Sự thật trong những lời phi lý

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Đó là điều độc giả cảm nhận khi đọc bài thơ “Đồng dao cho người lớn” của nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo. Bài thơ đồng thời cũng được tác giả lấy làm tên cho cả tập thơ của mình, do Nhà Xuất bản Văn học ấn hành.
Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo (Ảnh: Hoàng Thu Phố/TTO)
Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo (Ảnh: Hoàng Thu Phố/TTO)
Có cánh rừng chết vẫn xanh trong tôi
Có con người sống mà như qua đời
Có câu trả lời biến thành câu hỏi
Có kẻ ngoại tình ngỡ là tiệc cưới
Có cha có mẹ có trẻ mồ côi
Có ông trăng tròn nào phải mâm xôi
Có cả đất trời mà không nhà ở
Có vui nho nhỏ có buồn mênh mông
Mà thuyền vẫn sông mà xanh vẫn cỏ
Mà đời vẫn say mà hồn vẫn gió
Có thương có nhớ có khóc có cười
Có cái chớp mắt đã nghìn năm trôi.
Ngay tựa để bài thơ đã gây sự chú ý cho người đọc. Vì ai cũng biết đồng dao là thể loại của văn học dân gian dành cho trẻ con đọc, hát khi chơi. Đó là những bài văn vần có số lượng câu chữ trong một dòng khoảng 4-5 từ. Nội dung thân thuộc, dễ đọc dễ nhớ, dễ hiểu, như là để chơi vậy thôi. Với bài thơ này, thể loại thì hình như đã cũ mà đối tượng dành cho, hướng đến đã chuyển khác bất ngờ: người lớn. Chắc có người sẽ nói: Người lớn bận trăm công ngàn việc, ai rảnh đâu mà đồng dao. Nhưng hãy khoan, bình tĩnh mà đọc xem… Số lượng chữ trong mỗi dòng thơ là 8 (gấp đôi số chữ trong đồng dao dân gian). Bài thơ gồm 12 dòng với 96 chữ mà có đến 5 từ “vẫn”, 6 từ “mà” và 16 từ “có”. Lặp lại vốn là điều tối kỵ trong sáng tạo nghệ thuật. Nhưng sự xuất hiện nhiều lần những từ trên rõ ràng là chủ định của tác giả.
Khúc đồng dao liệt kê những sự vật hiện tượng trong đời sống thiên nhiên, xã hội và con người; tập trung vào những mâu thuẫn, những ngộ nhận và bi kịch phận người: chết-sống, đang sống-như chết, hỏi-trả lời, cha mẹ-trẻ mồ côi, nho nhỏ-mênh mông, bao la-chật hẹp, thương nhớ-khóc cười, chớp mắt-nghìn năm… Các câu thơ bao gồm 2 mặt của sự đối lập-những đối lập đau lòng, không muốn có, đáng lẽ không nên có, khiến ta giật mình trào nước mắt. Tôi cũng giật mình hoảng sợ bởi nhỡ ra mình cũng thuộc loại đang “sống mà như qua đời” (Trịnh Công Sơn trong “Bên đời hiu quạnh” cũng có ca từ tương tự: Một lần nằm mơ tôi thấy tôi qua đời/Lòng thật bình yên mà sao buồn thế). Chợt ngộ ra trong cuộc đời có những người sống chỉ là sự tồn tại sinh vật. Sống thêm chật đất và vô tích sự. Anh sinh viên trong “Tội ác và hình phạt” của F. Đoxtoevxki đã giết mụ già cầm đồ vì nhẽ ấy. Nhưng dù sao Nguyễn Trọng Tạo vẫn lạc quan tin tưởng vào sự sống chẳng bao giờ chán nản và phần thiên lương trong mỗi con người: “Mà thuyền vẫn sông mà xanh vẫn cỏ/Mà đời vẫn say mà hồn vẫn gió”.
Hai câu thơ vừa dẫn ở trên thể hiện rất rõ tư tưởng chủ đề của tác phẩm. Những lần đọc đầu tôi nghĩ lẽ ra chúng phải nằm ở cuối bài nhưng rồi may thay giật mình: đồng dao kia mà. Đó là bài ca không bao giờ dứt. Đọc xong câu cuối có thể trở lại câu đầu mà vẫn đảm bảo sự liền mạch, nhất quán. Và tôi thử đọc: “Có cái chớp mắt đã nghìn năm trôi/Có cánh rừng chết vẫn xanh trong tôi…”.
Bài thơ như thể tác giả buột miệng nói ra trong cuộc rượu với bạn bè mà thành. Nhưng lại nghĩ, Nguyễn Trọng Tạo là tác giả của những câu thơ như: “Thời tôi sống có bao nhiêu câu hỏi/Câu trả lời thật không dễ dàng chi” thì cái sự nói chơi, tưởng như phi lý ấy phải được rút từ gan ruột mà ra.
 Chử Anh Đào

Có thể bạn quan tâm

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Để chào đón thời khắc đặc biệt của đất nước, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ cao cả với vai trò, vị thế là cơ quan ngôn luận của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ mà người đứng đầu hệ thống Mặt trận đã tin tưởng giao phó; kể từ tháng 7.2025, Báo Đại đoàn kết ra mắt ấn phẩm Tinh hoa Việt bộ mới.
Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

(GLO)- Với đặc thù làm việc trong sự cô đơn, tĩnh lặng, nhiều kỹ thuật viên (KTV) có kinh nghiệm tại một số phòng thu trên địa bàn TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai) đang âm thầm đứng sau những bản thu chất lượng của các ca sĩ chuyên và không chuyên, chắp cánh cho đam mê âm nhạc.

Chung vai một gánh hai quê

Chung vai một gánh hai quê

Chung vai một gánh hai quê là chủ đề chung cho tập truyện ngắn “Người hai quê” của Hương Văn do Tạp chí Văn nghệ Quân đội chọn lọc và được NXB Quân đội Nhân dân - 2025 ấn hành. 

Chuyện về những nhà báo không chuyên

Chuyện về những nhà báo không chuyên

(GLO)- Dù chưa được đào tạo chuyên ngành báo chí, nhưng bằng nhiệt huyết, nhiều cộng tác viên của Báo Gia Lai vẫn luôn nuôi dưỡng niềm đam mê với nghề báo, cần mẫn ghi lại từng khoảnh khắc đời sống ở cơ sở trở thành cánh tay nối dài của tòa soạn trong việc lan tỏa thông tin, kết nối cộng đồng.

Báo Bình Định tổ chức gặp mặt kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam

Báo Bình Định tổ chức gặp mặt kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam

Nhân kỷ niệm 100 năm Ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21.6.1925 - 21.6.2025), ngày 21.6, Báo Bình Định tổ chức gặp mặt thân mật các thế hệ người làm báo, các cộng tác viên, thông tín viên và tổng kết, trao giải Cuộc thi viết “Khát vọng người Bình Định: Đột phá - vươn tầm”.

Tự hào được sống đúng đam mê

Tự hào được sống đúng đam mê

Có thẻ hay không có thẻ nhà báo họ vẫn làm báo. Bởi họ luôn có niềm đam mê và mong muốn góp một phần nhỏ bé vào hành trình chuyển động của xã hội bằng ngòi bút, bằng trái tim và bằng đôi mắt luôn đau đáu với hiện thực.

null