Ngày đầu trồng cao su trên đất Gia Lai

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Năm 1985, mấy đứa chúng tôi đi Ayun Pa về bằng xe máy, 2 cái cup cánh én chở 4. Chiều thâm thẫm, qua thị trấn huyện Chư Sê một đoạn thì trời mưa, mưa tối mặt tối mũi không thể chạy tiếp được. Thấy bên đường có mấy cái nhà ván lợp tôn, chúng tôi tấp vào trú nhờ.
Một nhóm anh em đang ngồi xúm xít quanh một cái bàn. Nghe chúng tôi ngỏ ý xin trú mưa, người ngồi giữa bàn đứng dậy rất lịch sự mời chúng tôi vào nhà. Thì ra đấy là bộ khung của Công ty TNHH một thành viên Cao su Chư Sê sau này. Người đứng dậy mời chúng tôi vào là anh Chín Ngừng, tức Hồ Văn Ngừng, Giám đốc Công ty.
Vẫn rất mưa, chúng tôi được mời ở lại ăn cơm chiều, sáng mai hết mưa hẵng về.
Bữa ăn có thịt thỏ rừng anh em bắt được ngay trước sân, có rau lang luộc và... rượu. Rượu đế nấu bằng mì đổ vào cái chậu, pha thêm chục ống philatop uống rất vào. Cái mốt pha philatop vào rượu tôi học được ở đây và hồi ấy cũng không phải lúc nào cũng có thể mua được philatop để pha rượu vì... không có tiền, mà nó là loại thuốc bổ cao cấp. Con thỏ hôm ấy chắc cũng kha khá tuổi, thịt dai không thể tả. Nhưng chậu rượu thì hết. Sau, tôi có sáng kiến bỏ toàn bộ số thịt thỏ ấy vào nồi nấu cháo và nó giúp chúng tôi an tâm ngủ mà không bị đói. Ngủ giữa mưa hắt vào vách ván và gõ rất to trên mái tôn. Hai người một chiếc giường cá nhân bé tí, nằm úp thìa, cả khách và chủ.
Vườn cây cao su của Công ty TNHH một thành viên Cao su Chư Păh. Ảnh: Đức Thụy
Vườn cây cao su của Công ty TNHH một thành viên Cao su Chư Păh. Ảnh: Đức Thụy
Sau này quen và thân với anh Chín Ngừng, anh Khánh (người tiếp nối anh Ngừng làm giám đốc sau khi anh Ngừng sang Campuchia mở công ty mới), tôi hiểu thêm nhiều về cao su.
Hóa ra, cái cuộc “đổ bộ” lên Tây Nguyên mở các nông trường (sau này mới thành công ty) của Công ty TNHH một thành viên Cao su Dầu Tiếng nó rất lãng mạn và ngẫu hứng.
18 người chất nhau lên một cái xe tải thì phải, cứ thế đi, mang theo quyết định thành lập nông trường cao su ở Tây Nguyên của Tổng cục Cao su và Công ty Cao su Dầu Tiếng. Và, tất nhiên trên xe có một thứ rất quan trọng nữa: một thùng tiền.
Tới Chư Sê, thấy đất đỏ giống Dầu Tiếng, bèn dừng lại, tấp tạm vào mấy cái nhà bỏ không của Huyện đội, rồi đi gặp chính quyền huyện và tỉnh làm các thủ tục. Tỉnh Gia Lai-Kon Tum hân hoan đón nhận bằng cách cử một đồng chí Phó Chủ tịch UBND tỉnh tham gia vào Ban lãnh đạo Tổng cục Cao su, làm Phó Tổng cục trưởng và cử một đồng chí Phó Chủ tịch UBND huyện Chư Sê là người Jrai tham gia vào ban lãnh đạo Công ty Cao su Chư Sê làm Phó Giám đốc, phụ trách việc vận động bà con tham gia làm công nhân cao su.
Hồi ấy, bọn phản động FULRO vẫn còn hoạt động, mà nông trường thì mở rộng. Rồi thì sốt rét, những cơn sốt rét kinh người. Nhưng khó nhất là việc vận động bà con người dân tộc thiểu số bản địa tham gia trồng cao su rồi cầm tay chỉ việc cho họ...
Bây giờ, cao su ngút ngàn rồi, thậm chí còn có ý kiến xem lại việc phát triển cao su ồ ạt, coi nó như rừng. Ý kiến này cũng đúng nhưng xin không đề cập ở bài này, bởi cao su không thể là rừng, không thể thay thế rừng, dẫu là rừng nghèo. Nhưng rõ ràng, cái thời kỳ đầu ấy, cái thời cây cao su bắt đầu có mặt trên đất Gia Lai thì nó là một sự kiện lớn.
Chư Sê ngày ấy là một huyện nhỏ và cũng… hoang vu, dù nó cách TP. Pleiku đúng 38 km. Lèo tèo dăm chục ngôi nhà quay lưng ra đường bởi rất bụi. Người dân hầu như không dám mặc áo trắng, toàn một màu tối sùm sụp. Mùa mưa thì nhão nhoẹt bùn, cũng đỏ...
Từ cao su Chư Sê, sau đó phát triển ra Mang Yang, Chư Prông... rồi lên Kon Tum là cả một chặng đường dài nhưng lại cũng rất nhanh. Nhiều văn nghệ sĩ đi thực tế với cao su để sáng tác. Tôi nhớ nhà thơ Trúc Thông từ Hà Nội lặn lội vào ở cả tuần với cao su Chư Sê cái thời còn rất khổ ấy, rồi về anh có mấy bài thơ rất hay. Có người ví cái màu vàng của cao su mùa rụng lá nó như màu vàng trong tranh Levitan.
Tôi chứng kiến thời ấy, rất nhiều bạn trẻ vào rừng cao su chụp ảnh cưới. Đẹp rực rỡ và trầm lắng. Là nói cái sắc độ màu của ảnh, giữa trắng tinh khiết của váy áo, sẫm nâu hoặc bạc của đất của thân cây và vàng của lá, lại thêm cái lỗ chỗ của nắng xiên xuống. Và bất chợt thốt lên những câu thơ: “Chắt đến tận cùng sự sống/lá vàng đau úa cả chiều/nhựa cây ứa trào như máu/cao su oằn mình trong mưa/Bao nhiêu lời thơ lá vàng/bao nhiêu bài ca nhựa trắng/bao nhiêu con đường rợp nắng/dập dìu tình yêu đi qua/Chiều nay giật mình đứng lặng/lá vàng rơi nát  không gian...”. Quả là, chạy xe trên con đường 14, quang cảnh hai bên không khác gì đang chạy xe ở một vùng thảo nguyên nào đấy ở nước ngoài. Đẹp và khoáng hoạt, kỳ vĩ và đầy xúc cảm.
Cái đẹp nhiều khi rất lạ. Nó là sự hy sinh, đau đớn của chủ thể. Mùa rụng lá là mùa cao su đau đớn nhất. Lá rụng đã đau, rụng để bảo vệ cây, hy sinh cho cây thì ý nghĩa càng đau. Lá vàng rực rụng như mùa thu trút lá dù hình như mùa cao su rụng lá không phải mùa thu. Những cành cây khẳng khiu vươn lên trời, những thân cây thẳng tắp, luống cũng thẳng tắp. Đẹp đến nao lòng, nhưng nếu nghĩ kỹ một chút, đấy là lúc cao su đang đau đớn...
VĂN CÔNG HÙNG

 

Có thể bạn quan tâm

Khởi sắc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi

Khởi sắc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi ở Gia Lai

(GLO)- Những năm qua, cấp ủy, chính quyền các địa phương trong tỉnh đã triển khai hiệu quả các dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025. Nhờ đó, diện mạo nông thôn miền núi có nhiều khởi sắc, đời sống người dân được cải thiện đáng kể.

Eo Gió luôn là điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài tỉnh. Ảnh: Đức Thụy

Du lịch gắn với sản phẩm OCOP: Hướng đi bền vững của Quy Nhơn Đông

(GLO)- Phường Quy Nhơn Đông (tỉnh Gia Lai) không chỉ nổi tiếng với Kỳ Co, Eo Gió, Hòn Khô… mà còn hấp dẫn du khách bởi nguồn hải sản phong phú. Phát triển du lịch gắn với sản phẩm OCOP đang trở thành hướng đi bền vững, giúp nâng tầm thương hiệu và mang lại sinh kế ổn định cho người dân.

 Một góc làng Canh Tiến thanh bình.

Khát vọng du lịch cộng đồng ở làng Canh Tiến

(GLO)-Nằm nép mình bên Hồ Núi Một thẳm xanh, làng Canh Tiến (xã Canh Vinh) được thiên nhiên ưu đãi với cảnh quan nguyên sơ, hùng vĩ, nên thơ. Người dân nơi đây đang ấp ủ khát vọng biến quê hương thành điểm đến du lịch cộng đồng, vừa gìn giữ bản sắc văn hóa, vừa tạo sinh kế bền vững.

Thông qua việc đặt “bẫy ảnh”, Vườn quốc gia Kon Ka Kinh ghi nhận nhiều loài động vật hoang dã quý hiếm nằm trong Sách đỏ Việt Nam và thế giới.

Bẫy ảnh hé lộ kho báu sinh học ở Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh

(GLO)-Không chỉ ghi nhận hình ảnh tê tê vàng và tê tê Java-2 loài thú cực kỳ nguy cấp, những tấm ảnh chụp từ hệ thống bẫy tự động tại Vườn quốc gia Kon Ka Kinh (xã Mang Yang, tỉnh Gia Lai) còn phát hiện nhiều loài động vật quý hiếm khác, góp phần khẳng định giá trị đặc biệt của hệ sinh thái nơi đây.

Xã Gào có nhiều tiềm năng phát triển nông nghiệp công nghệ cao và năng lượng tái tạo. Ảnh: Quang Tấn

Khởi sắc trên vùng đất 2 lần được phong anh hùng

(GLO)- Xã Gào (tỉnh Gia Lai) là địa phương 2 lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Ngày nay, vùng đất này đã và đang đổi thay mạnh mẽ trong công cuộc xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH) và giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống.

Xã An Toàn trong diện mạo mới

Xã miền núi An Toàn khởi sắc

(GLO)- Là xã miền núi xa xôi, giao thông cách trở, trước đây, đời sống của người dân xã An Toàn (tỉnh Gia Lai) gặp rất nhiều khó khăn. Đến nay, vùng đất này đã khởi sắc nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, cùng nỗ lực vươn lên của cán bộ, đảng viên và người dân địa phương.

Niềm vui từ những ngôi làng mới

Niềm vui từ những ngôi làng tái định cư

(GLO)- Từ những vùng thường xuyên bị ngập lụt, sạt lở chuyển đến nơi ở mới, với sự hỗ trợ của Nhà nước, người dân các làng tái định cư bắt đầu ổn định cuộc sống. Thật sự không ai bị bỏ lại phía sau và niềm vui hiện hữu trên từng nếp nhà là minh chứng cho chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước.

Một góc xã đảo Nhơn Châu nhìn từ trên cao.

Cù Lao Xanh: Hòn đảo bình yên và quyến rũ

(GLO)- "Hi anh, đi Cù Lao Xanh không? Lâu lắm rồi mình chưa trở lại đó!" - Tin nhắn của người bạn đồng nghiệp cũ bỗng dưng hiện lên, kéo theo bao nhiêu kỷ niệm ùa về. Gật đầu cái rụp, tôi quyết định cùng các đồng nghiệp cũ tìm về hòn đảo bình yên và quyến rũ.

Binh đoàn 15 cho dân mượn đất trồng lúa

Binh đoàn 15 cho dân mượn đất trồng lúa

(GLO)- Những ngày này, đến làng Tung Breng (xã Ia Krái, tỉnh Gia Lai), chúng ta dễ dàng nhận thấy một màu xanh bạt ngàn của đồng lúa đang thì con gái. Để có được cảnh sắc đó, Đoàn Kinh tế - Quốc phòng 715 (Binh đoàn 15) đã cho công nhân và người dân mượn gần 100 ha cao su đang tái canh để trồng lúa.

null