Gương mặt thơ: Đỗ Trung Lai

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
0:00 / 0:00
0:00
  • Nam miền Bắc
  • Nữ miền Bắc
  • Nữ miền Nam
  • Nam miền Nam
(GLO)- Ông là Đại tá quân đội, nguyên Phó Tổng Biên tập phụ trách Báo Tiếng nói Việt Nam (Đài Tiếng nói Việt Nam), nguyên Trưởng phòng Biên tập Báo Cuối tuần (Báo Quân đội nhân dân), hiện sống ở Hà Nội. 

Với bài thơ “Đêm sông Cầu” viết năm 1980, ông đã được điểm danh vào đội ngũ nhà thơ trẻ tài hoa thời ấy. Bài thơ được 4 nhạc sĩ là Văn Thành Nho, Trần Thanh Tùng, Đoàn Bổng và Phan Lạc Hoa phổ nhạc. Bài hát “Tình yêu bên dòng sông quan họ” phổ từ bài “Đêm sông Cầu” nổi tiếng hơn cả, hầu như ai yêu nhạc Việt Nam đều biết.

Không chỉ làm thơ, làm báo, ông còn dịch rất nhiều thơ chữ Hán của các nhà thơ nổi tiếng như Lý Bạch, Đỗ Phủ, Bạch Cư Dị và các tập sách “100 nhà thơ Đường”, “Trúc Lâm Tam Tổ thi” (thơ của 3 vị Tổ thiền phái Trúc Lâm Yên Tử). Riêng cuốn “Tổng tập thơ chữ Hán Nguyễn Du” dày gần 500 trang được đánh giá là tập sách kỹ lưỡng, công phu và chất lượng. Ngoài ra, ông còn là họa sĩ có triển lãm riêng và từng bán được tranh để... làm nhà.

Với Gia Lai, ông có kỷ niệm buồn, là anh ruột ông, liệt sĩ Đỗ Trung Cẩn, nằm tại Nghĩa trang Liệt sĩ tỉnh mà mãi gần đây ông mới có thể đưa anh về quê với sự giúp đỡ của đồng đội ở Quân đoàn 3 (Báo Gia Lai đã có đăng bài ông viết về việc này). Ông có 2 bài thơ viết về anh mình ở Pleiku với những câu ám ảnh: “Ngổn ngang mây trắng trên đầu/Ba ngàn mộ trắng một mầu như mây/Mây trên ấy còn bay muôn thuở/Ba ngàn nay đã bỏ tay chèo/Ba ngàn mãi mãi buông neo/Ba ngàn mãi mãi nằm theo đội hình”.

Thơ ông nhuần nhuyễn giữa ý thức công dân và cảm xúc cá nhân nên đọc vừa hào sảng vừa nhẹ nhàng, ngồi bên người yêu vẫn đau đáu về phương tiếng súng: “Tình yêu có từ hai ta/Chẳng đủ gần mà giận dỗi/Nhà xa, mặt trận càng xa/Gặp nhau lần nào cũng vội/Ngày mai chắc là nhiều nắng/Nên sao giăng khắp trên đầu/Ngày mai chặn miền Ải Bắc/Tựa lưng vào đêm sông Cầu” (Đêm sông Cầu).

Nhà thơ Văn Công Hùng chọn và giới thiệu.



Đá và cờ ở Đồng Văn



Dưới bóng vàng sao đầu Lũng Cú

Đá cũng là dân đất nước tôi

Chiều xuống, sương bò ra mặt đá

Như người giữ nước đổ mồ hôi.



Cả đá lẫn người đều lẫm liệt

Muôn kiếp thi gan nhật nguyệt rồi

Ngậm gió Cổng Trời buông tiếng thét

Đá thề sống chết tựa người thôi.



Sống chết, tận trung mà báo quốc

Chầu bên cột mốc chốn biên thùy

Ấm lạnh với người trong sương tuyết

Che đỡ cho người lúc hiểm nguy.



Rồi đá cho người thân kiếp đá

Dựng thành chót vót với uy nghi

Hồn nước ngày đêm theo thạch trụ

Phần phật reo trên ngọn quốc kỳ.



Tôi ru con gái tôi



À ơi con ngủ cho ngoan

Đắp chăn rồi bố mắc màn cho con

Nửa đời nước nước non non

Con vừa một tuổi, bố tròn bốn mươi.



Nửa đời đi ngược về xuôi

Đêm nay bố ngắm con cười trong mơ

Môi hồng, da trắng, tóc tơ

Bố cho máu đỏ, mẹ cho hình hài.



Trời cho tính nết sau này

Cầu cho con những khéo tay, dịu dàng

Trong đêm con thở nhẹ nhàng

Cầu cho con khỏi bần hàn mai sau.



À ơi con ngủ cho lâu

Cầu cho con chẳng một câu lụy người

À ơi thân gái ở đời

Những nơi tục lụy con thời tránh xa.



“Thiện căn ở tại lòng ta”

Mạnh hơn lẽ quỷ lời ma dọc đường

À ơi thương đến là thương

Cầu cho Thánh Thiện dẫn đường con đi.



Đừng ham ngũ sắc làm chi

Trời xanh muôn thuở có gì cũ đâu

Đò đầy, phá rộng, sông sâu

Có qua thì lúc bạc đầu hãy qua.

Minh họa: H.T

Minh họa: H.T

Yêu thơ cùng với yêu hoa

Cũng đừng yêu quá như là bố yêu

Ở nhà biết vá biết thêu

Ra đường kẻ ghẹo người trêu mặc người.



À ơi thân gửi ở đời

Cổ kim đâu cũng quý người thủy chung

Câu rằng, chị ngã em nâng

Là qua hết được mọi vùng khó qua.



Đi cùng con lúc tuổi hoa

Đời người ngắn lắm! Bố già đến nơi

Nay mai trời gọi lên trời

Cũng là đã có mấy lời cho con.



À ơi máu đỏ như son

Mai sau con lớn, con còn nhớ chăng?



Thơ viết ở nghĩa trang liệt sĩ Pleiku



Ngổn ngang mây trắng trên đầu

Ba ngàn mộ trắng một mầu như mây.



Mây trên ấy còn bay muôn thuở

Ba ngàn nay đã bỏ tay chèo

Ba ngàn mãi mãi buông neo

Ba ngàn mãi mãi nằm theo đội hình.



Ba ngàn phận, tình ba ngàn khối

Vọng cố hương từ cuối chân trời

Ai người cha mẹ khuất rồi

Ai người vợ góa con côi đến giờ.



Ai ngã lúc mịt mờ lửa đạn

Còn vùng lên trao bạn lá cờ

Ai người lạc nước sa cơ

Mười năm thao lược, một giờ buông tay.



Ai đi nhẹ như mây như khói

Ai đi sau cơn đói dài ngày

Ai vì sốt rét về đây

Ai vì lở đá, đổ cây giữa rừng.



Ai vượt thác nửa chừng cạn sức

Ai bờ khe mép vực sa chân

Ai người số phận xoay vần

Hùm xanh, báo trắng, voi thần đem đi.



Ai đã chẳng tiếc gì máu nóng

Bỏ thân mình cho sống bạn mình

Rồi đi, không ảnh không hình

Đem sinh mệnh đúc khối tình tặng nhau.



Những ai nghỉ cùng sâu một mộ

Biết tìm đâu cho đủ hình hài

Chẳng sinh từ một bào thai

Ôm nhau, cốt nhục Đông-Đoài xá chi



Những ai kịp thầm thì trăng trối

Phút cuối cùng đứt nối lời thiêng

Ai người lịm tắt trong đêm

Nằm im trên võng mà quên cuộc đời.



Ai người mười tám, đôi mươi

Ai người tóc bạc? Ai người hoa râm

Ai là cán? Ai là quân

Bây giờ trắng xóa quây quần bên nhau.



Ngổn ngang mây trắng trên đầu

Ba ngàn mộ, trắng một mầu như mây.

Có thể bạn quan tâm

Thơ Phạm Đức Long: Những mùa lá hình tim

Thơ Phạm Đức Long: Những mùa lá hình tim

(GLO)- Ngày đất nước hòa bình, những mầm xanh vươn lên mạnh mẽ. Lá cây mang hình trái tim như sự tri ân muôn đời đến những người con đất Việt đã ngã xuống vì độc lập, tự do. Mỗi chiếc lá xanh là một lời nhắc nhở, nguyện ước về một cuộc sống bình yên, ấm no, mãi mãi trường tồn...
Thơ Hà Hoài Phương: Cảm thu

Thơ Hà Hoài Phương: Cảm thu

(GLO)- Ai đó từng nói: “Thơ là thu của lòng người, thu là thơ của trời đất”. Vẻ đẹp của đất trời lúc sang thu luôn làm xao xuyến những tâm hồn lãng mạn. Bài thơ Cảm thu của tác giả Hà Hoài Phương có lẽ đã được ra đời trong sự cộng hưởng ấy...
Khai mạc hội nghị tập huấn lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật năm 2024

Khai mạc hội nghị tập huấn lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật năm 2024

(GLO)- Sáng 27-8, tại TP. Quy Nhơn (tỉnh Bình Định), Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương khai mạc hội nghị tập huấn với chủ đề "Công tác lãnh đạo, quản lý văn hóa, văn nghệ sau 50 năm đất nước thống nhất, đổi mới, phát triển: Thực tiễn và những vấn đề cần quan tâm".
Thơ Nguyễn Tấn Hỷ: Lời ru xưa

Thơ Nguyễn Tấn Hỷ: Lời ru xưa

(GLO)- Lời ru à ơi ngọt ngào của mẹ đã nuôi dưỡng tâm hồn mỗi chúng ta từ thuở còn nằm nôi cho đến lúc trưởng thành. Để rồi, khi mùa Vu Lan báo hiếu đến, chúng ta lại nhớ về mẹ cùng lời ru xưa đầy yêu thương và nguyện khắc ghi trên mỗi bước đi cuộc đời...
U80 vẫn mê đọc sách

U80 vẫn mê đọc sách

(GLO)- Do là chỗ thân tình nên tôi vẫn gọi người phụ nữ U80 Nguyễn Thị Hồng Hợp (trú tại tổ 3, phường Diên Hồng, TP. Pleiku) là chị. Mặc dù tuổi đã cao nhưng chị vẫn giữ cái tính mê đọc sách từ ngày còn son trẻ.
Văn hóa người làm báo

Văn hóa người làm báo

Cuộc trò chuyện ngắn ngủi với một đồng chí nguyên là cán bộ lãnh đạo tỉnh (đã nghỉ hưu) sáng nay về ứng xử của một phóng viên trẻ công tác ở một tờ báo bạn làm tôi suy nghĩ rất nhiều. Rõ ràng là vẫn cần nỗ lực hơn nữa trong xây dựng văn hóa người làm báo.
Thơ Bút Biển: Hoài niệm

Thơ Bút Biển: Hoài niệm

(GLO)- Hoài niệm không đơn thuần là xúc cảm thoáng qua về quá khứ mà có sự hòa lẫn nhiều cung bậc. Trong "Hoài niệm" của mình, nhà thơ Bút Biển đã nhớ về những mùa thu cũ với bao cảm xúc ngây ngô thuở thiếu thời. Để rồi, "chợt tỉnh gặp mình trong thực tại/Mỉm cười nhìn vạt nắng ngát hương".

Ra mắt sách 'Theo dấu chân Người'

Ra mắt sách 'Theo dấu chân Người'

Ngày 16-8, Viện Nghiên cứu Phát triển Phương Đông đã tổ chức buổi ra mắt sách "Theo dấu chân Người" (NXB Hội Nhà văn) của GS-TS - nhà văn Trình Quang Phú - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Phát triển Phương Đông. "Theo dấu chân Người" là tập truyện ký viết về 30 năm đi tìm đường cứu nước của Bác Hồ.
Bàn tay

Thơ Đại Dương: Bàn tay

(GLO)- Chỉ qua hình ảnh "Bàn tay", tác giả Đại Dương đã thổi hồn vào đó bao cung bậc cảm xúc khác nhau; lúc hân hoan tươi mới, khi lại đau đáu, nhạt nhòa: "bàn tay mơ giọt sương", "bàn tay khóc phận người", "bàn tay xây nấm mộ", "bàn tay đếm thời gian", "bàn tay gầy ngơ ngẩn"...

Rót đầy một giấc tôi

Rót đầy một giấc tôi

(GLO)- "Rót đầy một giấc tôi" - Cơn mê men chếnh choáng hư hao của kẻ hay hoài niệm, chênh vênh giữa hai bờ hư thực. Một hình dung cũ, một chút hương lúa chín giữa ngày thu se sẽ như kéo người về khoảng nào xao xác, để ngồi lại tình tự riêng mình, tự ủ ấm mình trong men thơm ký ức...

Họa mi HBlơng kể chuyện thời chiến

“Họa mi” H’Blơng kể chuyện thời chiến

(GLO)- Những năm 80 của thế kỷ trước, mỗi lần đi ngang qua khuôn viên Ty Văn hóa-Thông tin, tôi lại bị mê hoặc bởi một giọng nữ trong trẻo, vút cao. Sau này, tôi mới biết tiếng hát đó là của chị Rơmăh H’Blơng-một “họa mi” có thâm niên 10 năm cất cao tiếng hát giữa đạn bom.
Thơ Nguyễn Ngọc Hưng: Heo đất của em

Thơ Nguyễn Ngọc Hưng: Heo đất của em

(GLO)- Nuôi heo đất có lẽ không còn xa lạ với nhiều bạn nhỏ và đã trở thành nơi khơi nguồn của nhiều câu chuyện nhân văn. Mời quý độc giả cùng đọc bài thơ "Heo đất của em" (Nguyễn Ngọc Hưng) với những lời tâm tình dễ thương của một cô bé dành cho chú heo đất mà mình chăm nuôi mỗi ngày.