Theo dấu Cinchona

Theo dõi Báo Gia Lai trênGoogle News
(GLO)- Ít ai biết rằng, gần hàng thông cổ thụ trăm tuổi tại khu vực Biển Hồ chè (xã Nghĩa Hưng, huyện Chư Pah, Gia Lai) từng tồn tại một vườn thuốc đặc biệt được người Pháp trồng để lấy vỏ làm nguyên liệu sản xuất thuốc ký ninh điều trị bệnh sốt rét. Đó là vườn cây Cinchona (canh-ki-na). Tại Việt Nam, loài cây này gắn liền với tên tuổi của nhà khoa học, bác sĩ nổi tiếng người Pháp Alexandre Yersin.
Theo một số tài liệu được ghi chép lại, từ năm 1869, một số nhà khoa học Pháp đã có ý định đưa cây Cinchona về trồng thử nghiệm tại một số nước thuộc khu vực Tây và Nam Á, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, phải đến năm 1917, nhà khoa học, bác sĩ Yersin cùng các cộng sự của mình mới chính thức di thực thành công cây Cinchona về trồng tại một số cao nguyên ở Nha Trang và Đà Lạt.
 Một trong 4 cây Cinchona còn sót lại tại khu vực Biển Hồ chè.
Một trong 4 cây Cinchona còn sót lại tại khu vực Biển Hồ chè. Ảnh: Lê Hòa
Những tài liệu ghi chép về sự có mặt của cây Cinchona tại cao nguyên Pleiku gần như chưa được tìm thấy. Vậy nhưng, trong ký ức nhiều người từng sinh sống và gắn bó tại khu vực Biển Hồ chè vẫn còn lưu lại hình ảnh vườn Cinchona được trồng tại đây. Và điều may mắn là ngay sát hàng thông cổ thụ đoạn gần chùa cổ Bửu Minh hiện vẫn còn 4 cây Cinchona vươn mình giữa những vườn chè xanh mướt. Đây là minh chứng xác thực nhất cho sự có mặt của loài cây đặc biệt mà người Pháp từng mất hàng chục năm trời ròng rã tìm cách trồng thử nghiệm để phát triển tại Việt Nam.
Thượng tọa Thích Giác Tâm-Phó Trưởng ban Trị sự Giáo hội Phật giáo tỉnh, Trụ trì chùa Bửu Minh-nắm những thông tin khá xác thực về vườn Cinchona. Thượng tọa Giác Tâm cho rằng, vị trí khu vườn nằm tại địa phận thôn 2 (xã Nghĩa Hưng). “Thời đầu khai phá, đây là chốn rừng thiêng nước độc. Phu chè, người dân các làng sinh sống quanh vùng bị sốt rét rất nhiều. Người nào da cũng vàng bủng, bụng chướng bởi sốt rét. Đó là lý do người Pháp lập vườn Cinchona tại đây. Ngoài ra, Cinchona còn có tác dụng khử độc nước rất tốt, do đó khi tìm hiểu và phát hiện ra vị trí mạch nước ngầm dẫn từ Biển Hồ chảy về các khu làng công nhân, họ đã trồng cây ngay trên mạch nước để khử độc. Từ khi có vườn Cinchona, dòng nước trở nên mát lành”-Thượng tọa Giác Tâm chia sẻ câu chuyện.
Ông Nguyễn Ngọc Dũng-Bí thư Đảng ủy xã Nghĩa Hưng, người được sinh ra từ một trong những làng phu đồn điền chè Biển Hồ-cho rằng, vị trí vườn cây Cinchona chính xác là nằm tại khu vực cổng chào thôn 2 hiện nay, rộng tầm 2-3 ha. “Cây Cinchona không chỉ là “bộ máy” xử lý nguồn nước mà người dân còn dùng thân cây để giã ra làm thuốc chữa sốt rét. Nó rất đắng!”-ông Dũng nhớ lại.
Không giống như vườn cây Cinchona nhanh chóng bị xóa sổ, hàng thông cổ thụ tại Biển Hồ chè (cũng do người Pháp trồng) may mắn được gìn giữ cho đến hôm nay. 4 cây Cinchona còn sót lại không hề to lớn. Chúng chỉ ngang những cây thân gỗ tầm thấp và nhỏ bé hơn nhiều khi so dáng với những hàng muồng vàng được trồng chắn gió cho đồi chè. Quan sát sẽ thấy thân cây không có dáng vẻ tương xứng so với tuổi đời ngót trăm năm nhưng phần gốc lại khá lớn. Có lẽ, chúng đã từng bị cưa đốn, phần thân cây hiện nay là cành nhánh tái sinh. Theo ông Trịnh Đình Trường-Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Chè Biển Hồ, Công ty sẽ giữ lại 4 cây Cinchona để mọi người có thể đến tham quan, chiêm ngưỡng. 
…Đã ngót 100 năm kể từ khi người Pháp bắt đầu khai phá, thành lập các đồn điền chè tại khu vực Biển Hồ, dấu ấn người Pháp để lại sau công cuộc khai thác thuộc địa vẫn còn hiện diện không ít. Hầu hết chúng đã trở thành “di sản”: hàng thông cổ thụ trăm tuổi, đồi chè, những xóm phu đồn điền… Và từ đây, chúng ta còn biết thêm về một loài cây đặc biệt từng được người Pháp đem đến trồng trên vùng đất này: cây Cinchona.
Lê Hòa

Có thể bạn quan tâm

Kbang chú trọng gìn giữ, bảo vệ môi trường

Kbang chú trọng gìn giữ, bảo vệ môi trường

(GLO)- Cùng với đẩy mạnh tuyên truyền, chỉ đạo triển khai thực hiện thu gom, xử lý rác thải đảm bảo quy định, huyện Kbang cũng đã ưu tiên nguồn lực cho công tác bảo vệ môi trường (BVMT), góp phần gìn giữ cảnh quan môi trường xanh-sạch-đẹp.

Hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô tranh cúp A Sanh diễn ra vô cùng hấp dẫn. Ảnh: PHẠM QUÝ

Hội tụ bản sắc văn hóa vùng biên

(GLO)- Qua 5 lần tổ chức, Hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô tranh cúp A Sanh và Liên hoan văn hóa cồng chiêng huyện Ia Grai (tỉnh Gia Lai) đã trở thành sự kiện tôn vinh, quảng bá bản sắc văn hóa đặc trưng của vùng đất nơi biên cương Tổ quốc.

Rộn ràng trẩy Hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô

Rộn ràng trẩy Hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô

(GLO)- Từ sáng sớm ngày 2-11, nhiều du khách gần xa đã có mặt tại làng Dăng (xã Ia O, huyện Ia Grai) để đón xem Hội đua thuyền độc mộc trên sông Pô Cô tranh cúp A Sanh năm 2024. Không khí "trẩy hội" nơi biên giới vô cùng rộn ràng, náo nhiệt. Dưới đây là một số hình ảnh P.V Báo Gia Lai ghi nhận được.

Ia Grai chú trọng bảo vệ môi trường sinh thái

Ia Grai chú trọng bảo vệ môi trường sinh thái

(GLO)- Những năm qua, huyện Ia Grai (tỉnh Gia Lai) đẩy mạnh tuyên truyền và triển khai có hiệu quả công tác phân loại, thu gom, xử lý rác thải tại nguồn. Nhờ đó, nhận thức của người dân về bảo vệ môi trường sinh thái ngày càng chuyển biến tích cực, chất lượng môi trường từng bước được nâng cao.

Đảng bộ Đồn Biên phòng Ia Púch nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện

Đảng bộ Đồn Biên phòng Ia Púch nâng cao năng lực lãnh đạo toàn diện

(GLO)- Nhờ triển khai thực hiện nghiêm nghị quyết của Đảng ủy Bộ đội Biên phòng tỉnh Gia Lai và nhiệm vụ chính trị của đơn vị, thời gian qua, Đảng bộ Đồn Biên phòng Ia Púch (huyện Chư Prông) đã đạt được những thành tích nổi bật và khẳng định năng lực lãnh đạo toàn diện trên các mặt công tác.

Ia Sao tập trung nguồn lực giảm nghèo bền vững

Ia Sao tập trung nguồn lực giảm nghèo bền vững

(GLO)- Với mục tiêu giảm nghèo bền vững, xã Ia Sao (thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai) đã tập trung nguồn lực hỗ trợ sinh kế, nhà ở và tạo việc làm cho người nghèo, góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, đảm bảo hài hòa giữa phát triển kinh tế với an sinh xã hội.