Huyện Kbang hiện có 107 ha vải đang kinh doanh và 47 ha vải trồng mới, tập trung nhiều nhất ở xã Đông, Nghĩa An, Đăk Hlơ, Lơ Ku và thị trấn Kbang. Các giống vải được trồng nhiều là u hồng, u trứng, u thâm, có ưu điểm chín sớm, thời gian thu hoạch từ giữa tháng 4 đến đầu tháng 6. Vì không trùng với mùa vải ở các tỉnh phía Bắc nên vải Kbang có tính cạnh tranh cao, mang lại hiệu quả kinh tế khá cho nhiều nhà vườn.
Bên cạnh đó, để cây vải phát triển bền vững, tiêu thụ ổn định, huyện Kbang cũng hướng dẫn người dân sản xuất theo hướng liên kết, trồng, chăm sóc theo tiêu chuẩn VietGAP, nâng cao chất lượng, mẫu mã sản phẩm. Từ đó, vải Kbang được thị trường các tỉnh, thành phố miền Trung, miền Nam và Tây Nguyên ưa chuộng.
 |
Vụ thu hoạch vải năm 2024, nông dân trồng vải trên địa bàn huyện Kbang thiệt đơn, thiệt kép vì mất mùa, mất giá. Ảnh: Ngọc Minh |
Tuy nhiên, năm nay, do thời tiết nắng nóng kéo dài đã hạn chế cây vải ra hoa, đậu quả. Bên cạnh đó, từ đầu tháng 4 đến nay, trên địa bàn huyện Kbang xuất hiện những cơn mưa đá kèm theo giông lốc gây ảnh hưởng rất lớn tới năng suất, chất lượng quả vải.
Cuối năm 2012, ông Lê Văn Hùng (thôn 1, xã Nghĩa An) trồng 300 cây vải giống u hồng trên diện tích gần 2 ha. Nhờ áp dụng đúng quy trình kỹ thuật, bón phân, tưới nước đầy đủ, sau 5 năm, vườn cây cho thu hoạch. Năm ngoái, vườn vải cho sản lượng 16 tấn quả, giá bán 18-25 ngàn đồng/kg, mang lại lợi nhuận cho gia đình hơn 200 triệu đồng. Năm nay, dù bị ảnh hưởng bởi thời tiết, 300 cây vải vẫn ra hoa, đậu quả nhiều, ước đạt hơn 13 tấn quả. So với các vườn vải khác trong xã, vườn vải của ông Hùng có năng suất đạt cao nhất.
“Giữa tháng 4, một số cây vải chín sớm, tôi thu được hơn 1 tạ quả, bán 40 ngàn đồng/kg. Tôi nghĩ năm nay thắng lớn, ai ngờ đang nắng hạn, cuối tháng 4 mưa đá đổ xuống, cây bị sốc nhiệt khiến quả sắp chín bị rơi rụng, quả nhỏ trên cây nứt vỡ rất nhiều, thiệt hại lớn về sản lượng. Chất lượng quả vải giảm kéo theo giá thu mua cũng giảm, chỉ còn 20 ngàn đồng/kg. Đến giữa tháng 5, vải trên địa bàn huyện chín rộ, giá bán khi đó sẽ còn giảm nữa. Mùa vải năm nay coi như gia đình lỗ vốn”-ông Hùng buồn bã nói.
Vừa đi nắm tình hình của một số thành viên trong Tổ hợp tác vải thiều xã Nghĩa An, ông Phan Chính Tám-Tổ trưởng Tổ hợp tác-cho hay: Tổ có 30 hộ trồng vải với gần 50 ha. Hầu hết thành viên có thâm niên, kinh nghiệm trồng vải từ 5 năm trở lên. Các thành viên đều giúp đỡ, chia sẻ và hỗ trợ kinh nghiệm trong suốt quá trình trồng, chăm sóc, phun thuốc phòng ngừa sâu bệnh và kỹ thuật cho cây ra hoa, đậu quả.
“Vải dễ trồng, phù hợp điều kiện thổ nhưỡng Kbang nên chất lượng và sản lượng không thua kém những nơi khác. Cây vải ưa lạnh, nhất là thời điểm ra hoa gặp nhiệt độ 17-19 độ C và thời gian ủ đông kéo dài 200-250 giờ sẽ tạo điều kiện cho cây ra hoa, đậu quả nhiều. Tuy nhiên, không như những năm trước, tháng 1 năm nay tiết trời nắng ấm, thời gian ủ đông chỉ kéo dài 150-170 giờ không đáp ứng điều kiện cần thiết để cây vải ra hoa, kết trái. Vì thế, phần đa vườn vải trên địa bàn bị ảnh hưởng, năng suất giảm từ 30% trở lên, thậm chí nhiều vườn vải không ra hoa”-ông Tám chia sẻ.
 |
Ông Dương Minh Thành (thôn 3, xã Đông, huyện Kbang) thu hái những chùm vải chín sớm. Ảnh: A.P |
Nhìn vườn vải 350 cây lưa thưa quả, ông Dương Minh Thành (thôn 3, xã Đông) xót xa kể: “Năm trước, vườn vải cho thu hoạch hơn 14 tấn quả, mang lại thu nhập cho gia đình hơn 200 triệu đồng sau khi trừ chi phí. Năm nay, tôi đã đầu tư hơn 50 triệu đồng để chăm sóc. Tuy nhiên, do bị ảnh hưởng bởi thời tiết, 350 cây vải ước chỉ đạt 2 tấn quả, tính ra lỗ nặng. Không chỉ gia đình tôi bị mất mùa mà các hộ trồng vải trong thôn cũng cùng chung cảnh ngộ”.
Ông Nguyễn Đăng Chung-Chủ tịch UBND xã Đông-thông tin: Toàn xã có 75 ha vải, trong đó 55 ha đang cho thu hoạch và 20 ha mới trồng. Năm 2024, năng suất vải ước đạt 2,5 tấn quả/ha, thấp hơn 4,5 tấn/ha so với năm 2023. Đến nay, người dân thu hoạch hơn 1,2 tấn quả. Đầu vụ này, vải trà sớm bán giá 35-36 ngàn đồng/kg, thấp hơn đầu vụ trước 5-9 ngàn đồng/kg. Vụ này, người trồng vải vừa mất mùa lại thêm mất giá.
Theo Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện Kbang Mã Văn Tình, mùa vải năm nay, do ảnh hưởng của thời tiết, người trồng vải trên địa bàn huyện bị thiệt hại khá lớn. Thời gian tới, Phòng tiếp tục phối hợp với các xã, thị trấn theo dõi, đôn đốc người dân tập trung thu hoạch quả, chăm sóc vườn cây, kịp thời phòng ngừa sâu bệnh gây hại, đồng thời hướng dẫn bà con áp dụng quy trình kỹ thuật chăm sóc theo hướng ổn định, bền vững để cây vải phát triển tốt, cho năng suất cao.
