Hiện nay, việc mua sắm trên các nền tảng thương mại điện tử (TMĐT) trở nên rất phổ biến, nhất là ở khu vực đô thị. Mỗi ngày, hàng triệu đơn hàng TMĐT được đóng gói và giao đến tay người tiêu dùng.
Đó có thể là loại hàng hóa nhỏ, gọn hoặc to lớn; nhưng điểm chung là được gói ghém kỹ lưỡng trong hộp hoặc thùng carton, bọc mút xốp, chèn túi khí, dán kín keo. Để rồi chỉ sau vài phút bóc mở, một lượng lớn rác nhựa thải ra và có nguy cơ gây ô nhiễm môi trường nếu không được thu gom, xử lý đúng cách.
 |
| Đi kèm với đơn hàng mua qua sàn thương mại điện tử là hộp carton, bọc mút xốp, chèn túi khí. Ảnh: M.N |
Theo Quỹ Quốc tế Bảo vệ thiên nhiên (WWF), năm 2023, thị trường TMĐT Việt Nam ghi nhận hơn 1,8 tỷ đơn hàng - tương đương hơn 5 triệu gói mỗi ngày. Để phục vụ số lượng đơn hàng này, các sàn thương mại và người bán đã tiêu thụ tổng cộng hơn 330 nghìn tấn bao bì; trong đó, hơn 170 nghìn tấn là vật liệu nhựa và hơn 160 nghìn tấn là bìa carton. Trung bình, mỗi kiện hàng thải ra gần 185 g bao bì và phần lớn là những vật liệu không thể tái chế trong điều kiện thông thường. Hầu hết loại nhựa dùng trong bao bì đóng gói cần tới 400 - 500 năm mới có thể phân hủy hoàn toàn trong tự nhiên.
Đáng nói, nhiều đơn hàng người tiêu dùng mua qua sàn TMĐT không xuất phát từ nhu cầu thiết yếu mà đến từ thói quen tiêu dùng thiếu kiểm soát. Nhiều người chỉ cần thấy dòng chữ “giảm 50%”, “free ship” (miễn phí giao hàng) là vội vàng đặt hàng hoặc đặt hàng vì người nổi tiếng livestream bán hàng.
Theo TS Nguyễn Việt Cường, Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ môi trường (Sở Nông nghiệp và Môi trường), các cơ quan chức năng cần ban hành bộ tiêu chuẩn rõ ràng về bao bì TMĐT, ưu tiên vật liệu đơn chất dễ phân hủy, khuyến khích mô hình giao hàng tập trung, giảm rác. Còn DN và các sàn TMĐT cần chủ động tích hợp lựa chọn “giao hàng ít bao bì”, dán nhãn bao bì thân thiện và thúc đẩy chuỗi cung ứng xanh trong hệ thống logistics. Các nhà bán hàng có thể tối ưu khâu đóng gói, giảm keo, giảm xốp và truyền thông rõ hơn cho người mua về tác động môi trường.
Quan trọng hơn, người tiêu dùng cần nhận thức tác hại của rác nhựa đối với môi trường và mua sắm có trách nhiệm. Nên mua hàng có kế hoạch, gom đơn, ghi chú “không cần ny lông” hoặc chọn những shop cam kết xanh.
Một đơn hàng vẫn có thể đến tay người mua đầy đủ, nguyên vẹn, nhưng không cần thêm ba lớp xốp, hai lớp túi hay một thùng giấy gấp đôi kích cỡ thật. Sự tiện lợi không nên đánh đổi bằng rác thải và niềm vui mở hộp cũng không nên đi kèm với một hành tinh bị “gói ghém” trong ny lông.
MINH NHÂN
