Nghệ thuật “vẽ mặt” - hồn cốt của tuồng

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Trong nghệ thuật tuồng, hóa trang - hay còn gọi là “vẽ mặt” - giữ vai trò đặc biệt. Người nghệ sĩ phải tự tay vẽ gương mặt của chính mình trước khi bước ra sân khấu.

Bình Định (cũ) từ lâu được biết đến là “đất Tuồng” - cái nôi sản sinh ra danh nhân sân khấu Đào Tấn, cùng hàng loạt đoàn hát tuồng danh tiếng một thời. Tại đây, tuồng không chỉ là một loại hình nghệ thuật truyền thống, mà đã trở thành một phần trong tâm thức của người dân.

tuong-3.jpg

Trong nghệ thuật tuồng, hóa trang - hay còn gọi là “vẽ mặt” - giữ một vai trò đặc biệt. Người nghệ sĩ không chỉ biết hát, biết múa, biết diễn, mà còn phải tự tay vẽ gương mặt của chính mình trước khi bước ra sân khấu. Đó không đơn thuần là tô điểm, mà là cách họ thổi hồn vào nhân vật - từ màu sắc, đường nét đến bố cục đều phải đúng với quy ước truyền thống, đồng thời thể hiện được cá tính, số phận và tầng lớp xã hội của vai diễn.

tuong-1.png

Nghệ sĩ tuồng được dạy vẽ mặt ngay từ ngày đầu theo nghề. Tuy nhiên, mỗi người chỉ được thầy vẽ cho đúng một lần - và chỉ vẽ nửa mặt. Phần còn lại, người học phải tự hoàn thiện. Đặc biệt, nghệ sĩ phải dùng cả hai tay để vẽ tương ứng với từng bên mặt - điều đòi hỏi sự khéo léo, kiên trì và am hiểu sâu về mỹ thuật.

tuong-2.png

Cách thức hóa trang của tuồng gồm ba kỹ thuật chính: kẻ mặt, dặm mặt và kéo mặt. Màu sắc phải đậm, đường nét rõ ràng để tăng khả năng biểu đạt gương mặt, kể cả khi người nghệ sĩ đứng cách xa khán giả cả chục mét. Chính điều này giúp khán giả chỉ cần nhìn mặt là đã phần nào hiểu được bản chất nhân vật - trung hay nịnh, chính hay tà.

Nghệ sĩ trẻ Thái Phiên chia sẻ: “Trong tuồng, hóa trang là yếu tố rất quan trọng. Người diễn không chỉ cần kỹ thuật, mà còn phải tinh tế, am hiểu mỹ thuật và đặc điểm nhân vật để thể hiện đúng tính cách qua từng nét vẽ”.

Còn nghệ sĩ nhân dân Xuân Hợi tâm sự: “Vẽ mặt không thể tùy tiện, vì khán giả nhìn mặt là đã đoán ra nhân vật. Mỗi kiểu mặt - đỏ, đen, rằn, dữ hay hiền - đều gợi lên tính cách. Khi kết hợp với lời thoại, động tác và phục trang, nhân vật mới thật sự sống trọn trên sân khấu”.

tuong-4.jpg

Từ lâu, tuồng đã là “món ăn” tinh thần không thể thiếu của người dân, nhất là ở miệt biển. Trải qua những biến cố, thăng trầm cùng lịch sử dân tộc, đến nay, nghệ thuật tuồng vẫn được bảo tồn và phát triển. Âm hưởng hùng tráng với những tấm gương nhân vật tận trung báo quốc, xả thân vì đại nghĩa, những bài học về lẽ ứng xử của con người, chất bi hùng, tiếng trống chầu hát bội và cả nghệ thuật “vẽ mặt” trong tuồng vẫn luôn có sức hút đặc biệt.

Clip: Dũng Nhân

Có thể bạn quan tâm

Tiểu thuyết 'Mưa đỏ' cháy hàng, in không kịp bán

Tiểu thuyết 'Mưa đỏ' cháy hàng, in không kịp bán

Sau thành công vang dội của bản điện ảnh, "Mưa đỏ" tiếp tục gây “cơn sốt” trên thị trường xuất bản. Nhiều hiệu sách cho biết độc giả phải chờ tới 15-20 ngày mới nhận được tiểu thuyết. Hiện tại, lượng đặt hàng sách đã vượt xa dự đoán, lên tới hàng chục nghìn cuốn chỉ trong ít ngày.

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

(GLO)- Cồng chiêng của người Jrai và người Bahnar cùng sinh sống trên mảnh đất Gia Lai đã hòa quyện trong mạch nguồn chung của bản sắc-niềm tự hào văn hóa truyền thống. Tiếng cồng chiêng nối liền con người với đất trời, gắn kết bền chặt cộng đồng nơi rừng núi.

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

(GLO)- Từ ống kính nhiếp ảnh, nét cọ hội họa, câu chữ văn chương đến giai điệu âm nhạc, nhiều nghệ sĩ ở Gia Lai đang lặng lẽ gìn giữ, khơi gợi, ươm hạt giống tâm hồn cho thế giới tuổi thơ; đồng thời, gửi gắm thông điệp về sự kết nối, về trách nhiệm của người lớn trước “tuổi thơ đang mất dần”.

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

(GLO)-Danh sách đề cử của Giải Booker 2025 danh giá mới được công bố, trong đó có 13 tác phẩm của các tác giả đến từ nhiều quốc gia khác nhau, cũng như sự cân bằng về tỷ lệ nam - nữ và sự đan xen giữa tên tuổi cũ và mới. Điều này cho thấy sự đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm của giải thưởng này.

Vũ Văn Tam Lang & 50 cây violon đặc chế

Vũ Văn Tam Lang và 50 cây violon đặc chế

(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.

Mở lối vào thế giới sắc màu

Mở lối vào thế giới sắc màu

(GLO)- Từ nét màu nước chấm phá, mực tàu loang trên giấy dó, đến những dòng thư pháp bay bổng hay gam màu rực rỡ của tranh sáp màu, acrylic - tất cả hòa quyện tại những lớp học vẽ. Mùa hè, những lớp học nhỏ ấy lặng lẽ góp phần vun đắp tâm hồn nghệ thuật cho nhiều bạn trẻ.

Hòa điệu cùng tình yêu nghệ thuật múa

Cặp đôi nghệ sĩ Nguyễn Cơ-Hồng Mai: Hòa điệu cùng tình yêu nghệ thuật múa

(GLO)- Cùng sinh năm rồng (1988) và lớn lên với tình yêu dành cho từng nhịp vũ đạo, Nguyễn Văn Cơ và Trần Thị Hồng Mai-hai nghệ sĩ trưởng thành từ Nhà hát Ca múa nhạc tổng hợp Đam San trở thành cặp đôi hiếm hoi của làng múa ở cao nguyên Pleiku, luôn song hành cả trên sân khấu và trong đời sống.

null