Từ kết quả 19 tiêu chí đã hoàn thành, địa phương đang từng bước nâng cao chất lượng theo hướng thực chất, bền vững, hướng tới mục tiêu nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu.
Không dừng lại ở “đạt chuẩn”
Những ngày cuối năm, về xã Chư Păh, dễ dàng cảm nhận diện mạo nông thôn khởi sắc rõ nét. Từ trung tâm xã đến các thôn, làng, những tuyến đường bê tông phẳng phiu nối dài, hai bên được trồng hoa, cây xanh ngay ngắn. Nhà văn hóa, sân thể thao được đầu tư đồng bộ, trở thành không gian sinh hoạt cộng đồng quen thuộc của người dân.
Tại làng Bối, hình ảnh con đường đất lầy lội năm nào giờ chỉ còn trong ký ức. Chở con đến trường trên con đường bê tông sạch đẹp, chị Rơ Châm Phôn không giấu được niềm vui: “Trước đây, mỗi mùa mưa là đường lầy lội, đi lại rất khổ. Đến mùa thu hoạch nông sản, xe chở nông sản không vào được nên thường bị tư thương ép giá. Giờ đường sá thông thoáng, con cái đi học thuận tiện, người dân yên tâm sản xuất hơn nhiều”.
Niềm vui của người dân là minh chứng sinh động cho hiệu quả của chương trình xây dựng nông thôn mới (NTM). Tuy nhiên, theo ông Nguyễn Quang Hưng-Phó Chủ tịch UBND xã Chư Păh, đạt chuẩn NTM chỉ là bước khởi đầu. Nếu chỉ giữ chuẩn một cách hình thức thì rất dễ tụt hậu.
Vì vậy, ngay sau khi hoàn thành 19 tiêu chí, xã đã rà soát lại từng nội dung, xác định những tiêu chí cần nâng chất để xây dựng NTM thực chất, bền vững hơn.
Từ nhận thức đó, xã Chư Păh xây dựng kế hoạch cụ thể, phân công rõ trách nhiệm cho từng ngành, đoàn thể, gắn việc nâng cao chất lượng các tiêu chí với lợi ích thiết thực của người dân. Mục tiêu không chỉ là hoàn thiện hạ tầng mà còn là nâng cao thu nhập, cải thiện môi trường sống, xây dựng đời sống văn hóa tiến bộ.
Trong các tiêu chí đã đạt, giao thông được xã Chư Păh xác định là “xương sống” thúc đẩy phát triển KT-XH. Những năm qua, địa phương không chỉ đầu tư mở rộng, cứng hóa các tuyến đường trục xã, thôn, làng mà còn chú trọng công tác bảo trì, duy tu để giao thông thông suốt quanh năm.
Đặc biệt, các tuyến đường nội đồng được quan tâm đầu tư, giúp việc vận chuyển nông sản thuận lợi, giảm chi phí sản xuất, tăng hiệu quả kinh tế cho người dân. Cùng với giao thông, hệ thống điện, nước sinh hoạt được nâng cấp đồng bộ. Điện lưới quốc gia đảm bảo an toàn, ổn định; tỷ lệ hộ dân sử dụng nước hợp vệ sinh ngày càng tăng.
Nhiều công trình thủy lợi nhỏ được sửa chữa, nâng cấp, góp phần chủ động nguồn nước tưới, nhất là trong điều kiện thời tiết diễn biến phức tạp. Những công trình tuy không lớn nhưng mang ý nghĩa thiết thực, giúp người dân yên tâm sản xuất, nâng cao hiệu quả canh tác.
Cùng với đó, xác định thu nhập là tiêu chí phản ánh rõ nhất chất lượng NTM, xã Chư Păh tập trung tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị, phát triển bền vững. Các mô hình trồng trọt, chăn nuôi hiệu quả được nhân rộng; người dân được tập huấn, chuyển giao KHKT, ứng dụng tiến bộ mới vào sản xuất.
Nhiều hộ dân mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu; tham gia liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, góp phần nâng cao thu nhập và giảm rủi ro. Chị Rơ Châm Byeh - Bí thư Chi bộ kiêm Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ làng Bối - cho biết: “Bà con trong làng giờ không còn sản xuất manh mún như trước, ai cũng học cách áp dụng kỹ thuật mới, tính toán chi phí, hiệu quả. Nhờ vậy, đời sống ngày càng ổn định hơn”.
Một trong những điểm sáng trong quá trình nâng cao chất lượng NTM ở Chư Păh là tiêu chí môi trường. Không chỉ dừng lại ở việc thu gom rác thải, xã chú trọng xây dựng ý thức bảo vệ môi trường trong cộng đồng.
Làng Hreng là một trong những điển hình. Ông Siu Mlen - Phó Trưởng thôn Hreng - tự hào: “Nhờ làm tốt công tác tuyên truyền, đến nay 219 hộ dân trong làng đều có ý thức giữ gìn vệ sinh môi trường. Nhà cửa gọn gàng, có nhà vệ sinh hợp chuẩn, sử dụng nước sạch, môi trường sống thay đổi rõ rệt”.
Cùng với môi trường, phong trào xây dựng đời sống văn hóa được xã Chư Păh chú trọng nâng cao chất lượng. Các hương ước, quy ước được rà soát, bổ sung phù hợp với tình hình mới; nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang được thực hiện nghiêm túc.
Ông Rơ Châm Bop - Bí thư Chi bộ kiêm Trưởng thôn Kênh - cho hay: “Trước đây, việc cưới, việc tang thường kéo dài, tốn kém, ảnh hưởng đến đời sống và ANTT. Nhờ sự vào cuộc của các cấp, ngành và đặc biệt là vai trò của già làng, người uy tín, nhận thức của bà con đã thay đổi. Đến nay, việc tổ chức cưới hỏi, ma chay gọn nhẹ hơn, tiết kiệm hơn; tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết cũng được đẩy lùi”.
Để nâng cao chất lượng cuộc sống, xã Chư Păh đặc biệt quan tâm đến lĩnh vực giáo dục và y tế - những tiêu chí gắn trực tiếp với người dân. Các trường học được đầu tư cơ sở vật chất khang trang; chất lượng dạy và học từng bước được nâng lên.
Công tác xã hội hóa giáo dục được đẩy mạnh; chất lượng phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, phổ cập giáo dục tiểu học, THCS được nâng cao. Từng bước nâng cao tỷ lệ biết chữ mức độ 2 cho người lớn trong độ tuổi từ 15 - 16 tuổi.
Trạm Y tế xã được đầu tư trang thiết bị, nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh ban đầu. Công tác chăm sóc sức khỏe cộng đồng, phòng, chống dịch bệnh được triển khai đồng bộ, góp phần nâng cao chất lượng tiêu chí y tế trong xây dựng NTM nâng cao.
Hướng tới nông thôn mới nâng cao, kiểu mẫu
Để đạt kết quả trên, theo Phó Chủ tịch UBND xã Chư Păh Nguyễn Quang Hưng, một trong những kinh nghiệm quan trọng giúp Chư Păh nâng cao chất lượng các tiêu chí đã đạt chuẩn là phát huy vai trò chủ thể của người dân.
Mọi chủ trương, kế hoạch đều được công khai, lấy ý kiến rộng rãi, tạo sự đồng thuận cao. Người dân không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà còn trực tiếp tham gia xây dựng NTM: Từ hiến đất mở đường, đóng góp ngày công lao động đến giữ gìn cảnh quan, bảo vệ môi trường, xây dựng đời sống văn hóa.
Ông Nguyễn Quang Hưng cho hay: Thời gian tới, xã tiếp tục tập trung nâng chất các tiêu chí giao thông, thủy lợi, điện, nước sinh hoạt, thu nhập, việc làm.
Các tuyến đường sau khi hoàn thành không chỉ được quản lý, bảo dưỡng thường xuyên mà còn gắn với tiêu chí “sáng - xanh - sạch - đẹp”, tạo diện mạo nông thôn hiện đại nhưng vẫn giữ được nét yên bình vốn có. Hệ thống thủy lợi được rà soát, nâng cấp nhằm đáp ứng yêu cầu sản xuất trong điều kiện biến đổi khí hậu, giúp người dân yên tâm canh tác.
Cùng với hạ tầng, phát triển kinh tế được xác định là trụ cột để nâng cao chất lượng NTM. Xã Chư Păh đẩy mạnh tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị, bền vững.
Người dân được hỗ trợ tiếp cận KHKT chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu. Nhiều mô hình sản xuất hiệu quả cũng mang lại thu nhập ổn định, góp phần cải thiện đời sống và giảm nghèo bền vững.
Một điểm nhấn quan trọng trong xây dựng NTM nâng cao ở Chư Păh là tiêu chí môi trường. Không dừng lại ở việc thu gom, xử lý rác thải, xã còn chú trọng xây dựng ý thức tự giác của người dân trong bảo vệ môi trường. Các mô hình “nhà sạch - vườn đẹp”, “tuyến đường tự quản”, “khu dân cư xanh - sạch - đẹp”… được duy trì. Người dân chủ động trồng cây xanh, giữ gìn cảnh quan, tạo không gian sống trong lành, thân thiện.
Cùng với môi trường, đời sống văn hóa tinh thần được quan tâm đầu tư chiều sâu. Nhà văn hóa thôn, làng trở thành điểm sinh hoạt cộng đồng sôi nổi; các phong trào văn hóa, văn nghệ, TDTT được duy trì thường xuyên. Việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang ngày càng đi vào nền nếp, góp phần xây dựng cộng đồng đoàn kết, nghĩa tình.
“Điểm xuyên suốt trong quá trình xây dựng NTM nâng cao, kiểu mẫu ở xã Chư Păh thời gian tới là lấy người dân làm trung tâm. Mọi chủ trương, kế hoạch đều được công khai, dân chủ, tạo sự đồng thuận cao.
Người dân không chỉ là người thụ hưởng mà còn là chủ thể tham gia xây dựng, từ hiến đất làm đường, đóng góp ngày công đến giữ gìn vệ sinh môi trường, xây dựng đời sống văn hóa”-ông Nguyễn Quang Hưng nhấn mạnh.
