Ðể tưởng nhớ và tri ân công ơn to lớn của Chủ tịch Hồ Chí Minh và bậc sinh thành, tỉnh Bình Ðịnh đã báo cáo và được sự đồng ý của Trung ương, công trình tượng đài Nguyễn Tất Thành - Nguyễn Sinh Sắc cùng với bức phù điêu được đặt tại Quảng trường trung tâm tỉnh (đường Nguyễn Tất Thành, thành phố Quy Nhơn) sẽ được xây dựng.
 |
| Sở VH-TT &DL lắp dựng hệ khung theo mô hình tỉ lệ 1:1 tượng đài Nguyễn Tất Thành – Nguyễn Sinh Sắc tại Quảng trường Trung tâm tỉnh. |
“Nước mất, hãy đi tìm nước, chớ tìm cha”
GS Song Thành, nguyên Viện trưởng Viện Hồ Chí Minh-Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, trong một bài viết phân tích về ảnh hưởng của cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc đối với sự hình thành nhân cách và chí hướng cách mạng của Nguyễn Tất Thành, đã cho rằng Nguyễn Tất Thành tiếp nhận được những điều tốt đẹp từ tấm gương của người cha kính yêu.
Theo GS Song Thành, trước hết, đó là tấm gương ý chí kiên cường, quyết tâm vượt qua mọi gian khổ, khó khăn để đạt cho được mục tiêu. Ông Nguyễn Sinh Sắc nêu cao tấm gương hiếu học, khổ học. Sau này ý chí cứu dân, cứu nước sôi sục, thiết tha, không nhụt chí, không nản lòng của Nguyễn Ái Quốc chính là sự kế tục ý chí của thân phụ mình, có điều ở cường độ mãnh liệt hơn, với mục tiêu cao cả hơn. GS Song Thành nhận định: tấm gương ý chí đó còn gắn liền với tấm gương lao động của cha. Nguyễn Sinh Sắc từ khi nhỏ đã phải lao động. Ngay cả khi đỗ Phó bảng rồi ông vẫn cuốc đất làm vườn cùng với con cái. Nếu không có tấm gương và sự giáo dục đó của thân phụ mình, Nguyễn Tất Thành không thể khẳng khái, giơ hai bàn tay ra nói với bạn: “Chúng ta sẽ làm bất cứ việc gì để sống và để đi”.
| “Nước mất, hãy đi tìm nước, chớ tìm cha” |
Tháng 5.1909, cụ Phó bảng Nguyễn Sinh Sắc thừa lệnh Triều đình Huế cử vào coi thi ở Bình Định. Nguyễn Tất Thành và anh là Nguyễn Tất Đạt cùng đi theo cha. Đến đầu tháng 7.1909, cụ Nguyễn Sinh Huy (tức Nguyễn Sinh Sắc) được chính thức bổ nhiệm chức Tri huyện Bình Khê (nay là huyện Tây Sơn). Đến Bình Khê, Nguyễn Tất Đạt ở lại với cha, còn Nguyễn Tất Thành được gửi học thêm tiếng Pháp với thầy giáo Phạm Ngọc Thọ tại TP Quy Nhơn. Tháng 3.1910, cụ Nguyễn Sinh Sắc được triệu hồi về kinh đô Huế. Chia tay cha, Nguyễn Tất Thành ở lại Bình Định một thời gian để tiếp tục việc học tập. Vì vậy, nhiều nhà nghiên cứu lịch sử có uy tín đã cùng thống nhất sau quê hương Nghệ An và Huế, thì Bình Định là địa phương còn lại trong nước mà Nguyễn Tất Thành có thời gian lưu lại lâu nhất. Đặc biệt, Bình Định cũng là nơi duy nhất chứng kiến cuộc chia tay lịch sử đầy ý nghĩa của Nguyễn Tất Thành với cha mình trong những năm đầu của thế kỷ XX, để lên đường thực hiện hoài bão cao cả cứu dân, cứu nước với dặn dò “Nước mất, hãy đi tìm nước, chớ tìm cha”. Sinh thời, cụ Nguyễn Sinh Khiêm (tức Nguyễn Tất Đạt) kể rằng đó là câu nói mà phụ thân Nguyễn Sinh Sắc đã dặn khi Nguyễn Tất Thành từ Quy Nhơn lên thăm cha tại Bình Khê cuối năm 1909...”.
 |
| Phối cảnh tượng đài Nguyễn Tất Thành – Nguyễn Sinh Sắc và phù điêu tại Quảng trường Trung tâm tỉnh. |
Trưng bày mô hình tượng đài để mọi người góp ý
Cách đây hơn một tuần, tại Quảng trường Trung tâm tỉnh, Sở VH-TT&DL đã lắp dựng hệ khung theo mô hình tỉ lệ 1:1 tượng đài Nguyễn Tất Thành – Nguyễn Sinh Sắc cùng bức phù điêu và bố trí các bảng pano hình ảnh thể hiện mô hình tổng thể công trình. Qua đó, nhằm đón nhận sự quan tâm góp ý của cán bộ, đảng viên và nhân dân về tượng đài (gửi về địa chỉ của Sở VH-TT&DL ở 183 đường Lê Hồng Phong, TP Quy Nhơn), để có cơ sở tham khảo và tổng hợp trình các cơ quan có thẩm quyền xem xét.
Tượng đài Nguyễn Tất Thành – Nguyễn Sinh Sắc được phác thảo bởi nhóm tác giả Tạ Quang Bạo và Công ty TNHH một thành viên Bảo tồn Di sản văn hóa – Hội Di sản văn hóa Việt Nam. Tượng đài cao 10,8m bằng chất liệu đồng, bệ tượng cao 4,2m được đặt trong không gian sân tượng đài. Về bố cục, cụ Nguyễn Sinh Sắc đứng về phía Bắc, Nguyễn Tất Thành đứng về phía Nam, nhưng cùng nhìn ra hướng biển Đông; tay trái cụ Nguyễn Sinh Sắc đưa ra phía trước, tay còn lại đặt nhẹ sau lưng con trai Nguyễn Tất Thành. Cụ Nguyễn Sinh Sắc đội khăn xếp, mặc áo dài, chân đi guốc mộc, dáng vẻ khoan thai. Khuôn mặt cụ thể hiện sự từng trải, vầng trán cao, ánh mắt sáng, toát lên sự tin cậy, trìu mến, phong thái như các bậc nho sĩ đương thời. Nguyễn Tất Thành mặc áo sơ mi dài tay, bỏ trong quần âu, chân đi giày, dáng vẻ tự tin, kiên định, hơi rướn người về phía trước, chăm chú lắng nghe cha dặn dò. Khuôn mặt tượng Nguyễn Tất Thành thể hiện sự thông minh, rắn rỏi, cương nghị, vầng trán cao và ánh mắt sáng.
Sau lưng tượng là bức phù điêu bằng đá có hình cánh cung dài 76m (vị trí trung tâm phù điêu cao 14,5m) với chủ đề về: quê hương Nam Đàn nơi Nguyễn Tất Thành sinh ra và lớn lên; nơi Nguyễn Tất Thành sống và học tập ở Huế; thời gian cụ Nguyễn Sinh Sắc và Nguyễn Tất Thành ở Bình Định; những hình tượng văn hóa di tích lịch sử, trường học của vùng Nam Trung bộ nơi Nguyễn Tất Thành đã đi qua, hoặc đến dạy học một thời gian; hình ảnh Sài Gòn những năm tháng bị thực dân Pháp đô hộ. Trong đó, mảng phù điêu trung tâm được dành để khắc họa sự kiện hai cha con Nguyễn Tất Thành gặp nhau tại Huyện đường Bình Khê, sự kiện Nguyễn Tất Thành học tiếng Pháp tại nhà thầy giáo Phạm Ngọc Thọ; đồng thời thể hiện những nét đặc trưng quê hương Bình Định về phong cảnh, con người, văn hóa lịch sử đã góp phần hun đúc ý chí cho người thanh niên Nguyễn Tất Thành thực hiện hoài bão lớn trong sự nghiệp tìm đường cứu nước.
HOÀI THU
