(GLO)- 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai (cũ) hợp nhất là cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển vùng Duyên hải-Tây Nguyên. Cùng với các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội…, văn hóa nghệ thuật cũng được công chúng hết sức quan tâm.
Báo Gia Lai trích đăng ý kiến của cán bộ quản lý văn hóa, người công tác trong ngành văn hóa nghệ thuật, văn nghệ sĩ, nghệ nhân dân gian…, về tiềm năng phát triển văn hóa, nghệ thuật sau hợp nhất.
Tham quan các tác phẩm mỹ thuật được sáng tác qua Trại sáng tác trẻ VHNT Bình Định năm 2024. Ảnh: K.V
* NHÀ NGHIÊN CỨU NGUYỄN THANH QUANG:
Hai miền di sản chung dòng chảy lịch sử
Bình Định và Gia Lai (cũ) tuy thuộc 2 vùng địa lý khác nhau nhưng lại có nhiều nét tương đồng trong kho tàng di sản văn hóa khi xét trong bối cảnh lịch sử, văn hóa liên vùng miền Trung-Tây Nguyên. Gia Lai không chỉ có di chỉ Rộc Trưng-một trong những di chỉ khảo cổ học sơ kỳ đá cũ cho biết sự phát triển của loài người từ 800 nghìn năm trước, còn có trầm tích nền văn hóa Bàu Cạn-Sa Huỳnh, văn hóa Champa. Còn Bình Định là vùng đất hội tụ các nền văn hóa từ sớm đến muộn: Tiền Sa Huỳnh, Sa Huỳnh, Đông Sơn, Champa… Các nền văn hóa ấy của Bình Định và Gia Lai đều để lại dấu ấn khá đậm nét trong dòng chảy lịch sử.
3 yếu tố diên cách, văn hóa, cư dân sẽ tạo nên sự hòa hợp, gắn kết trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai (cũ) khi hợp nhất thành tỉnh Gia Lai (mới).
* ÔNG NGUYỄN VĂN TẤN, PHÓ GIÁM ĐỐC PHỤ TRÁCH BẢO TÀNG QUANG TRUNG:
Thắm đượm nghĩa tình Tây Sơn Hạ đạo và Tây Sơn Thượng đạo
2 tỉnh Bình Định và Gia Lai (cũ) có mối quan hệ sâu sắc gắn với lịch sử, văn hóa lâu đời giữa Tây Sơn Hạ đạo và Tây Sơn Thượng đạo. Đây là 2 vùng đất từng gắn bó trong khởi nghĩa nông dân Tây Sơn lẫy lừng sử sách. Khi Bình Định và Gia Lai hợp nhất thành tỉnh Gia Lai (mới) sẽ làm đậm nét hơn mối liên kết văn hóa-lịch sử ấy, đưa tinh thần “Tây Sơn thần tốc” vào trong mạch phát triển mới, với không gian phát triển về chính trị, kinh tế, văn hóa, du lịch, quảng bá các giá trị di sản phong trào nông dân Tây Sơn đến gần hơn với du khách trong và ngoài nước.
* NHÀ VĂN LÊ HOÀI LƯƠNG:
Thêm nguồn cảm hứng sáng tạo từ quê hương mới
Ý nghĩ đầu tiên của tôi khi nghe 2 tỉnh Bình Định với Gia Lai sáp nhập là: cuộc hợp nhất này tốt thôi, tốt nhiều mặt, với các thế mạnh địa lý, nguồn lực 2 vùng đất từ kinh tế đến lịch sử, văn hóa…
Về văn học, khi trở thành tỉnh mới, các cây bút của Gia Lai trong tương lai sẽ mang tâm thế của những người con vùng đất giàu truyền thống văn chương như: Văn Công Hùng, Hương Đình, Thu Loan, Phạm Đức Long… Còn Bình Định lại đang chứng kiến một làn sóng mới trong văn chương, với sự góp mặt của nhiều cây bút tuổi 30 như: Trương Công Tưởng, Vân Phi, Trần Quốc Toàn, Trần Văn Thiên, Mẫu Đơn, My Tiên… Sự hình thành của tỉnh mới, một quê hương mới hứa hẹn sẽ trở thành nguồn cảm hứng mạnh mẽ, khơi dậy những khao khát sáng tạo mới từ lớp tác giả trẻ hôm nay.
* HỌA SĨ, NHÀ ĐIÊU KHẮC LÊ TRỌNG NGHĨA:
Cơ hội mới cho mỹ thuật liên vùng
Chi hội Mỹ thuật Bình Định hiện có 30 hội viên, phần lớn là những họa sĩ, nhà điêu khắc đã định hình được phong cách cá nhân. Một số đã có dịp tham gia các sân chơi nghệ thuật cấp quốc gia, quốc tế và để lại dấu ấn đậm nét. Đây là lực lượng đã trải qua nhiều giai đoạn sáng tác, có thể chia sẻ kinh nghiệm, đồng hành và tiếp lửa cho lớp nghệ sĩ trẻ.
Trong khi đó, Chi hội Mỹ thuật Gia Lai (cũ) có 47 hội viên, chủ yếu là họa sĩ trẻ, giàu nhiệt huyết và đang ngày càng khẳng định mình, xuất hiện đều đặn trong các kỳ triển lãm khu vực, nhiều người đã vươn ra sân chơi toàn quốc với những tác phẩm mang đậm hơi thở Tây Nguyên mạnh về hình, giàu cảm xúc, vừa nguyên sơ, vừa đương đại.
Tin rằng, sự hỗ trợ kịp thời từ các cơ quan quản lý và hơn hết là sự cởi mở, khát khao sáng tạo từ chính người làm nghề, mỹ thuật Gia Lai sẽ có cơ hội bước sang một giai đoạn phát triển mới, dần trở thành một điển hình tích cực cho sự kết nối và phát triển liên vùng.
* NHÀ THƠ, NHÀ BÁO VĂN CÔNG HÙNG:
Phát huy cái khác biệt trong sự đồng nhất
Bình Định và Gia Lai rõ ràng là 2 vùng văn hóa hoàn toàn khác biệt. Một bên là đồng bằng (châu thổ) với văn minh lúa nước và biển, một bên là rừng núi với văn minh nương rẫy. Hai nền văn minh khác nhau tạo ra nền văn hóa khác nhau, thế nhưng lại không cách biệt vì từng có sự giao thoa.
Xưa kia, chính người Chăm đã mở một con đường đi xuyên từ thành Đồ Bàn (Bình Định) lên Tây Nguyên, sang tận Campuchia; ngược lại đồng bào người dân tộc thiểu số tại Gia Lai mang sản vật xuống Bình Định, Quảng Nam đổi chiêng và làm nên nền văn hóa cồng chiêng phong phú của riêng mình. Việc nhìn rõ những điều trên là cơ hội để chúng ta phát huy cái khác biệt trong sự đồng nhất khi 2 tỉnh sáp nhập.
Ví dụ, một phần quan trọng của văn hóa (và cả kinh tế) là du lịch, khi sáp nhập chúng ta phát triển được cả du lịch biển và rừng, rất hay. Nhưng muốn thế thì chúng ta phải giữ được bản sắc đôi bên. Đây là điều cần hết sức lưu tâm, không nên để chúng lấn át nhau. Cần phân biệt cái nào là sẽ hòa tan, cái nào triệt tiêu lẫn nhau, cái nào cần bảo tồn… Một khi văn hóa phát triển thì sẽ kéo theo sự phát triển chung của kinh tế-xã hội.
* NGHỆ SĨ ƯU TÚ ĐẶNG CÔNG HƯNG - PHÓ CHỦ TỊCH PHỤ TRÁCH HỘI VĂN HỌC NGHỆ THUẬT GIA LAI:
Kết nối bản sắc, hướng tới tương lai
Gia Lai với không gian văn hóa đại ngàn là nơi tiếng cồng chiêng vang vọng giữa rừng núi, mang theo hơi thở thiêng liêng của đất trời Tây Nguyên. Trong khi đó, Bình Định là vùng “đất Võ, trời Văn”, nơi nghệ thuật hiện diện một cách sinh động và đa chiều từ mạch nguồn văn hóa đồ sộ và cổ xưa qua hàng nghìn năm dựng nước và giữ nước. Sự hội tụ của 2 dòng chảy văn hóa, một bên nguyên sơ, huyền thoại, một bên sắc sảo, phóng khoáng tạo ra cơ hội lớn để mở rộng biên độ sáng tạo và phát triển. Tuy nhiên, cũng cần nhìn nhận rõ rằng mỗi vùng đất đều có hệ giá trị, cách biểu đạt và đặc thù riêng; nếu không có sự thấu hiểu sâu sắc và cầu thị thì rất dễ dẫn đến sự “song hành không gặp gỡ”.
Chúng ta có quyền kỳ vọng, chính từ vùng đất hội tụ này, một diện mạo văn học nghệ thuật mới được hình thành: giàu bản sắc, sâu sắc về nội dung, sáng tạo trong hình thức và bền vững về giá trị. Đó sẽ là tiếng nói văn hóa mang hơi thở đại ngàn Tây Nguyên, khí phách đất võ Bình Định, một tiếng nói đầy nội lực, nhân văn, góp phần làm giàu thêm bản sắc văn hóa dân tộc trong kỷ nguyên hội nhập và phát triển.
Tập hai hồi ký "Thanh xuân của tôi - Còn sống còn chiến đấu" của cựu biệt động Thành đoàn, cựu tù Côn Đảo Ngô Tấn Quân vừa ra mắt vào sáng 19/8, tiếp nối mạch ký ức về tuổi trẻ gắn bó với Đoàn Thanh niên, đồng đội và khát vọng sống vì lý tưởng cách mạng.
(GLO)- Lữ Hồng là cây bút quen thuộc ở phố núi Pleiku, ghi dấu ấn trong lòng bạn đọc qua nhiều thể loại sáng tác. Mới đây, chị liên tiếp gặt hái thành công với 2 giải thưởng văn chương.
(GLO)- Chương trình nghệ thuật với chủ đề “Tình Việt - Lào son sắt thủy chung” vừa diễn ra tối 18-8 tại Bộ Chỉ huy Quân sự (CHQS) tỉnh Gia Lai với 14 tiết mục ca múa nhạc đặc sắc.
(GLO)- Từ ống kính nhiếp ảnh, nét cọ hội họa, câu chữ văn chương đến giai điệu âm nhạc, nhiều nghệ sĩ ở Gia Lai đang lặng lẽ gìn giữ, khơi gợi, ươm hạt giống tâm hồn cho thế giới tuổi thơ; đồng thời, gửi gắm thông điệp về sự kết nối, về trách nhiệm của người lớn trước “tuổi thơ đang mất dần”.
(GLO)-Ngày 14-8, Tòa án Tối cao Hàn Quốc tuyên bố khép lại vụ kiện bản quyền liên quan đến ca khúc Baby Shark, bác bỏ khiếu nại của nhạc sĩ Mỹ Jonathan Wright (nghệ danh Johnny Only).
(GLO)-Tỉnh Gia Lai sẽ tham gia Triển lãm thành tựu kinh tế-xã hội nhân dịp kỷ niệm 80 năm Ngày Quốc khánh nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945-2/9/2025), với không gian trưng bày mang chủ đề “Gia Lai-80 năm đồng hành cùng đất nước, vững bước vươn xa”.
(GLO)-Danh sách đề cử của Giải Booker 2025 danh giá mới được công bố, trong đó có 13 tác phẩm của các tác giả đến từ nhiều quốc gia khác nhau, cũng như sự cân bằng về tỷ lệ nam - nữ và sự đan xen giữa tên tuổi cũ và mới. Điều này cho thấy sự đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm của giải thưởng này.
(GLO)- Trong nghệ thuật tuồng, hóa trang - hay còn gọi là “vẽ mặt” - giữ vai trò đặc biệt. Người nghệ sĩ phải tự tay vẽ gương mặt của chính mình trước khi bước ra sân khấu.
(GLO)- Sau những chuyến biểu diễn ở một số nước trên thế giới, khái niệm “xuất khẩu văn hóa” không còn xa lạ đối với các nghệ nhân vùng cao nguyên Gia Lai.
(GLO)- Với 3 tập thơ và 4 tập truyện ngắn, Lê Vi Thủy đem đến cho bạn đọc một bản hòa âm đa thanh sắc giữa thơ và truyện. Chị được đánh giá là giọng thơ mới lạ, thể hiện rõ trách nhiệm của người viết với vùng đất mình đang sống khi đưa chất liệu Tây Nguyên vào tác phẩm.
(GLO)- Cách đây vài năm, khi ngắm 22 cây đàn violon do ông Vũ Văn Tam Lang (phường An Phú, tỉnh Gia Lai) chế tác bằng tất cả tâm huyết được giới chuyên môn đánh giá cao, tôi thầm nghĩ, ông đã có thể tự hài lòng với những gì mình có.
(GLO)- Từ nét màu nước chấm phá, mực tàu loang trên giấy dó, đến những dòng thư pháp bay bổng hay gam màu rực rỡ của tranh sáp màu, acrylic - tất cả hòa quyện tại những lớp học vẽ. Mùa hè, những lớp học nhỏ ấy lặng lẽ góp phần vun đắp tâm hồn nghệ thuật cho nhiều bạn trẻ.
(GLO)- Cùng sinh năm rồng (1988) và lớn lên với tình yêu dành cho từng nhịp vũ đạo, Nguyễn Văn Cơ và Trần Thị Hồng Mai-hai nghệ sĩ trưởng thành từ Nhà hát Ca múa nhạc tổng hợp Đam San trở thành cặp đôi hiếm hoi của làng múa ở cao nguyên Pleiku, luôn song hành cả trên sân khấu và trong đời sống.
Trong khuôn khổ kỷ niệm 75 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam-Nga, triển lãm nghệ thuật đặc biệt mang tên "Thầy-Trò: Giai điệu một con đường" đã khai mạc tại Phòng trưng bày Zurab Tsereteli.
(GLO)- Sáng 19-7, tại phường Quy Nhơn (tỉnh Gia Lai), tập thơ "Cồn quê xứ" chính thức ra mắt, đánh dấu cuộc hội ngộ của 8 tác giả thuộc Hội Văn học nghệ thuật tỉnh Gia Lai đến từ xứ nẫu: Duyên An, Tường Chi, Nhiên Đăng, Lê Trọng Nghĩa, Vân Phi, Hồ Minh Tâm, My Tiên và Nguyễn Đặng Thùy Trang.
(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.
(GLO)- Tựa như lực hút hai cực trái dấu của nam châm, các nhiếp ảnh gia tại phố núi Pleiku luôn tìm thấy đam mê bất tận khi hội ngộ với những con sóng biếc.
(GLO)- Sáng ngày 17.7, Bộ CHQS tỉnh Gia Lai phối hợp Hội Văn học nghệ thuật tỉnh tổ chức tổng kết và trao giải cuộc thi viết bút ký và sáng tác ca khúc về đề tài lực lượng vũ trang (LLVT) tỉnh Bình Định (cũ).
Ngày 16-7, Sở VH-TT-DL TP Đà Nẵng tổ chức triển lãm ký họa “Ký ức chiến trường Khu V” tại quần tượng đài Mẹ Việt Nam anh hùng (phường Quảng Phú, TP Đà Nẵng).
(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.