Người bạn kơ nia

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Ngôi trường nơi tôi công tác nằm bên bờ sông Ba. Tôi luôn tự hào về địa thế đẹp của trường, về không khí mát dịu vì luôn được đón gió sông Ba và 2 cây kơ nia qua bao tháng năm làm bạn cùng các thế hệ giáo viên, học sinh.
Người Jrai còn gọi cây kơ nia là tơ nia; người phương Tây gọi là “hạnh nhân hoang dại”; người Bắc gọi là cây cầy, còn người Quảng Nam gọi là cây cốc. Không ai biết cây kơ nia trong sân trường tôi có tự bao giờ. Thầy hiệu trưởng người Jrai đã về hưu kể rằng: Từ khi xây dựng trường cách đây khoảng 40 năm đã có 2 cây kơ nia sừng sững đứng đó như một người bạn của rừng già còn sót lại. Cây ngày càng cao lớn, thân thẳng đuột hướng phía trời cao rồi mới phân cành, nhánh như một chiếc ô khổng lồ che nắng, che mưa. Ngày ngày, học trò chơi đùa dưới bóng cây mát rượi. Có đôi lúc nổi hứng, chúng nối tay nhau thử ướm đường kính thân cây. Ba bốn vòng tay ôm hoài không hết.
Người Jrai xem cây kơ nia như người bạn thân thiết. Ngày còn du canh du cư, dân làng mượn đất rừng để trồng lúa, bắp, đậu, mè. Sau một thời gian, người ta lại trả đất lại cho rừng tìm nơi khác để canh tác. Qua một vòng di chuyển, họ lại trở về chỗ cũ đốt nương làm rẫy, phát quang cây cối nhưng cây kơ nia luôn được ưu tiên để lại. Có lẽ vì thế mà 2 cây kơ nia ấy tồn tại đến tận bây giờ.
Minh họa: Huyền trang
Minh họa: Huyền trang
Cây kơ nia trong sân trường tôi hầu như xanh tốt quanh năm, mỗi năm chỉ một lần rũ lá vào tháng hai. Lúc này, lá rụng thành thảm dày, học trò quét hoài không hết. Thời tiết ấm áp cuối xuân khiến hàng ngàn, hàng vạn lộc non xanh mướt vươn mình đón nắng trời. Thật yêu quý sức sống mãnh liệt của thân cổ thụ bền bỉ tỏa xanh sau bao năm tháng. Rồi sau đó cây ra hoa. Những chùm hoa màu vàng nhạt ẩn hiện trong vòm lá xanh rì tít tận trên cao. Đến tháng sáu, quả xanh tròn như quả trứng gà lúc lỉu trên cành tạm xa các bạn nhỏ về buôn làng nghỉ hè. Để rồi đến ngày tựu trường, quả kơ nia đã già hẳn, ngả màu nâu đất, rụng đầy gốc. Học trò vui sướng đi tìm cục đá ghè quả lấy hạt ăn ngay, lòng hoan hỉ lắm. Cô và trò còn nhặt quả bỏ đầy gùi đem về nhà, dùng búa đập lấy hạt bên trong rồi đem rang lên trên bếp củi, vậy là có được món nhâm nhi tuyệt vời. Nhân hạt kơ nia có vị béo bùi như hạt điều, ăn khi thời tiết mưa gió thì vô cùng thú vị.
Cô trò chúng tôi ai cũng quý 2 cây kơ nia, xem nó như món quà quý mà núi rừng Tây Nguyên ban tặng. Khi trường được tách thành 2 cấp, cây kơ nia ở lại với các bạn nhỏ tiểu học. Kơ nia vẫn đứng đấy, sừng sững vượt thời gian, ngày ngày lắng nghe tiếng đọc bài ê a của bao thế hệ học trò. Chắc mai sau trưởng thành, trong tâm thức các em sẽ vẫn nhớ mãi về người bạn kơ nia nơi trường làng thân thương ấy.
MAI HƯƠNG

Có thể bạn quan tâm

Bảo vật quốc gia ngai vua triều Nguyễn đặt tại Điện Thái Hòa, Đại Nội Huế.

Phục chế ngai vàng triều Nguyễn: Trả lại nguyên trạng năm 2015, đảm bảo đúng tinh thần bảo vật quốc gia

(GLO)-Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) vừa có văn bản chính thức góp ý kế hoạch phục chế ngai vua triều Nguyễn, bảo vật quốc gia bị phá hoại hồi tháng 5 - 2025 tại điện Thái Hòa, yêu cầu phục hồi hiện trạng "gần giống nhất" so với năm 2015, thời điểm hiện vật được lập hồ sơ công nhận.

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

(GLO)- 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai (cũ) hợp nhất là cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển vùng Duyên hải-Tây Nguyên. Cùng với các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội…, văn hóa nghệ thuật cũng được công chúng hết sức quan tâm.

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Tôi không phải một dịch giả chuyên nghiệp - mào đầu vậy hoàn toàn không phải để biện hộ cho những sơ suất, sai sót và thô lậu mà bất cứ ai khi chạm tay vào việc dịch nói riêng, việc chữ nghĩa nói chung, dẫu là tay thuận hay tay ngang, đều phải đối mặt và chịu trách nhiệm.

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Để chào đón thời khắc đặc biệt của đất nước, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ cao cả với vai trò, vị thế là cơ quan ngôn luận của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ mà người đứng đầu hệ thống Mặt trận đã tin tưởng giao phó; kể từ tháng 7.2025, Báo Đại đoàn kết ra mắt ấn phẩm Tinh hoa Việt bộ mới.
Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Nhen tình yêu dân ca, bài chòi

Nhen tình yêu dân ca, bài chòi

Với ngọn lửa đam mê nghệ thuật truyền thống, vợ chồng Nghệ nhân Ưu tú Lý Thành Long đứng ra truyền dạy làn điệu dân ca, bài chòi cho nhiều học sinh tại Trường THCS Tam Quan (ở phường Tam Quan, TX Hoài Nhơn).

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
null