Ngân vang hát then, đàn tính trên quê hương Anh hùng Núp

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Song song với phát triển kinh tế, người Tày, Nùng ở xã Tơ Tung (huyện Kbang, tỉnh Gia Lai) luôn “giữ lửa” nghệ thuật hát then, đàn tính để những giai điệu, thanh âm mãi ngân vang trên quê hương Anh hùng Núp.

img-3367.jpg
Để hát then, đàn tính Ngân vang trên quê hương Anh hùng Núp, một số phụ nữ làng Nam Cao (xã Tơ Tung, huyện Kbang) đã thành lập nhóm. Ảnh: Ngọc Minh

Cẩn thận lấy cây đàn tính treo trên tường xuống, anh Hoàng Văn Trường (SN 1984 ở làng Cao Sơn) tự hào giới thiệu: Đây là cây đàn của bố anh mang từ quê hương Cao Bằng vào xã Tơ Tung lập nghiệp từ năm 1986. Sau những giờ lao động cực nhọc trên nương rẫy, bố anh thường đàn, hát cho cả nhà nghe. Cứ như vậy, giai điệu, âm thanh đẹp đẽ đã ngấm vào anh lúc nào không hay. Cùng với năng khiếu, niềm đam mê và được bố hướng dẫn, chỉ bảo, năm 16 tuổi anh đã biết đàn, hát.

“Người biết đánh đàn tính mà hát then được và ngược lại thì trình diễn tiết mục sẽ trọn vẹn hơn. Vì thế, ngoài đam mê đòi hỏi người đàn hát phải có năng khiếu. Trong làng hiện có khoảng 10 người cao tuổi biết đàn hát, còn người trẻ như tôi rất ít. Bên cạnh hướng dẫn các con đàn hát, tôi có tham gia các buổi giao lưu văn hóa văn nghệ do thôn, làng, xã tổ chức, góp phần lan tỏa tình yêu văn hóa truyền thống của ông cha tới mọi người”-anh Trường chia sẻ.

Theo các bậc cao niên, then có nghĩa là thiên, thiên tức là trời. Điệu hát then được xem như của thần tiên truyền lại. Còn đàn tính là một loại nhạc cụ dân gian độc đáo với thanh âm ngọt ngào, ấm áp. Lời hát then mượt mà quyện hòa cùng âm thanh dung dị, đằm thắm của đàn tính đã ăn sâu vào tiềm thức bao thế hệ người Tày, Nùng ở xã Tơ Tung-quê hương Anh hùng Núp.

img-3364.jpg
Một số bạn trẻ tìm đến học cách đánh đàn tính, góp phần bảo tồn nghệ thuật hát then, đàn tính của người Tày, Nùng ở xã Tơ Tung, huyện Kbang. Ảnh: Ngọc Minh

Mong muốn bảo tồn, gìn giữ nghệ thuật hát then, đàn tính, năm 2020, một số phụ nữ ở làng Nam Cao đã thành lập nhóm hát Then, đàn tính với 13 thành viên là những người đam mê, yêu thích đàn hát. Bà Nông Thị Vân-Trưởng nhóm cho biết: Buổi tối cuối tuần, các thành viên tập trung tại nhà văn hóa thôn luyện tập, chia sẻ kinh nghiệm, nâng cao kỹ năng đàn hát. Trước mỗi đợt tham gia biểu diễn, mọi người tăng cường luyện tập để tiết mục hay hơn, đều hơn.

Theo bà Vân, then được chia thành then cổ và then cách tân. Then cổ mang tính chất tâm linh, thường là các bài cúng cầu an, cầu tài, cầu mùa, giải hạn, mừng đám cưới. Còn then cách tân được dựa trên nền then cổ, phổ lời mới như ca ngợi tình yêu quê hương, đất nước, Bác Hồ kính yêu, mừng quê hương đổi mới, phong trào xây dựng nông thôn mới...

“Mang tính cộng đồng cao nên nghệ thuật hát then, đàn tính trở thành nhu cầu không thể thiếu trong đời sống văn hóa, tinh thần của người Tày, Nùng ở làng Nam Cao nói riêng và xã Tơ Tung nói chung. Năm 2019, di sản Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam chính thức được UNESCO ghi danh Di sản phi vật thể đại diện nhân loại. Vì thế chúng tôi quyết tâm gìn giữ, bảo tồn và truyền dạy cho thế hệ trẻ để nghệ thuật hát then, đàn tính được ngân dài, vang xa”-bà Vân thông tin.

img-3354.jpg
Bà Nông Thị Huệ-thành viên nhóm hát then, đàn tính làng Nam Cao thuê trang phục biểu diễn hát then, đàn tính bắt mắt hơn. Ảnh: Ngọc Minh

Bằng tình yêu, niềm đam mê và tinh thần trách nhiệm gìn giữ văn hóa truyền thống cha ông, nhiều năm nay, bà Nông Thị Huệ-thành viên nhóm hát then, đàn tính làng Nam Cao đã đầu tư gần 10 triệu đồng mua nhạc cụ, may trang phục. Bà còn mua chỉ màu thêu trang phục biểu diễn đẹp hơn, kết thành bông tua rua trang trí cho cây đàn thêm bắt mắt.

“Hiện tôi có 3 cây đàn, 3 bộ trang phục. Thành viên nào chưa có tôi cho mượn hoặc đôi lúc các cháu thanh-thiếu niên tham gia là có nhạc cụ cho các cháu tập. Qua tiếng đàn, lời hát giúp chị em chúng tôi xích lại gần nhau hơn, tình làng nghĩa xóm thêm gắn kết. Tôi mong muốn chính quyền địa phương, hội đoàn thể tiếp tục quan tâm tạo điều kiện cho nhóm hoạt động và nhân rộng mô hình ra các thôn, làng trên địa bàn xã để những người cùng chung sở thích được giao lưu, học hỏi, góp phần gìn giữ, bảo tồn bản sắc văn hóa của dân tộc”-bà Huệ kiến nghị.

img-2880.jpg
Thành viên nhóm hát then, đàn tính làng Nam Cao tham gia trình diễn tiết mục văn nghệ tại hội xuân xã Tơ Tung lần thứ IV, năm 2025. Ảnh: Ngọc Minh

Trao đổi với P.V, ông Hồ Xuân Dương-Chủ tịch UBND xã Tơ Tung cho biết: Những năm 1980, một số người Tày, Nùng ở các tỉnh phía Bắc đã vào Tơ Tung sinh cơ lập nghiệp đã mang theo nét văn hóa đặc trưng của dân tộc mình. Việc người dân gìn giữ nghệ thuật hát then, đàn tính không chỉ giúp bảo tồn loại hình di sản văn hóa độc đáo, mà còn làm phong phú đời sống văn hóa, tinh thần của người dân trên địa bàn.

“Để hát then, đàn tính ngân dài, đến được với nhiều người hơn, nhất là thế hệ trẻ, thời gian tới, xã tiếp tục chỉ đạo công chức chuyên môn phối hợp với các hội, đoàn thể, thôn, làng, rà soát, thống kê nghệ nhân, người dân biết hát then, đàn tính thành lập câu lạc bộ; mở lớp bồi dưỡng, nâng cao kiến thức, kỹ năng, bảo tồn và kế thừa các giá trị văn hóa truyền thống”-ông Dương thông tin.

Có thể bạn quan tâm

Tiếng ve gọi hè

Tiếng ve gọi hè

(GLO)- Ai cũng từng trải qua những ngày cắp sách đến trường, cũng từng háo hức đợi tiếng ve gọi hè sang, từng bâng khuâng trước những cánh hoa phượng vĩ đầu mùa.

“Được gần bên Bác thảo nào cá ngoan”

“Được gần bên Bác thảo nào cá ngoan”

(GLO)- Tôi còn nhớ, nhân dịp kỷ niệm 10 năm thực hiện Di chúc của Bác Hồ, ngày 15-11-1978, Ban Bí thư Trung ương Đảng, Bộ Thủy sản, Bộ Nông nghiệp và Viện Bảo tàng Hồ Chí Minh phát động phong trào “Ao cá Bác Hồ”, lấy ao cá của Bác ở Phủ Chủ tịch làm kiểu mẫu.

Khai mạc triển lãm ảnh “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”

Khai mạc triển lãm ảnh “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”

Nhân kỷ niệm 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh (19/5/1890 - 19/5/2023); 47 năm Ngày Quốc tế Bảo tàng (18/5/1978 - 18/5/2025), sáng 12-5, Bảo tàng tỉnh Bình Định phối hợp Bảo tàng Quang Trung khai mạc triển lãm ảnh chủ đề “Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia tại Bình Định - Sắc màu hội tụ”.

Độc đáo chợ chiều Pleiku

Độc đáo chợ chiều Pleiku

(GLO)- Tuy chỉ diễn ra vài tiếng đồng hồ, nhưng những phiên chợ chiều trên phố núi Pleiku vẫn đông đúc kẻ bán, người mua. Không chỉ là nơi trao đổi hàng hóa, chợ còn là nơi để những ai khi đến mua sắm hiểu hơn về văn hóa và cư dân của vùng đất cao nguyên này.

Tôn giáo luôn đồng hành cùng dân tộc

Tôn giáo luôn đồng hành cùng dân tộc

Việc Việt Nam tổ chức thành công Đại lễ Phật đản Liên Hợp Quốc - Vesak 2025 một lần nữa khẳng định vai trò ngày càng lớn của Phật giáo Việt Nam trong đời sống tôn giáo quốc tế.

Ksor Mang nặng lòng với văn hóa Jrai

Ksor Mang nặng lòng với văn hóa Jrai

(GLO)- Nhiều năm qua, anh Ksor Mang (SN 1986, buôn Phu Ma Nher, xã Ia Rtô, thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai) có nhiều đóng góp trong việc gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc Jrai, nhất là việc truyền dạy cồng chiêng cho thế hệ trẻ.

Cuộc thi còn là nơi người làm báo thể hiện tâm hồn nghệ sĩ. Ảnh: Minh Châu

Lắng đọng Cuộc thi Tiếng hát người làm báo Gia Lai mở rộng

(GLO)- Là những giọng ca không chuyên, nhưng mỗi tiếng hát cất lên từ Cuộc thi Tiếng hát người làm báo Gia Lai mở rộng lại chan chứa tình yêu nghề, yêu quê hương với truyền thống văn hóa-lịch sử. Đó cũng là cảm xúc lắng đọng trong cuộc hội ngộ giữa những người làm báo và các lực lượng đồng hành.

Xác lập 5 kỷ lục Phật giáo Việt Nam

Xác lập 5 kỷ lục Phật giáo Việt Nam

Trong khuôn khổ lễ bế mạc Đại lễ Phật đản Liên Hiệp Quốc - Vesak 2025 diễn ra ngày 8/5, Tổ chức Kỷ lục Việt Nam ghi nhận cùng lúc 5 kỷ lục về Phật giáo. Các kỷ lục được trao tặng cho Ban Văn hóa Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

Ia Grai tổ chức hội thảo về vai trò của sách

Ia Grai tổ chức hội thảo về vai trò của sách

(GLO)- Sáng 9-5, tại Trường Tiểu học Nguyễn Huệ, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Ia Grai (tỉnh Gia Lai) phối hợp với Dự án Sách hay cho học sinh Tiểu học tổ chức Hội thảo “Về vai trò của sách, các biện pháp đưa sách đến với học sinh”. Chương trình do Quỹ Tâm Nguyện Việt tài trợ.

Gia tài của cha

Gia tài của cha

(GLO)- Hoài niệm về ký ức quãng đời sống cùng cha mẹ, anh chị em chúng tôi thường nhắc đến gia tài của cha-di sản truyền thế hệ, chất keo kết dính tình thủ túc dường như chẳng có nỗi buồn.

Thơ Đào An Duyên: Mây biên giới

Thơ Đào An Duyên: Mây biên giới

(GLO)- “Mây biên giới” của tác giả Đào An Duyên là bài thơ giàu cảm xúc về vẻ đẹp thanh bình nơi biên cương Tổ quốc. Tác giả khắc họa hình ảnh cột mốc trong nắng dịu, mây trời không lằn ranh, rừng khộp lặng im... như một bản hòa ca của thiên nhiên và lịch sử...

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

Lan tỏa tình yêu thổ cẩm

(GLO)- Diễn ra trong gần 1 tháng, cuộc thi “Nét đẹp trang phục truyền thống các dân tộc thiểu số qua ảnh” do Hội Liên hiệp phụ nữ huyện Ia Pa (tỉnh Gia Lai) tổ chức đã nhận được 33 tác phẩm dự thi. Mỗi bức ảnh là một thông điệp ý nghĩa mà những người mẫu không chuyên muốn truyền tải đến mọi người.