Làm thế nào để tạo sự cân bằng giữa bảo tồn đa dạng sinh học, các nguồn tài nguyên thiên nhiên góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, xung quanh vấn đề này, P.V Báo Gia Lai đã có cuộc phỏng vấn Giáo sư-Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Trí-Chủ tịch Ủy ban Quốc gia chương trình con người và sinh quyển Việt Nam (thuộc UNESCO).
*P.V: Là người đồng hành trong suốt quá trình xây dựng hồ sơ đề nghị UNESCO công nhận cao nguyên Kon Hà Nừng là Khu DTSQ thế giới, theo Giáo sư, đâu là điểm độc đáo của khu vực này?
GS.TS. Nguyễn Hoàng Trí-Chủ tịch Ủy ban Quốc gia Chương trình con người và sinh quyển Việt Nam (thuộc UNESCO). Ảnh: Hà Duy
- Giáo sư-Tiến sĩ NGUYỄN HOÀNG TRÍ: Khi xây dựng hồ sơ Khu DTSQ, tôi nhận thấy điểm nổi bật nhất của cao nguyên Kon Hà Nừng là rừng còn khá nguyên vẹn, nhất là vùng lõi Kon Ka Kinh, Kon Chư Răng. Điều này có giá trị rất lớn, là điều kiện cần thiết để các sinh vật ở đây có thể thực hiện các tập tính kiếm ăn, sinh sản…
Cao nguyên Kon Hà Nừng có khá nhiều động vật quý hiếm đang sinh sống, trong đó có 3 loài thú đặc hữu của Đông Dương bao gồm voọc chà vá chân xám, vượn đen má hung Trung Bộ và mang lớn.
Điểm nổi bật, độc đáo chỉ có ở cao nguyên Kon Hà Nừng là hệ sinh thái phong phú, đa dạng, trong đó, đặc trưng là rừng kín nhiệt đới thường xanh cây lá rộng, rừng kín nhiệt đới thường xanh cây lá kim, rừng thưa thường xanh cây lá rộng, rừng thưa thường xanh cây lá kim, thảm cây bụi và các khu vực đất nông nghiệp, khu dân cư tính đa dạng sinh học cao, đặc trưng cho hệ sinh thái rừng các tỉnh Tây Nguyên.
Đặc biệt nhất là nguồn nước, cụ thể là nước mội. Đây là loại nước có được khi mưa rơi xuống tán rừng, rồi rơi xuống mặt đất rừng, ngấm dần trong đất, qua các lớp khoáng chất nằm sâu trong lòng đất. Các khoáng chất đã hòa vào nước thành các vi chất. Vì vậy, việc giữ rừng, giữ nước ở cao nguyên Kon Hà Nừng không chỉ cho người Gia Lai mà còn giữ cho cả khu vực lân cận. Giá trị quan trọng là nằm ở đó.
* P.V: Vậy để bảo tồn Khu DTSQ thế giới cao nguyên Kon Hà Nừng một cách hiệu quả, cần chú ý đến những vấn đề gì, thưa Giáo sư?
- Giáo sư-Tiến sĩ NGUYỄN HOÀNG TRÍ: Để làm tốt công tác bảo tồn thì cần có sự kết nối về không gian và cảnh quan. Muốn sinh vật thực hiện tập tính vốn có của nó thì phải liên kết các vùng bảo tồn, trong đó, Kon Chư Răng và Kon Ka Kinh phải được kết nối một cách tự nhiên, để các loài lưu thông, giao lưu được với nhau. Việc kết nối 2 khu vực trước tiên phải có sự nỗ lực của địa phương, khôi phục các hệ sinh thái kết nối, như là trồng các cây bản địa.
Hai là phải có mối liên kết giữa con người và thiên nhiên, thể hiện ở việc rừng cung cấp các sản phẩm cho con người, bao gồm sản phẩm về nông nghiệp, về chăn nuôi, cung cấp thức ăn, dinh dưỡng, cây thuốc cho con người. Người dân tộc thiểu số đã sống phụ thuộc vào rừng từ rất lâu đời, bây giờ, nếu tiếp tục sống như thế thì cần có phương án vừa giữ rừng lại vừa khai thác rừng thì mới bảo tồn được. Điều đó đòi hỏi phải huy động sức lực của toàn hệ thống chính trị lẫn người dân.
Mỏm đá đen là một điểm ngắm cảnh tuyệt đẹp níu chân du khách trên hành trình chinh phục đỉnh Kon Ka Kinh. Ảnh: H.N
* P.V: Giáo sư đánh giá như thế nào về công tác bảo tồn tại Khu DTSQ cao nguyên thế giới Kon Hà Nừng thời gian qua của Gia Lai?
- Giáo sư-Tiến sĩ NGUYỄN HOÀNG TRÍ: Nhà nước đã triển khai các chương trình nghiên cứu về Tây Nguyên từ năm 1976 đến nay, gồm chương trình Tây Nguyên I, Tây Nguyên II, Tây Nguyên III và nhiều chương trình khác nữa. Qua đó, ngành chức năng xác định một trong những nhiệm vụ của Tây Nguyên là bảo vệ rừng. Điều này không ai rõ hơn là người dân địa phương. Mất rừng là mất sinh kế, dân đói thì việc phát triển bền vững không thành công.
Gia Lai phải tuyên truyền để người dân nhận thức được rừng là nguồn thực phẩm, nguồn thức ăn cho người dân, nhưng đồng thời chính người dân cũng phải bảo vệ rừng để bảo vệ sinh kế cho bản thân mình.
Vùng lõi Kon Ka Kinh là điểm đến hấp dẫn những du khách ưa thích loại hình du lịch sinh thái. Ảnh: H.N
* P.V: Du lịch là một trong những trụ cột mà Gia Lai đang thúc đẩy khai thác, phát triển, trong đó, cao nguyên Kon Hà Nừng là một điểm đến hấp dẫn, hứa hẹn sẽ thu hút được lượng lớn khách du lịch. Vậy theo Giáo sư, việc phát triển du lịch có ảnh hưởng gì đến công tác bảo tồn tại khu DTSQ này không?
- Giáo sư-Tiến sĩ NGUYỄN HOÀNG TRÍ: Với chủ trương của UNESCO, du lịch, đặc biệt là du lịch sinh thái là một trong những hoạt động phát triển kinh tế-xã hội cần được đưa vào trong hoạt động của khu vực sinh quyển để tạo sinh kế cho người dân. Việc nghiên cứu các sinh kế, tạo sinh kế cho người dân là hết sức quan trọng, thậm chí trở thành hoạt động chính cho các cộng đồng trong khu vực. Điều đó được UNESCO đánh giá rất cao.
Song song với đó, du lịch sinh thái chỉ được phát huy khi gắn với công tác bảo tồn, gắn với trách nhiệm và duy trì hệ sinh thái bền vững, đồng thời mang lại lợi ích cho cộng đồng dân cư.
Nói đến du lịch sinh thái tức là nói đến cái tự nhiên, cảnh quan tự nhiên. Không thể nào phá hủy hệ sinh thái để phục vụ cho du lịch sinh thái. Nếu ta phá hủy hệ sinh thái để xây dựng thế hệ bê tông, nhân tạo thì không thể gọi là hệ sinh thái được. Do đó, một trong những chủ trương, yêu cầu, khuyến cáo của UNESCO là mỗi du khách, mỗi người dân đi du lịch phải có trách nhiệm bảo vệ thiên nhiên, bảo vệ môi trường.
Ví dụ ở Khu DTSQ quần đảo Cát Bà (TP. Hải Phòng), người ta gắn nhãn mác hình con voọc của khu sinh quyển vào các chai nước mắm, chai mật ong. Khi mua các sản phẩm đó, nhìn thấy hình ảnh con vật, du khách cũng cảm thấy mình đã đóng góp vào việc bảo tồn loài voọc ở khu DTSQ này.
Trong vấn đề phát triển bền vững liên quan đến khu DTSQ thì du lịch sinh thái là một trong những hoạt động được chú trọng hàng đầu. Bởi phát triển du lịch sinh thái là vừa bảo vệ môi trường, vừa mang lại lợi ích cho người dân. Đây được đánh giá là một công cụ rất hữu hiệu cho phát triển và bảo tồn, là mô hình cho phát triển bền vững.
(GLO)- Gần 2 tháng nay, Thư viện Hy vọng trở thành "điểm hẹn tri thức" của người dân xã Tuy Phước, tỉnh Gia Lai. Không chỉ lan tỏa văn hóa đọc, nơi đây còn góp phần xây dựng đời sống văn hóa trong cộng đồng.
(GLO)-Những ngày này, đến làng Tung Breng (xã Ia Krái, tỉnh Gia Lai), chúng ta dễ dàng nhận thấy một màu xanh bạt ngàn của đồng lúa đang thì con gái. Để có được cảnh sắc đó, Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 715 (Binh đoàn 15) đã cho công nhân và người dân mượn gần 100 ha cao su đang tái canh để trồng lúa.
(GLO)- Ðầm Thị Nại là đầm phá lớn nhất tỉnh Gia Lai, có diện tích mặt nước hơn 5.000 ha. Nét đặc biệt nơi đây là những cánh rừng ngập mặn xanh bạt ngàn giữa mênh mông sóng nước. Xung quanh khu vực đầm còn có nhiều điểm đến hấp dẫn để du khách khám phá.
(GLO)- Trong 3 ngày (10 đến 12-9), đoàn công tác do Sở Y tế tỉnh Gia Lai chủ trì, tham gia có đại diện Ban Quản lý các dự án đầu tư xây dựng tỉnh, các công ty xây dựng, đơn vị liên quan tổ chức nghiệm thu hoàn thành công trình xây dựng 18 Trạm y tế phía Tây tỉnh Gia Lai.
(GLO)- Dọc các tuyến đường vùng cao nguyên Gia Lai, sắc tím của những bó mía tươi rói phủ đầy, trở thành món quà quê được nhiều người ưa chuộng. Nhờ cây mía tím, nông dân nơi đây có thêm nguồn thu nhập ổn định, đời sống ngày càng được nâng cao.
(GLO)- Sau khi sáp nhập từ 3 xã Phước Hưng, Phước Quang và Phước Hiệp, xã Tuy Phước Bắc tập trung phát huy nội lực, thể hiện tư duy đổi mới trong xây dựng nông thôn mới.
(GLO)- Ông Khăm-bun Đuông-phạ-bang, Phó Bí thư Tỉnh ủy Attapeu (nước Cộng hòa Dân chủ nhân dân Lào) vừa gửi lời cảm ơn Bệnh viện Hùng Vương Gia Lai sau khi đơn vị đã chăm sóc, điều trị giúp vợ ông hồi phục sức khỏe.
(GLO)- Để thoát khỏi chế độ diệt chủng Khmer Đỏ, năm 1976, gần 30 hộ dân từ huyện Oyadav (tỉnh Ratanakiri, Vương quốc Campuchia) chạy sang xã Ia O (tỉnh Gia Lai). Họ đã được cán bộ, người dân địa phương cưu mang, đùm bọc rồi trở thành một phần cộng đồng cư dân nơi đây cho đến tận hôm nay.
(GLO)- An Nhơn Tây-vùng đất gắn với Khu căn cứ cách mạng An Trường-từng giữ vai trò chiến lược trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. 50 năm sau ngày đất nước thống nhất, An Nhơn Tây hôm nay khoác lên mình diện mạo mới.
(GLO)- Sáng 29-8, Công ty Thủy điện An Khê-Ka Nak (phường An Khê, tỉnh Gia Lai) tổ chức diễn tập phòng-chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn và truyền thông hướng dẫn nội dung phòng-chống lũ lụt cho vùng hạ du.
(GLO)- Tại vịnh Quy Nhơn, đầm Trà Ổ, mô hình cộng đồng chung tay bảo tồn đa dạng sinh học đã trở thành điểm sáng, giúp tỉnh Gia Lai được biết đến như một địa phương giàu trách nhiệm với biển và đại dương.
(GLO)- Rời xa phố thị Quy Nhơn sầm uất, men theo hành trình hơn 60 km, du khách sẽ đến với làng quê Phù Mỹ Tây (tỉnh Gia Lai) - nơi mang lại sự bình yên và thư thái hiếm có.
(GLO)- Thương mại, dịch vụ, du lịch là những trụ cột tăng trưởng quan trọng được xã Tuy Phước Đông xác định tại Đại hội đại biểu Đảng bộ xã lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, diễn ra ngày 22-8.
(GLO)- Sáng 23-8, tại Hội trường 20/10 UBND xã Đak Đoa, Ban Chỉ đạo vận động hiến máu tình nguyện (HMTN) tỉnh Gia Lai phối hợp với UBND các xã: Đak Đoa, Ia Băng, Đak Sơmei, Kon Gang, Kdang và Khoa Huyết học-Truyền máu (Bệnh viện Đa khoa Gia Lai) tổ chức Ngày hội HMTN năm 2025.
(GLO)- Đảng bộ xã An Vinh (tỉnh Gia Lai) đề ra chỉ tiêu: tốc độ tăng tổng giá trị sản phẩm giai đoạn 2026 - 2030 là 9%/năm, giảm tỷ lệ hộ nghèo đa chiều 5,8%/năm, đến năm 2030 xã không còn hộ nghèo.
(GLO)- Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Bình Hiệp (tỉnh Gia Lai) lần thứ I (nhiệm kỳ 2025 - 2030) diễn ra trong bối cảnh địa phương vừa trải qua một chặng đường nhiều thử thách nhưng cũng đầy dấu ấn. Phát huy thành tích đạt được, trong 5 năm tới, xã huy động các nguồn lực để phát triển kinh tế - xã hội.
(GLO)- Đại hội đại biểu Đảng bộ xã An Toàn lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 là sự kiện chính trị quan trọng, đánh dấu bước ngoặt khi xã vừa được sáp nhập, mở ra vận hội mới cho phát triển, khẳng định sức mạnh đoàn kết, đồng thời xác định phương hướng, khát vọng vươn lên trong giai đoạn tới.
(GLO)- Ngày 20-8, Ðảng bộ phường Ayun Pa (tỉnh Gia Lai) tổ chức Ðại hội đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030. Ðây là dấu mốc quan trọng, mở ra giai đoạn mới với nhiều kỳ vọng về một đô thị Ayun Pa văn minh, hiện đại, giàu đẹp, xứng tầm khu vực.
(GLO)- Sáng 19-8, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh Trương Văn Đạt đã đến dự Đại hội đại biểu Đảng bộ xã An Hòa lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025-2030. Đại hội xác định 3 vùng kinh tế trọng điểm để tập trung đầu tư phát triển.
(GLO)- Đại hội đại biểu Đảng bộ xã Ia Púch lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 là sự kiện chính trị quan trọng, mở ra chặng đường phát triển mới cho xã biên giới, nơi ý Đảng và lòng dân hòa quyện tạo thành sức mạnh để xây dựng quê hương vững mạnh về kinh tế, ổn định về quốc phòng-an ninh.
(GLO)- Ngày 19-8, Đảng bộ xã Biển Hồ tổ chức Đại hội đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030. Đây là sự kiện chính trị quan trọng, mở ra giai đoạn phát triển mới của địa phương hợp thành từ 4 xã giàu truyền thống, nhiều tiềm năng.
(GLO)- Ngày 18-8, Đảng bộ xã Ia Sao (tỉnh Gia Lai) tiến hành Đại hội đại biểu lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 với sự tham gia của 125 đại biểu đại diện cho hơn 300 đảng viên trong toàn Đảng bộ.