Về An Khê đi... chợ quê

Theo dõi Báo Gia Lai trênGoogle News
(GLO)- Mùng 4 Tết, tôi và nhà thơ Phạm Đức Long chạy xuống thị xã An Khê dự lễ kỷ niệm khởi nghĩa nông dân Tây Sơn, chiến thắng Ngọc Hồi-Đống Đa và lễ hội Cầu huê của người Việt vùng An Khê.
Trong không khí trọng thể, rất xúc động và vui tươi, tự hào, tôi đặc biệt quan tâm đến phiên chợ quê trong lễ hội ấy. Nó đặc trưng An Khê và Bahnar, nó khiến tôi và anh Phạm Đức Long mê mẩn, nửa muốn mua xách về, nửa muốn có thể ngồi ngay đấy làm một trận.
Thực ra thì chợ quê là sản phẩm của người Việt, chứ người Tây Nguyên nói chung, người Bahnar vùng An Khê nói riêng chưa có chợ. Theo phỏng đoán thì chính Nguyễn Nhạc là người đầu tiên mang “không khí” chợ lên vùng này, khi ông với tư cách người buôn trầu đã len lỏi ngày này tháng khác, nhích từng bước một, từ Tây Sơn lên An Khê lập “chiến khu” dấy binh và mang văn hóa người Việt lên nhập vào văn hóa Bahnar vùng này, mở ra một vùng An Khê đầy dấu ấn lịch sử hôm nay.
 Phiên chợ Kinh-Thượng với những mặt hàng dân dã truyền thống. Ảnh: Lê Hòa
Phiên chợ Kinh-Thượng với những mặt hàng dân dã truyền thống. Ảnh: Lê Hòa
Chợ quê hấp dẫn bởi không khí quê. Ấy là người ta mang sản vật “của nhà trồng được” ra trao đổi, chứ chưa có kiểu mua đi bán lại, tức là từ bán lẻ tới bán sỉ rồi lại bán lẻ như ở chợ phố. Và những người đi bán ấy cũng không phải là dân buôn bán chuyên nghiệp, cách bó rau, bày hàng cũng vụng, mà cách nhẩm tiền trả lại cho khách càng vụng. Cái “thái độ” chợ quê cũng khác, nó vừa xởi lởi vừa e dè, vừa ngượng ngập vừa tự tin, tất cả hợp thành một không khí hết sức tuyệt vời, hết sức thân quen, hết sức tin cậy...
Và thứ 2 là sản vật. Rau dớn xanh rì từng bó quăn tít, non mởn. Ngày xưa, nó là món ăn của bộ đội, bộ đội thì học của dân làng, qua những bữa đói, qua những cơn sốt, qua những trận càn, đến nỗi sách thời ấy cứ tả khó khăn vất vả, khốc liệt hy sinh thời chiến là nhắc đến rau dớn. Giờ, nó là đặc sản. Tôi nhớ có lần nhà thơ Nguyễn Duy lái xe xuyên Việt, qua đèo Lò Xo đã mừng đến thế nào khi gặp một cháu bé gùi mấy bó rau dớn, ông đã mua hết rồi về Pleiku yêu cầu tôi chế biến theo cách của ông. Và quả là, giờ muốn ăn miếng rau dớn, ở Pleiku hình như không nhà hàng nào có, ở Kon Tum có mấy quán, ra phía Bắc cũng lớt phớt có. Nó có thể chế biến thành 2 món chính: xào tỏi và luộc.
Và hóa ra, nó không phải là thứ rau rừng xoàng xĩnh. Bằng chứng là trên các nóc nhà rông luôn có những họa tiết rau dớn cách điệu bên cạnh họa tiết mặt trời, mặt trăng... Điều đó chứng tỏ, người Tây Nguyên hết sức quý trọng rau dớn, đặt nó ngang hàng với sự linh thiêng của vũ trụ.
Gặp ở chợ quê này rau tàu bay, môn thục… và nhiều loại rau khác nữa. Toàn những món đã nuôi biết bao người qua cuộc chiến tranh, giờ trở thành đặc sản. Và không chỉ đặc sản An Khê, chợ quê còn có nhiều của ngon vật lạ của những vùng lân cận như: Kbang, Kông Chro. Không chỉ của Bahnar, Kinh, mà còn của cả các dân tộc phía Bắc giờ sinh sống ở vùng này... Tất cả làm thành một náo nhiệt quê, một đặc sắc quê, một phong vị, một ấm áp quê... dù hôm ấy An Khê, trời rất nắng.
Chưa hết, còn có một lễ hội Cầu huê rất thú vị bên cạnh chợ quê.
Mỗi làng Việt, khu vực Việt đều có những lễ hội đầu năm để cầu mưa thuận gió hòa, cầu làm ăn trúng mùa, không thất bát. Và An Khê có lễ hội Cầu huê. Cầu huê đơn giản là cầu cho có huê lợi (hoa lợi), tức là làm ăn được, có lời lãi. Người Việt An Khê từ xưa đã không chỉ mong trúng mùa đủ ăn mà phải giàu, giàu từ mùa vụ và giàu từ trao đổi hàng hóa.
Hết sức thú vị nếu chúng ta nhớ, cái tư tưởng làm giàu, kinh tế thị trường mới trở thành chính thống ở nước ta vài chục năm trở lại đây dù từ xưa đã có câu “phi thương bất phú”. Nhưng cũng bên cạnh đấy có câu nữa là “Nhất sĩ nhì nông, hết gạo chạy rông nhất nông nhì sĩ”, chả thấy “thương” đâu?
Cả khi đi và về, tôi đều gặp hàng đoàn người, đa phần là xe máy, rồng rắn đến An Khê dự lễ hội này. Và cách tổ chức của An Khê cũng hiện đại hơn, ấy là tôn trọng phần hội, tôn trọng chủ nhân của hội, phần lễ ngắn nhưng trang trọng.
Song, có vẻ sự liên kết để tạo thành một điểm nhấn du lịch vào đúng ngày này, nơi đây, hàng năm... thì chưa được thông đồng bén giọt lắm, du khách đúng nghĩa vẫn ít, các dịch vụ vẫn chưa đủ dẫu ngay trong chợ quê có khu ẩm thực. Có lẽ, lễ hội này cần được đầu tư, quảng bá bài bản hơn nữa để trở thành một sản phẩm du lịch nổi bật của thị xã An Khê.
Văn Công Hùng

Có thể bạn quan tâm

Gia Lai quy định mức tỷ lệ % để tính đơn giá thuê đất xây dựng công trình ngầm, đất có mặt nước

Gia Lai quy định mức tỷ lệ % để tính đơn giá thuê đất xây dựng công trình ngầm, đất có mặt nước

(GLO)- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Nguyễn Hữu Quế vừa ký ban hành Quyết định số 61/2004/QĐ-UBND quy định mức tỷ lệ phần trăm (%) để tính đơn giá thuê đất, mức đơn giá thuê đất xây dựng công trình ngầm, mức đơn giá thuê đất đối với đất có mặt nước trên địa bàn tỉnh.

Những mô hình thay đổi nếp nghĩ, cách làm của người dân Ia Rtô

Những mô hình thay đổi nếp nghĩ, cách làm của người dân Ia Rtô

(GLO)- Hưởng ứng cuộc vận động “Làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm trong đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) để từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững”, xã Ia Rtô (thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai) đã triển khai một số mô hình hay nhằm giúp người dân nâng cao nhận thức, tự lực vươn lên phát triển kinh tế.

Ia Ka đa dạng giải pháp hỗ trợ giảm nghèo

Ia Ka đa dạng giải pháp hỗ trợ giảm nghèo

(GLO)- Những năm qua, xã Ia Ka (huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai) chú trọng tuyên truyền, hướng dẫn bà con nông dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, đồng thời thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, góp phần nâng cao hiệu quả công tác giảm nghèo.

Kông Chro mùa gió

Kông Chro mùa gió

(GLO)- Những dãy núi cứ thế hiện ra huyền ảo trong sương sớm. Mặt trời mùa gió thắm nhẹ vén màn mưa để trải ánh vàng xuống miền đất của người Bahnar phía rừng già. Và tôi đã có những ngày mê đắm nơi vùng đất Kông Chro.

Các doanh nghiệp, nhà đầu tư, hợp tác xã có thể gửi ý kiến về các khó khăn, vướng mắc, kiến nghị, đề xuất thông qua hệ thống Google form. Ảnh: Hà Duy

Gia Lai: Tiếp nhận kiến nghị, đề xuất của doanh nghiệp qua Google form

(GLO)- Sở Kế hoạch và Đầu tư vừa có Công văn số 3260/SKHĐT-DN đề nghị các sở, ban, ngành; UBND các huyện, thị xã, thành phố; các doanh nghiệp, nhà đầu tư, hợp tác xã và các Hội nghề nghiệp triển khai tiếp nhận ý kiến, kiến nghị của các nhà đầu tư, doanh nghiệp qua hệ thống Google form.

Hội nghị góp ý Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND

Góp ý Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND

(GLO)- Ngày 8-11, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Gia Lai tổ chức góp ý Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND. Hội nghị do PGS. TS Nguyễn Danh-Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh chủ trì.