Chứng kiến cảnh ấy, 15 tuổi, mới đứng ngang cây súng trường Mát nhưng H’Noanh quyết tâm làm du kích. Sau khi được đưa vào căn cứ học chữ 9 tháng, H’Noanh trở thành Xã đội phó kiêm Tiểu đội trưởng du kích nữ làng Bạc.
Ảnh minh họa: Internet
Ảnh minh họa: Internet
Đó là những năm tháng vô cùng ác liệt. Du kích phải căng mình ra với bao nhiệm vụ: dẫn đường cho bộ đội, chôn mìn đợi xe tăng trên đường 14, phục kích máy bay trực thăng, tăng gia sản xuất... Nếu nói về thành tích, chị chỉ nhớ năm 1968 được cử đi dự Đại hội Chiến sĩ thi đua của Mặt trận B3. Cũng năm đó, chị H’Noanh thêm một niềm vui lớn nữa là lấy chồng. Chồng chị là Kpuih Gui, cũng là du kích làng Bạc. Thành tích có thể quên nhưng nỗi đau mất mát thì khó quên được. Chị vẫn nhớ như dao chém cột cái ngày 20-7-1970 ấy... Mới tinh mơ, địch đã đổ quân càn. Anh Gui cùng anh Kpă Dôi giữ đồi Ia Mrá. Cuộc chiến không cân sức diễn ra ác liệt. Mỗi tiếng súng dội đến, tim H’Noanh như ngừng đập một lần. Rồi tiếng súng tắt. Chị H’Noanh đâu biết lúc đó, Gui và Dôi bắn đến viên đạn cuối cùng thì lao lên dùng dao găm đánh giáp lá cà với chúng. Chiều hôm ấy, khi chiếc trực thăng cuối cùng đến nhặt xác bọn lính, chị mới được đội cho đi tìm chồng. Trên vuông đất khét lẹt mùi thuốc đạn, Gui và Dôi nằm sấp, tay còn nắm chặt chiếc dao găm. Bọn giặc hèn hạ cứa gần đứt cổ Gui cho hả nỗi bất lực trước con người gan góc.
Đầu tang chồng, bụng đang mang đứa con 3 tháng, lại là người chỉ huy du kích, H’Noanh gần như không đứng vững. Quả thật, cũng có lúc chị muốn đổ xuống rồi nhưng cứ nhớ đến cái chết của chồng, sức mạnh ở đâu trong H’Noanh lại trào lên… Đầu năm 1975, Ia Phìn được giải phóng. Những mái tranh mới như màu nắng lũ lượt mọc lên đất cũ. Vui lắm, nhưng sao H’Noanh thấy lòng mình không còn được như xưa. Đêm nằm ôm con, nước mắt chị lại trào ra. Mới 24 tuổi, đường đi còn xa, cha mẹ già, con nhỏ, ai đỡ cùng H’Noanh? Nhưng chị không ngờ, trả lời câu hỏi ấy là Kpuih Bóp-em trai của Kpuih Gui. Bóp bảo: “Tôi muốn thay anh Gui. Để cháu không có cha thì tội lắm!”. Tục nối dây của người Jrai là thế. Không phải H’Noanh phải chịu luật tục. Cái chính là H’Noanh cũng thấy Bóp thật lòng thương mình. Căn nhà ấm lại dần, nhất là khi con H’Dách có thêm em gái. Nhưng rồi tai họa lại một lần nữa đổ xuống đời H’Noanh. Sức đã hao mòn vì đánh giặc, giờ vợ chồng cứ đau ốm liên miên. Sợ nhất là thỉnh thoảng, cả người chị bị sưng lên rồi ngứa, có lúc không cho con bú được. Còn anh Bóp thì sinh chứng đau bụng. Thuốc không có đủ, bệnh cứ nặng dần. Lúc con bé út được hơn mùa rẫy thì anh Bóp về với ông bà.
Nỗi khổ của H’Noanh sau khi anh Bóp mất có kể mấy đêm cũng không hết. Người ta nghĩ lần này chắc chị đổ xuống thật rồi, thế mà lạ, H’Noanh vẫn đứng vững. Người ta không biết nước mắt H’Noanh bây giờ chỉ được chảy vào trong. Nếu H’Noanh đổ thì cha mẹ, 2 đứa con biết níu vào ai. Trừ những ngày làm việc ở xã, từ sáng đến lúc mặt trời hết nắng cứ thấy H’Noanh ngoài rẫy. Cuộc sống lam lũ khiến người ta dường như quên đi một H’Noanh nổi danh đánh giặc thuở nào...
Sau cuộc gặp với chị, đoàn lại tiếp tục hành trình về Ayun Pa. Lại một đêm rét mướt không ngủ được. Trong lúc mọi người đang chuyện vãn thì nhà thơ Nguyễn Thị Hồng cứ hí hoáy ghi chép. Lúc sau, nhà thơ đề nghị mọi người nghe chị đọc bài thơ mới sáng tác. Hai tiếng thốt gần như đồng thanh “hay quá” cùng bật lên từ mọi người. Một thời gian sau, bài thơ xuất hiện trên Tạp chí Văn nghệ Quân đội và đoạt giải cuộc thi thơ năm ấy.
“Em nguyên sơ như đất/Em nguyên sơ như cây/Em nguyên sơ như nắng/Như gió cao nguyên này… Em tự quên chính mình/Những phút thành dũng sĩ/Như núi rừng tự quên/Những phút thành chiến lũy/Lại trở về nguyên sơ/Cái màu xanh bình dị…”. Bài thơ đâu chỉ viết về H’Noanh, nó là hình tượng chung của cả một thế hệ phụ nữ Tây Nguyên. Một thời chưa xa, văn nghệ sĩ vẫn thường có những chuyến đi thực tế sáng tác và những sáng tác để đời của họ thường cháy lên từ hiện thực cuộc sống như thế!
NGỌC TẤN

Có thể bạn quan tâm

Khởi sắc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Khởi sắc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi ở Gia Lai

(GLO)- Những năm qua, cấp ủy, chính quyền các địa phương trong tỉnh đã triển khai hiệu quả các dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025. Nhờ đó, diện mạo nông thôn miền núi có nhiều khởi sắc, đời sống người dân được cải thiện đáng kể.

Eo Gió luôn là điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài tỉnh. Ảnh: Đức Thụy

Du lịch gắn với sản phẩm OCOP: Hướng đi bền vững của Quy Nhơn Đông

(GLO)- Phường Quy Nhơn Đông (tỉnh Gia Lai) không chỉ nổi tiếng với Kỳ Co, Eo Gió, Hòn Khô… mà còn hấp dẫn du khách bởi nguồn hải sản phong phú. Phát triển du lịch gắn với sản phẩm OCOP đang trở thành hướng đi bền vững, giúp nâng tầm thương hiệu và mang lại sinh kế ổn định cho người dân.

 Một góc làng Canh Tiến thanh bình.

Khát vọng du lịch cộng đồng ở làng Canh Tiến

(GLO)-Nằm nép mình bên Hồ Núi Một thẳm xanh, làng Canh Tiến (xã Canh Vinh) được thiên nhiên ưu đãi với cảnh quan nguyên sơ, hùng vĩ, nên thơ. Người dân nơi đây đang ấp ủ khát vọng biến quê hương thành điểm đến du lịch cộng đồng, vừa gìn giữ bản sắc văn hóa, vừa tạo sinh kế bền vững.

Thông qua việc đặt “bẫy ảnh”, Vườn quốc gia Kon Ka Kinh ghi nhận nhiều loài động vật hoang dã quý hiếm nằm trong Sách đỏ Việt Nam và thế giới.

Bẫy ảnh hé lộ kho báu sinh học ở Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh

(GLO)-Không chỉ ghi nhận hình ảnh tê tê vàng và tê tê Java-2 loài thú cực kỳ nguy cấp, những tấm ảnh chụp từ hệ thống bẫy tự động tại Vườn quốc gia Kon Ka Kinh (xã Mang Yang, tỉnh Gia Lai) còn phát hiện nhiều loài động vật quý hiếm khác, góp phần khẳng định giá trị đặc biệt của hệ sinh thái nơi đây.

Xã Gào có nhiều tiềm năng phát triển nông nghiệp công nghệ cao và năng lượng tái tạo. Ảnh: Quang Tấn

Khởi sắc trên vùng đất 2 lần được phong anh hùng

(GLO)- Xã Gào (tỉnh Gia Lai) là địa phương 2 lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Ngày nay, vùng đất này đã và đang đổi thay mạnh mẽ trong công cuộc xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH) và giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống.

Xã An Toàn trong diện mạo mới

Xã miền núi An Toàn khởi sắc

(GLO)- Là xã miền núi xa xôi, giao thông cách trở, trước đây, đời sống của người dân xã An Toàn (tỉnh Gia Lai) gặp rất nhiều khó khăn. Đến nay, vùng đất này đã khởi sắc nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, cùng nỗ lực vươn lên của cán bộ, đảng viên và người dân địa phương.

Niềm vui từ những ngôi làng mới

Niềm vui từ những ngôi làng tái định cư

(GLO)- Từ những vùng thường xuyên bị ngập lụt, sạt lở chuyển đến nơi ở mới, với sự hỗ trợ của Nhà nước, người dân các làng tái định cư bắt đầu ổn định cuộc sống. Thật sự không ai bị bỏ lại phía sau và niềm vui hiện hữu trên từng nếp nhà là minh chứng cho chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước.

Một góc xã đảo Nhơn Châu nhìn từ trên cao.

Cù Lao Xanh: Hòn đảo bình yên và quyến rũ

(GLO)- "Hi anh, đi Cù Lao Xanh không? Lâu lắm rồi mình chưa trở lại đó!" - Tin nhắn của người bạn đồng nghiệp cũ bỗng dưng hiện lên, kéo theo bao nhiêu kỷ niệm ùa về. Gật đầu cái rụp, tôi quyết định cùng các đồng nghiệp cũ tìm về hòn đảo bình yên và quyến rũ.

Binh đoàn 15 cho dân mượn đất trồng lúa

Binh đoàn 15 cho dân mượn đất trồng lúa

(GLO)- Những ngày này, đến làng Tung Breng (xã Ia Krái, tỉnh Gia Lai), chúng ta dễ dàng nhận thấy một màu xanh bạt ngàn của đồng lúa đang thì con gái. Để có được cảnh sắc đó, Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 715 (Binh đoàn 15) đã cho công nhân và người dân mượn gần 100 ha cao su đang tái canh để trồng lúa.

null