Theo dấu Cinchona

Theo dõi Báo Gia Lai trênGoogle News
(GLO)- Ít ai biết rằng, gần hàng thông cổ thụ trăm tuổi tại khu vực Biển Hồ chè (xã Nghĩa Hưng, huyện Chư Pah, Gia Lai) từng tồn tại một vườn thuốc đặc biệt được người Pháp trồng để lấy vỏ làm nguyên liệu sản xuất thuốc ký ninh điều trị bệnh sốt rét. Đó là vườn cây Cinchona (canh-ki-na). Tại Việt Nam, loài cây này gắn liền với tên tuổi của nhà khoa học, bác sĩ nổi tiếng người Pháp Alexandre Yersin.
Theo một số tài liệu được ghi chép lại, từ năm 1869, một số nhà khoa học Pháp đã có ý định đưa cây Cinchona về trồng thử nghiệm tại một số nước thuộc khu vực Tây và Nam Á, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, phải đến năm 1917, nhà khoa học, bác sĩ Yersin cùng các cộng sự của mình mới chính thức di thực thành công cây Cinchona về trồng tại một số cao nguyên ở Nha Trang và Đà Lạt.
 Một trong 4 cây Cinchona còn sót lại tại khu vực Biển Hồ chè.
Một trong 4 cây Cinchona còn sót lại tại khu vực Biển Hồ chè. Ảnh: Lê Hòa
Những tài liệu ghi chép về sự có mặt của cây Cinchona tại cao nguyên Pleiku gần như chưa được tìm thấy. Vậy nhưng, trong ký ức nhiều người từng sinh sống và gắn bó tại khu vực Biển Hồ chè vẫn còn lưu lại hình ảnh vườn Cinchona được trồng tại đây. Và điều may mắn là ngay sát hàng thông cổ thụ đoạn gần chùa cổ Bửu Minh hiện vẫn còn 4 cây Cinchona vươn mình giữa những vườn chè xanh mướt. Đây là minh chứng xác thực nhất cho sự có mặt của loài cây đặc biệt mà người Pháp từng mất hàng chục năm trời ròng rã tìm cách trồng thử nghiệm để phát triển tại Việt Nam.
Thượng tọa Thích Giác Tâm-Phó Trưởng ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh, Trụ trì chùa Bửu Minh-nắm những thông tin khá xác thực về vườn Cinchona. Thượng tọa Giác Tâm cho rằng, vị trí khu vườn nằm tại địa phận thôn 2 (xã Nghĩa Hưng). “Thời đầu khai phá, đây là chốn rừng thiêng nước độc. Phu chè, người dân các làng sinh sống quanh vùng bị sốt rét rất nhiều. Người nào da cũng vàng bủng, bụng chướng bởi sốt rét. Đó là lý do người Pháp lập vườn Cinchona tại đây. Ngoài ra, Cinchona còn có tác dụng khử độc nước rất tốt, do đó khi tìm hiểu và phát hiện ra vị trí mạch nước ngầm dẫn từ Biển Hồ chảy về các khu làng công nhân, họ đã trồng cây ngay trên mạch nước để khử độc. Từ khi có vườn Cinchona, dòng nước trở nên mát lành”-Thượng tọa Giác Tâm chia sẻ câu chuyện.
Ông Nguyễn Ngọc Dũng-Bí thư Đảng ủy xã Nghĩa Hưng, người được sinh ra từ một trong những làng phu đồn điền chè Biển Hồ-cho rằng, vị trí vườn cây Cinchona chính xác là nằm tại khu vực cổng chào thôn 2 hiện nay, rộng tầm 2-3 ha. “Cây Cinchona không chỉ là “bộ máy” xử lý nguồn nước mà người dân còn dùng thân cây để giã ra làm thuốc chữa sốt rét. Nó rất đắng!”-ông Dũng nhớ lại.
Không giống như vườn cây Cinchona nhanh chóng bị xóa sổ, hàng thông cổ thụ tại Biển Hồ chè (cũng do người Pháp trồng) may mắn được gìn giữ cho đến hôm nay. 4 cây Cinchona còn sót lại không hề to lớn. Chúng chỉ ngang những cây thân gỗ tầm thấp và nhỏ bé hơn nhiều khi so dáng với những hàng muồng vàng được trồng chắn gió cho đồi chè. Quan sát sẽ thấy thân cây không có dáng vẻ tương xứng so với tuổi đời ngót trăm năm nhưng phần gốc lại khá lớn. Có lẽ, chúng đã từng bị cưa đốn, phần thân cây hiện nay là cành nhánh tái sinh. Theo ông Trịnh Đình Trường-Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Chè Biển Hồ, Công ty sẽ giữ lại 4 cây Cinchona để mọi người có thể đến tham quan, chiêm ngưỡng. 
…Đã ngót 100 năm kể từ khi người Pháp bắt đầu khai phá, thành lập các đồn điền chè tại khu vực Biển Hồ, dấu ấn người Pháp để lại sau công cuộc khai thác thuộc địa vẫn còn hiện diện không ít. Hầu hết chúng đã trở thành “di sản”: hàng thông cổ thụ trăm tuổi, đồi chè, những xóm phu đồn điền… Và từ đây, chúng ta còn biết thêm về một loài cây đặc biệt từng được người Pháp đem đến trồng trên vùng đất này: cây Cinchona.
Lê Hòa

Có thể bạn quan tâm

Khai thác giá trị di tích thắng cảnh Biển Hồ gắn với phát triển du lịch

Khai thác giá trị di tích thắng cảnh Biển Hồ gắn với phát triển du lịch

(GLO)- Được công nhận là di tích thắng cảnh cấp quốc gia theo Quyết định số 1288-VH/QĐ ngày 16-11-1988 của Bộ Văn hóa (nay là Bộ Văn hóa-Thể thao và Du lịch), di tích thắng cảnh Biển Hồ (TP. Pleiku, tỉnh Gia Lai) hàng năm thu hút rất đông khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan.

Gắn kết nghĩa tình, chung tay xây dựng nông thôn mới

Kết nghĩa với các buôn làng: Thắt chặt nghĩa tình, chung tay xây dựng nông thôn mới

(GLO)- Với phương châm “phối hợp chặt chẽ, hiệu quả, linh hoạt tùy theo điều kiện cụ thể của từng cơ quan, đoàn thể, đơn vị”, chương trình kết nghĩa với các làng đồng bào dân tộc thiểu số (ĐBDTTS) trên địa bàn TP. Pleiku đã góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.

Xã vùng 3 Ayun nỗ lực thoát nghèo

Xã vùng 3 Ayun nỗ lực thoát nghèo

(GLO)- Với những giải pháp cụ thể cùng nhiều nguồn lực hỗ trợ, năm 2024, xã vùng 3 Ayun (huyện Chư Sê, tỉnh Gia Lai) đã giảm được 65 hộ nghèo, 30 hộ cận nghèo. Tuy nhiên đến nay, hộ nghèo, cận nghèo ở xã vẫn chiếm tỷ lệ rất cao nên công tác giảm nghèo bền vững gặp nhiều khó khăn.

Gia Lai quy định mức tỷ lệ % để tính đơn giá thuê đất xây dựng công trình ngầm, đất có mặt nước

Gia Lai quy định mức tỷ lệ % để tính đơn giá thuê đất xây dựng công trình ngầm, đất có mặt nước

(GLO)- Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Nguyễn Hữu Quế vừa ký ban hành Quyết định số 61/2004/QĐ-UBND quy định mức tỷ lệ phần trăm (%) để tính đơn giá thuê đất, mức đơn giá thuê đất xây dựng công trình ngầm, mức đơn giá thuê đất đối với đất có mặt nước trên địa bàn tỉnh.

Những mô hình thay đổi nếp nghĩ, cách làm của người dân Ia Rtô

Những mô hình thay đổi nếp nghĩ, cách làm của người dân Ia Rtô

(GLO)- Hưởng ứng cuộc vận động “Làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm trong đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) để từng bước vươn lên thoát nghèo bền vững”, xã Ia Rtô (thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai) đã triển khai một số mô hình hay nhằm giúp người dân nâng cao nhận thức, tự lực vươn lên phát triển kinh tế.

Ia Ka đa dạng giải pháp hỗ trợ giảm nghèo

Ia Ka đa dạng giải pháp hỗ trợ giảm nghèo

(GLO)- Những năm qua, xã Ia Ka (huyện Chư Păh, tỉnh Gia Lai) chú trọng tuyên truyền, hướng dẫn bà con nông dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, đồng thời thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, góp phần nâng cao hiệu quả công tác giảm nghèo.

Gia Lai: Sơ kết 3 năm thực hiện Kế hoạch triển khai đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Quốc gia đến năm 2025”

Gia Lai: Sơ kết 3 năm thực hiện Kế hoạch triển khai đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo Quốc gia đến năm 2025”

(GLO)- Chiều 14-11, Sở Khoa học và Công nghệ (KH-CN) Gia Lai tổ chức hội nghị sơ kết 3 năm thực hiện Kế hoạch triển khai đề án “Hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo (ĐMST) Quốc gia đến năm 2025” trên địa bàn tỉnh.

Cần phát huy giá trị di tích: “Địa điểm vụ thảm sát nhân dân làng Tân Lập năm 1947”

Cần phát huy giá trị di tích: “Địa điểm vụ thảm sát nhân dân làng Tân Lập năm 1947”

(GLO)- Sáng 6-11, tại TP. Pleiku, Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức hội thảo khoa học di tích lịch sử “Địa điểm vụ thảm sát nhân dân làng Tân Lập năm 1947, xã Kông Bơ La, huyện Kbang” nhằm hoàn thiện hồ sơ, trình cấp có thẩm quyền đề nghị xếp hạng di tích quốc gia.

Hội nghị góp ý Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND

Góp ý Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND

(GLO)- Ngày 8-11, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh Gia Lai tổ chức góp ý Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND. Hội nghị do PGS. TS Nguyễn Danh-Chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh chủ trì.