Bài hát ca ngợi Bác Hồ viết bằng tiếng Jrai năm 1946

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Trưởng phòng Văn hóa-Thông tin huyện Krông Pa Trần Thị Mỹ Hiền vừa chuyển cho tôi một số văn bản viết tay rất quý, trong đó có một bài hát song ngữ Jrai-Việt mà chị mới sưu tầm được. Tôi nhận ra ngay nét chữ quen thuộc của nguyên Bí thư Tỉnh ủy Ksor Ní.
Ông Ksor Ní là người Jrai, sinh năm 1925 và mất vào tháng 2-2019, thọ 95 tuổi. Suốt cuộc đời hoạt động cách mạng của mình, ông đã trải qua nhiều cương vị công tác quan trọng, có những đóng góp tích cực cho địa phương. Ông là Bí thư Tỉnh ủy Gia Lai (1974-1975); năm 1976, ông là Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai-Kon Tum... Ông Ksor Ní được kết nạp vào Đảng ngày 15-12-1946. Đây cũng là năm có nhiều sự kiện quan trọng đối với cuộc đời ông: tham gia Đại hội các dân tộc thiểu số miền Nam tại Pleiku, được ra Hà Nội gặp Bác Hồ…
Theo các tài liệu mà chúng tôi có được, bài hát song ngữ Jrai-Việt ca ngợi Chủ tịch Hồ Chí Minh ra đời trong một hoàn cảnh khá đặc biệt vào năm 1946. Bút tích của chính nhà cách mạng lão thành Ksor Ní để lại cho thấy: Đến tháng 2 và 3-1946, khi ông đi vận động các làng Jrai ở vùng Cheo Reo đứng lên đánh Pháp thì vẫn còn khá nhiều người hoang mang, hoài nghi, chưa tin vào cách mạng. Lý lẽ của họ là: Pháp có máy bay, có súng pháo, lại có người chỉ huy tài giỏi. Còn ta thì chỉ có 2 bàn tay trắng. Do đó, chống lại Pháp là đương đầu với cái chết. Dù đã cố gắng rất nhiều, nhưng không phải mọi sự thuyết phục của người thanh niên trẻ tuổi Ksor Ní vào lúc đó đều có kết quả.
b
Bài hát song ngữ Jrai-Việt, thủ bút của ông Ksor Ní. Ảnh: Mỹ Hiền
Cuối tháng 3, ông nhận được giấy mời tham dự Đại hội các dân tộc thiểu số miền Nam tại Pleiku (19-4-1946). Tại đây, qua lời phiên dịch từ tiếng Việt sang tiếng Jrai của Phó Chủ tịch Ủy ban Hành chính Nay Phin, chàng thanh niên Ksor Ní đã lắng nghe trọn vẹn lá thư Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi từ Hà Nội vào. Ông đã hiểu: “Đồng bào Kinh hay Thổ, Mường hay Mán, Gia Rai hay Ê Đê, Sê Đăng hay Ba Na và các dân tộc thiểu số khác đều là con cháu Việt Nam, đều là anh em ruột thịt...” nên phải “sống chết có nhau, sướng khổ cùng nhau”. Ông càng thấm thía lời căn dặn của Người: “Sông có thể cạn, núi có thể mòn, nhưng lòng đoàn kết của chúng ta không bao giờ giảm bớt. Chúng ta quyết góp chung lực lượng lại để giữ vững quyền tự do, độc lập của chúng ta”.
Trở về sau đại hội, trong tâm trạng hân hoan, tin tưởng tuyệt đối vào sự nghiệp cách mạng dưới sự lãnh đạo của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ông Ksor Ní đã viết lời bài hát ca ngợi Người bằng tiếng Jrai, sau này dịch ra tiếng Việt. Theo một số tài liệu, bài hát đã được chính tác giả hát cho Bác nghe năm 1946, khi ông ra Hà Nội làm việc ở Nha Dân tộc Trung ương.
Theo bút tích của ông Ksor Ní, bài hát trên được viết theo điệu Tuốt gươm thiêng của đồng bào Jrai; mỗi phần tiếng Jrai và Việt đều có 13 dòng. Đúng như tiêu đề, nội dung bài hát tập trung ngợi ca Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đó là một con người tài giỏi phi thường, đã dẫn dắt giống nòi đánh Pháp, đuổi Nhật, giành độc lập tự do. Đó là một con người mang cái tên quý như vàng, là vị chỉ huy của người Tây Nguyên. Mong Người sống mãi cùng nước Việt Nam độc lập mãi mãi...
Trong bối cảnh lịch sử khó khăn những năm tháng đó, đặc biệt là khoảng cách địa lý với miền Bắc quá xa xôi, thiếu thông tin liên lạc, trình độ dân trí còn nhiều hạn chế, bài hát của ông Ksor Ní ra đời và được lưu truyền rộng rãi nơi cộng đồng các dân tộc thiểu số là một thành công về công tác tuyên truyền, vận động quần chúng. Nó không chỉ tạo nên một khí thế mới cho phong trào cách mạng ở Gia Lai mà còn giúp cho người dân Tây Nguyên thêm tin tưởng vào Bác Hồ và sự nghiệp cách mạng.
Đại hội các dân tộc thiểu số miền Nam tại Pleiku là một sự kiện trọng đại, diễn ra cách đây đã 74 năm. Bài hát ca ngợi Chủ tịch Hồ Chí Minh của người cán bộ lão thành cách mạng Ksor Ní không phải là bản gốc được ông sáng tác vào thời điểm đó và lưu giữ lại đến nay. Tuy thế, với thủ bút của chính tác giả, văn bản này xứng đáng được lưu trữ, phát huy giá trị để thế hệ mai sau biết thêm chi tiết về cuộc đời hoạt động cách mạng của một người Jrai ưu tú.
NGUYỄN QUANG TUỆ

Có thể bạn quan tâm

Chuyện học trong một gia đình trí thức Jrai

Chuyện học trong một gia đình trí thức Jrai

(GLO)- Sinh ra trong một gia đình trí thức người Jrai ở thị xã Ayun Pa (tỉnh Gia Lai), cô Kpă H’Nina-Giáo viên môn Tiếng Anh ở Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng (huyện Ia Grai) không chỉ được rèn giũa tinh thần ham học, mở mang kiến thức mà còn được thừa hưởng vẻ đẹp của cả bố và mẹ.

“Tổ quốc bên bờ sóng”

“Tổ quốc bên bờ sóng”

(GLO)- Đó là chủ đề cuộc thi và triển lãm ảnh nghệ thuật cấp quốc gia do Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương chủ trì, phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tổ chức nhằm thực hiện kế hoạch tuyên truyền về biển, đảo năm 2025.

Báo Gia Lai: Phụng sự và kiến tạo

Báo Gia Lai phụng sự và kiến tạo

(GLO)- Qua 78 năm xây dựng và trưởng thành (16/3/1947-16/3/2025), Báo Gia Lai xứng đáng là cơ quan ngôn luận của Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân các dân tộc trong tỉnh. Trong xu thế hiện nay, Báo Gia Lai chú trọng phát huy vai trò kiến tạo nhằm thực hiện hiệu quả nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền.

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời

Nhạc sĩ Thụy Kha qua đời lúc 10h45 sáng 13/3 tại Hà Nội. Năm cuối đời, ông chống chọi với bệnh ung thư. Vài tháng gần đây, nhiều đồng nghiệp chia sẻ hình ảnh thăm nhạc sĩ Thụy Kha trong bệnh viện. 

Tiết mục múa của đơn vị Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng trình diễn tại Liên hoan nghệ thuật quần chúng huyện Ia Grai năm 2025.

Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang huyện Ia Grai: Trường THPT Huỳnh Thúc Kháng giành giải nhất toàn đoàn

(GLO)- Trong 2 đêm (11 và 12-3), huyện Ia Grai tổ chức Liên hoan nghệ thuật quần chúng lực lượng vũ trang năm 2025. Liên hoan quy tụ 13 đơn vị tham gia. Mỗi đơn vị đăng ký trình diễn từ 3 đến 5 tiết mục ca, múa và diễn tấu các loại nhạc cụ.

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

Thơ Bút Biển: Nắng chưa qua

(GLO)- "Nắng chưa qua" của Bút Biển là một bài thơ đầy hoài niệm. Bằng những câu thơ nhẹ nhàng mà day dứt, tác giả khắc họa nỗi buồn của sự xa cách, khi ký ức vẫn còn đó nhưng hiện tại chỉ còn lại gió lùa, hoa rụng và căn phòng trống,... dường như có ai đang ngóng về một vệt nắng chưa qua.

Bản hòa ca cùng triền ký ức

Bản hòa ca cùng triền ký ức

(GLO)- Dù đã có hơn 30 năm sống ở Pleiku nhưng khi đọc tập “Vân môi say phố” của Ngô Thanh Vân (NXB Hội Nhà văn, 2024), tôi lại có cảm tưởng được khám phá một miền đất tưởng chừng quá đỗi quen thuộc.

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

Giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Giải phóng tỉnh tại xã Gào

(GLO)- Tối 10-3, tại làng C (xã Gào), Đội Thông tin lưu động-Trung tâm Văn hóa-Thông tin và Thể thao TP. Pleiku tổ chức chương trình giao lưu văn hóa, văn nghệ kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng tỉnh (17/3/1975-17/3/2025), chào mừng Đại hội Đảng các cấp, tiến tới Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIV.

Hội viên Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh tại chương trình chào mừng Ngày Âm nhạc Việt Nam năm 2024. Ảnh: H.N

Nhạc sĩ Gia Lai kiếm tìm tác phẩm có sức ảnh hưởng lớn

(GLO)- Bám sát hơi thở cuộc sống và đưa bản sắc dân tộc vào tác phẩm, các nhạc sĩ Chi hội Nhạc sĩ Việt Nam tỉnh Gia Lai đã thực sự cố gắng trong hoạt động sáng tác nhằm ghi dấu ấn. Song, làm gì để tác phẩm lan tỏa rộng rãi, ghi đậm trong tâm trí người nghe đang là trăn trở của những người tâm huyết.

Thi vẽ tranh chào mừng Đại hội Đảng và Đại hội cháu ngoan Bác Hồ các cấp: Sáng tạo, ý nghĩa

Thi vẽ tranh chào mừng Đại hội Đảng và Đại hội cháu ngoan Bác Hồ các cấp: Sáng tạo, ý nghĩa

(GLO)- Độc đáo, sáng tạo, ý nghĩa là những đánh giá chung về hơn 300 bức tranh của các tác giả “nhí” gửi về tham gia cuộc thi vẽ tranh chào mừng Đại hội Đảng, Đại hội cháu ngoan Bác Hồ các cấp do Hội đồng Đội thị xã Ayun Pa (tỉnh Gia Lai) phát động gần 1 tháng qua.

Thơ Sơn Trần: Nhớ Pleiku

Thơ Sơn Trần: Nhớ Pleiku

(GLO)- "Nhớ Pleiku" là một tác phẩm đầy cảm xúc của tác giả Sơn Trần. Từng câu thơ vẽ nên bức tranh phố núi đẹp mơ mộng với cảnh sắc yên bình, quyện hòa cùng ký ức, tình yêu và nỗi nhớ...