Quê hương ngày ấy

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
“Về miền Trung, miền thùy dương bóng dừa ngàn nơi, thuyền ngược xuôi suốt một dòng sông... dài. Ôi quê hương xứ dân gầy. Ôi bông lúa, con sông xưa, thành phố cũ” (Về miền Trung/ Phạm Duy)…  
Bánh nổ, một loại bánh chỉ Quảng Ngãi mới có, loại bánh mà khi làm không thể thiếu bàn tay đàn ông nện vồ .
Bánh nổ, một loại bánh chỉ Quảng Ngãi mới có, loại bánh mà khi làm không thể thiếu bàn tay đàn ông nện vồ .
Mỗi lần nghe câu hát này là trong lòng tôi gợi lên hình ảnh quê hương miền Trung với những tình cảm khó nói. Trong 3 miền, miền Trung có gì đó thân yêu hơn, không phải vì đó là quê hương tôi mà còn bởi những nét đơn sơ trong nghèo khó với những phong cảnh đẹp yên ả, lòng người dân chân chất, hiền lành tạo trong tôi một nỗi nhớ khó quên.
Ngày xưa, khi xe khách còn chạy ban ngày nhiều hơn ban đêm, tôi thường ngồi bên cửa sổ xe trong những lần đi xuyên miền Trung, say sưa ngắm những phong cảnh dọc quốc lộ số 1, nhìn những con đường mòn chạy ven bờ tre, bóng dừa phủ lên những mái nhà tranh cạnh những cánh đồng lúa cằn cỗi. Có lần chợt thấy một căn nhà có chiếc sân với lu nước bên gốc cau, cạnh lu nước là một cái gáo dừa móc vào cái cọc, tôi đã quá tiếc rằng mình không mang theo máy ảnh để chụp cái hình ảnh mà vài năm nữa sẽ không bao giờ tìm thấy trên đất nước Việt Nam này.
Tuổi thơ tôi ở đó thấm đẫm những kỷ niệm êm đềm, từ những đêm trăng trong khu vườn um tùm cây lá, những trưa hè vác ná thun rình bắn chim trong vườn đến những ngày đông mưa dầm, nước lụt, lội ra sau vườn bắt cá.
Từ những ngày xa xưa người ta còn gánh don đi bán, don đựng trong cái vò đất, cô bán don gánh một đầu vò don, một đầu kia là chồng bánh tráng, vô tận những xóm làng bán cho người dân ăn sáng.
Về sau này, khi thị xã Quảng Ngãi phát triển, don thường bán vào buổi tối chung với chè ở các quán ven đường phố, lúc này món don lại được cải tiến thêm là don ăn với bánh tráng sống thay vì chỉ ăn với bánh tráng chín như trước đây, và vì don bán chung với chè nên đã xảy ra nhiều tình huống dở khóc, dở cười cho khách tỉnh khác ăn don lần đầu. Đó là câu chuyện của một sinh viên trường Cao đẳng Sư phạm Nghĩa Bình. (Thời gian này Quảng Ngãi và Bình Định nhập chung thành tỉnh Nghĩa Bình nên tại trường Cao đẳng Sư phạm có cả sinh viên người Bình Định). Anh này đi dạo phố buổi tối, thấy quán có cái bảng ghi là “Chè Don” nên tưởng là tên một loại chè mới, bèn vào quán gọi chủ quán cho một ly chè don, chủ quán hỏi ăn chè hay don chứ không có món chè don. Lại một anh khác vào quán và đã được bạn bè nhắc chè và don là hai món khác nhau nhưng không biết don là gì nên gọi chủ quán bảo cho tôi một ly don, chủ quán cười, bảo don người ta ăn bằng tô chứ không ai ăn bằng ly.
Những ngày đi học chỉ mong trời bão hay lụt để được nghỉ học mà miền Trung từ tháng 9 trở đi hầu như bão tới liên tục, cha mẹ thì lo lắng còn mình thì thích thú đi lội nước, đi bắt cá cả ngày cho đến khi ướt sũng quần áo mới thôi.
Cuối đông, vào đầu tháng chạp là tục đi dẫy mả ông bà, lúc bấy giờ những cơn mưa dai dẳng đã hết, nhường chỗ cho nắng vàng lên và những sáng sương mù se se lạnh. Đây là giai đoạn thời tiết đẹp nhất của miền Trung - hai mùa mưa nắng, cho nên những năm đầu tiên đi học sư phạm ở Pleiku bắt gặp nắng vàng và sương mù tôi nhớ quê vô cùng. Tôi yêu mùa xuân nhưng chỉ yêu những ngày lập xuân bởi thời gian này không khí ở quê nhà thật rộn ràng chuẩn bị tết, từ đầu tháng chạp mẹ tôi đã đi chợ lựa mua những nhánh gừng đẹp về làm mứt, rồi sang mười lăm tháng chạp cả xóm rộn rã tiếng thì thụp của vồ nện bánh nổ, một loại bánh chỉ Quảng Ngãi mới có, loại bánh mà khi làm không thể thiếu bàn tay đàn ông nện vồ vì phụ nữ yếu đuối không thể cầm nổi cái vồ to và nện không được mạnh, bánh nổ phải nện càng mạnh thì bánh mới chắc, đẹp. Tôi nhớ có lần chị tôi mang loại bánh này cho bạn chị ở Sài Gòn ăn thử, chị bạn mới thấy tưởng miếng xốp, tương tự như vậy những người dân tỉnh khác khi ăn món mạch nha của Quảng Ngãi họ cũng không tin là không có đường trong đó.
Và cứ thế, suốt tháng chạp quê tôi rộn rã chuẩn bị đón tết. Tôi đã có lần thử đếm tất cả các loại bánh mứt mẹ tôi làm đến hai mươi bốn loại, tất cả mẹ tự làm hết, bánh mứt nào làm xong mẹ đều quạt một lò than, quây cái tấm cót lại và để cái nia lên trên sấy cho bánh, mứt khô cứng. Qua tết mẹ bỏ các bánh mứt còn dư vào các hộp thiếc gác lên xà nhà để dành đến tận tháng 3 mang xuống cúng giỗ, bánh vẫn còn nguyên chất lượng như cũ.
Hình bóng quê hương miền Trung và những kỷ niệm tuổi thơ sẽ không bao giờ rời khỏi tâm tưởng tôi.
Trần Văn Lộc (TNO)

Có thể bạn quan tâm

Ngọn đèn nhỏ bên khung cửa

Ngọn đèn nhỏ bên khung cửa

(GLO)- Chồng tôi nhận quyết định chuyển công tác vào một sáng cuối tháng Năm, khi sương vẫn còn giăng mờ trên những con dốc quen thuộc của phố núi Pleiku. Tin anh phải xuống Quy Nhơn theo diện hợp nhất 2 tỉnh không bất ngờ.

Bảo vật quốc gia ngai vua triều Nguyễn đặt tại Điện Thái Hòa, Đại Nội Huế.

Phục chế ngai vàng triều Nguyễn: Trả lại nguyên trạng năm 2015, đảm bảo đúng tinh thần bảo vật quốc gia

(GLO)-Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) vừa có văn bản chính thức góp ý kế hoạch phục chế ngai vua triều Nguyễn, bảo vật quốc gia bị phá hoại hồi tháng 5 - 2025 tại điện Thái Hòa, yêu cầu phục hồi hiện trạng "gần giống nhất" so với năm 2015, thời điểm hiện vật được lập hồ sơ công nhận.

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

(GLO)- 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai (cũ) hợp nhất là cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển vùng Duyên hải-Tây Nguyên. Cùng với các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội…, văn hóa nghệ thuật cũng được công chúng hết sức quan tâm.

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Tôi không phải một dịch giả chuyên nghiệp - mào đầu vậy hoàn toàn không phải để biện hộ cho những sơ suất, sai sót và thô lậu mà bất cứ ai khi chạm tay vào việc dịch nói riêng, việc chữ nghĩa nói chung, dẫu là tay thuận hay tay ngang, đều phải đối mặt và chịu trách nhiệm.

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Để chào đón thời khắc đặc biệt của đất nước, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ cao cả với vai trò, vị thế là cơ quan ngôn luận của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ mà người đứng đầu hệ thống Mặt trận đã tin tưởng giao phó; kể từ tháng 7.2025, Báo Đại đoàn kết ra mắt ấn phẩm Tinh hoa Việt bộ mới.
Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Nhen tình yêu dân ca, bài chòi

Nhen tình yêu dân ca, bài chòi

Với ngọn lửa đam mê nghệ thuật truyền thống, vợ chồng Nghệ nhân Ưu tú Lý Thành Long đứng ra truyền dạy làn điệu dân ca, bài chòi cho nhiều học sinh tại Trường THCS Tam Quan (ở phường Tam Quan, TX Hoài Nhơn).

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
null