Không chỉ làm giàu cho gia đình, việc canh tác theo hướng hữu cơ còn góp phần nâng giá trị sản xuất và đảm bảo an toàn cho người tiêu dùng.
1. Mới đây, chúng tôi theo chân Chủ tịch Hội Nông dân xã Glar (huyện Đak Đoa) đến tham quan vườn cà phê của gia đình anh Thuế (làng Groi Wêt). Anh Thuế là một trong những hộ canh tác cà phê theo hướng hữu cơ khá lâu năm ở xã Glar.
Trò chuyện với chúng tôi, anh Thuế cho biết: Gia đình có 4 ha cà phê. Những năm 2010-2016, cây cà phê phát triển kém và năng suất chỉ đạt hơn 2 tấn nhân/ha. Việc này khiến anh trăn trở mãi. Vì vậy, mỗi khi UBND xã tổ chức lớp tập huấn kỹ thuật trồng cà phê, anh đều tham gia và ghi chép cẩn thận. Từ kiến thức tiếp thu được, anh chủ động tái canh giống mới và canh tác cà phê theo hướng hữu cơ.
Từ năm 2017 đến nay, thay vì sử dụng phân bón hóa học, anh Thuế ủ vỏ cà phê với phân bò và chế phẩm Trichoderma để tạo ra phân hữu cơ bón cho vườn cây. Khi cây cà phê bị sâu bệnh gây hại, anh sử dụng thuốc bảo vệ sinh học để xử lý. Đồng thời, đầu tư hệ thống béc tưới tiết kiệm nước cho toàn bộ diện tích này.
“Mỗi năm, tôi ủ khoảng 7-8 tấn vỏ cà phê với 3 tấn phân bò và trộn với men Trichoderma. Từ khi canh tác theo hướng hữu cơ, vườn cà phê phát triển tốt, ít bị sâu bệnh gây hại. Năm 2024, sau khi trừ chi phí đầu tư, gia đình tôi lãi 1,3 tỷ đồng từ vườn cà phê”-anh Thuế cho hay.
Nhận thấy hiệu quả từ việc canh tác theo hướng hữu cơ, 6 năm nay, anh Thuế cũng đã áp dụng quy trình canh tác này cho 100 cây sầu riêng. Năm 2024, hơn một nửa số cây sầu riêng đã cho thu hoạch 1,2 tấn, bán được hơn 60 triệu đồng. Anh Thuế chia sẻ kinh nghiệm: “Sau nhiều năm, tôi thấy việc canh tác cây trồng theo hướng hữu cơ mang lại sự phát triển bền vững nhất”.
Theo bà Nhêm-Chủ tịch Hội Nông dân xã Glar: Từ mô hình trồng cà phê theo hướng hữu cơ của gia đình anh Thuế, Hội Nông dân xã sẽ vận động người dân canh tác cà phê theo hướng hữu cơ nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất.
2. Sau gần 10 năm áp dụng quy trình canh tác mắc ca theo hướng hữu cơ, gia đình chị Sim (làng Đê Gôh, xã Đak Sơ Mei, huyện Đak Đoa) cũng đã thu về “quả ngọt” khi năng suất và chất lượng sản phẩm đạt cao. Chị cho biết: Cây mắc ca ít bị sâu bệnh gây hại, đặc biệt là khi sử dụng phân bón hữu cơ và thuốc bảo vệ sinh học.
“Ngoài 600 cây mắc ca, tôi còn trồng 1.000 cây cà phê, 500 trụ hồ tiêu. Tôi tận dụng vỏ cà phê ủ với phân bò và chế phẩm Trichodermar để bón cho cả 3 loại cây này. Khi cây mắc ca ra hoa, tôi sử dụng thuốc sinh học để phòng trừ bệnh rệp sáp gây rụng hoa và quả non. Nhờ vậy, cây mắc ca phát triển tốt, năng suất ổn định. Hàng năm, sản lượng đạt gần 2 tấn”-chị Sim kể.
Cũng theo chị Sim, vườn mắc ca của gia đình được canh tác theo quy trình hữu cơ nên thương lái vào tận vườn thu mua với giá ổn định 90 ngàn đồng/kg. Riêng năm 2024, chị dành một nửa sản lượng để sấy khô cung cấp cho các cửa hàng tạp hóa nhằm tăng thêm lợi nhuận. Cuối năm 2024, chị xây dựng nhãn hiệu “Mắc ca Dasome” để nâng cao giá trị cho sản phẩm.
“Các năm trước, tôi chỉ lãi 130-140 triệu đồng. Năm 2024, tôi lãi hơn 180 triệu đồng nhờ bán mắc ca sấy. Thời gian tới, tôi sẽ đầu tư hệ thống máy sấy và bảo quản mắc ca để giảm chi phí, tăng lợi nhuận”-chị Sim nêu dự định.
Nói về mô hình trồng mắc ca sạch của chị Sim, chị Hlưn-Công chức Địa chính-Nông nghiệp xã Đak Sơ Mei-cho hay: Bên cạnh cây mắc ca, gia đình chị Sim cũng áp dụng quy trình canh tác theo hướng hữu cơ cho hơn 1 ha cà phê và 500 cây hồ tiêu. Với hình thức canh tác này, các loại cây trồng của gia đình chị phát triển tốt, cho năng suất ổn định. Hiện tại, xã đang hỗ trợ gia đình chị Sim hoàn thành các thủ tục liên quan để được cấp chứng nhận sản phẩm OCOP cho sản phẩm mắc ca sấy.
3. Nhiều năm nay, người dân làng Kép 1 (xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Păh) thường xuyên đến nhà ông Rơ Châm Hyur để học hỏi kỹ thuật trồng sầu riêng theo hướng VietGAP. Ông Hyur là hộ đầu tiên của làng trồng sầu riêng theo quy trình này vào năm 2024. Biết mục đích đến thăm của chúng tôi, lão nông hơn 60 tuổi nở nụ cười niềm nở rồi vui vẻ dẫn khách ra thăm vườn sầu riêng.
Vừa đi, ông Hyur vừa kể về cơ duyên với cây trồng này: Gia đình ông có 7 ha đất sản xuất. Trước đó, ông trồng 3 ha cà phê, diện tích còn lại thì cho thuê. Năm 2019, ông được tham gia hội thảo về trồng sầu riêng theo tiêu chuẩn VietGAP. Sau đó, ông trồng 300 cây sầu riêng giống Monthong theo hình thức vừa trồng xen cà phê vừa trồng tập trung.
Theo ông Hyur, sầu riêng khá khó tính, đòi hỏi người trồng phải nắm vững kỹ thuật chăm sóc, nhất là thời điểm ra hoa, đậu quả. Do đó, trong quá trình canh tác, ông thường xuyên đến các hộ người Kinh để học hỏi kinh nghiệm.
“Tôi luôn theo dõi sát sao sự sinh trưởng và phát triển của vườn cây để kịp thời điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cũng như phát hiện, xử lý sâu bệnh gây hại. Bên cạnh đó, tôi sử dụng phân hữu cơ vi sinh để bón cho cây sầu riêng; sử dụng thuốc sinh học để phòng trừ sâu bệnh nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo an toàn cho sức khỏe người tiêu dùng”-ông Hyur chia sẻ.
Dừng chân dưới tán cây sầu riêng đã hơn 6 năm tuổi, ông Hyur cho biết thêm: Năm 2024, gần 150 cây sầu riêng cho thu gần 7 tấn quả. Với giá bán 70 ngàn đồng/kg, ông thu về 490 triệu đồng, lãi gần 400 triệu đồng. “Thời gian tới, tôi sẽ đầu tư trồng thêm sầu riêng nhằm tăng thu nhập”-ông Hyur bộc bạch.
Ông Rơ Châm Punh-Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn Kép 1-cho biết: Ông Rơ Châm Hyur là hộ đầu tiên của làng trồng sầu riêng theo tiêu chuẩn VietGAP. Ông cũng tích cực chia sẻ kinh nghiệm cho người dân trong làng. Đến nay, làng có 150/194 hộ trồng sầu riêng theo tiêu chuẩn VietGAP, trong đó, hộ ít có 50 cây, hộ nhiều 300 cây.
Anh Rơ Châm Duk (làng Kép 1) bày tỏ: “Nhờ được ông Hyur hướng dẫn, tôi áp dụng quy trình trồng sầu riêng theo hướng VietGAP cho gần 100 cây sầu riêng của gia đình. Hiện nay, vườn sầu riêng phát triển tốt, ít bị sâu bệnh gây hại”.
