(GLO)- Ấy là tôi muốn nói đến 37 cán bộ, kỹ sư, công nhân của Công ty Công trình ngầm (thuộc Tổng Công ty Thủy điện Sông Đà), một trong những đơn vị chủ lực xây dựng công trình thủy điện Ia Ly trước đây. Họ là những người đầu tiên “cơm vắt, ngủ rừng” bên dòng Sê San để đặt máy khoan đường hầm dẫn nước và đường hầm đặt các tổ máy cho Thủy điện Ia Ly.
Còn nhớ, một ngày mùa khô cuối năm 1992, tôi cùng các đồng nghiệp có chuyến công tác tại công trường xây dựng Thủy điện Ia Ly. Mấy ngày liền, chúng tôi lặn lội trong tiếng ồn ào xe cơ giới, bộn bề đất đá, cùng ăn cùng ở với những công nhân thi công trên công trường. Trong đó, ấn tượng nhất là đêm cùng với trại của 37 cán bộ, kỹ sư, công nhân kỹ thuật bên sông Sê San đặt giàn khoan núi. Gọi “trại” là bởi: công ty thì đóng bản doanh bên tả ngạn sông Sê San (thuộc đất Gia Lai), còn họ-37 cán bộ, kỹ sư, công nhân thợ khoan hầm thì đóng trại tiền tiêu để khoan hầm đặt các tổ máy của Thủy điện Ia Ly ở bên hữu ngạn Sê San (thuộc đất Kon Tum). Cũng bởi, nơi này thực ra chỉ có cái lán sơ sài. May chăng lán của chỉ huy đội còn ra dáng cái nhà có bàn có líp che. Còn lại anh em mắc võng ngủ như bộ đội thời chiến.
 |
| Cửa xả Thủy điện Ia Ly. Ảnh: internet |
Khi ấy, người trực tiếp đưa chúng tôi đến trại là kỹ sư Trung và Đức phụ trách kỹ thuật, đồng thời là chỉ huy đội khoan núi. Ngày ấy, đập chưa ngăn nên việc đi lại giữa 2 bờ công trình Thủy điện Ia Ly phải vượt sông Sê San bằng xà lan hoặc ca nô. Khi chúng tôi đến thì anh em kỹ sư và công nhân đang lắp đặt giàn khoan hầm dẫn nước. Chứng kiến khoan hầm là vậy, nhưng với mắt thường của chúng tôi thì chỉ thấy đứng trước một vách núi như một bức trường thành, heo hút, hoang vu… Khi hoàng hôn buông xuống, chúng tôi theo mọi người về trại. Thấy anh em kỹ sư còn đang nấn ná như đợi ai… thì chợt có tiếng reo:
- A! Bạch Tuyết về rồi!
Đó là một phụ nữ ngồi trên cái xe máy “công trường” bám đầy đất đỏ với lỉnh kỉnh thực phẩm tươi sống. Và, khác mọi ngày là bữa nay có thêm can rượu, 2 thứ mà mọi người đang đợi: “Bạch Tuyết” và rượu, vì trại có khách. Giải thích cho chúng tôi, anh Trung hóm hỉnh rằng: “Trại có 37 chàng đực rựa, duy chỉ mỗi Mỵ là phụ nữ duy nhất vừa làm kỹ thuật vừa là “chị nuôi” cho cả đội”. Dừng đôi chút, Trung nói thêm: “Mỵ tuổi đã ngoài 30 nhưng vẫn mải mê năm tháng theo hết công trình này đến công trình khác, anh em xem Mỵ là “Bạch Tuyết” của mình”.
Đêm ấy, chúng tôi đã vui hết mình giữa chốn rừng thẳm cùng những người thợ khoan. Một không gian trữ tình, lãng mạn. Đến tận bây giờ, tôi vẫn nhớ, vẫn như đang nghe được cả tiếng suối róc rách, róc rách ngày nào, âm vọng bên tai. Và rừng thật lạ, phong lan ta mang từ rừng về nhà trồng hoa thường thơm vào buổi sáng, còn ở chốn thâm sơn này, màn đêm buông xuống lại có thoảng mùi hương. Và câu chuyện giữa chúng tôi mỗi lúc một gần để chia sẻ, hiểu nhau hơn. Mỗi người trong đội đều có một biệt danh: Trung và Đức đều học ở Liên Xô (cũ), Trung to cao giọng khàn nên gọi “Trung cồ”; kỹ sư Đức râu quai nón 37 tuổi chưa có một mảnh tình vắt vai gọi “Đức râu”. Còn Mỵ là nàng “Bạch Tuyết” của cả trại…
Bây giờ, mỗi khi có dịp cùng bạn bè thăm Nhà máy Thủy điện Ia Ly, ai cũng thốt lên về sự vĩ đại của công trình thế kỷ. Tôi và những người thạo biết về Thủy điện Ia Ly vẫn thường giới thiệu với bạn bè rằng: “Công trình có công suất lớn 720 MW, khởi công ngày 4-11-1993, phát điện tổ máy số 1 vào ngày 12-5-2000…”. Và, sau những lời giới thiệu ấy, tôi thường nhớ về ngày cũ-ngày của chuyến công tác mùa khô năm xưa, ngày của lần đầu nghe chuyện về Mỵ-nàng “Bạch Tuyết” bên dòng Sê San...
Quốc Ninh
