Mùa che mía

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Sau Tết, khi những đám mía lác đác phất cờ, ngọn chỉ còn dăm chiếc lá mọc sít nhau như hình nan quạt là lúc quê tôi bước vào mùa che mía. Từng nhóm khoảng mươi nhà hùn nhau mướn 1 bộ che (dân làng gọi là “ông Che”), chọn địa điểm thuận tiện, dựng chòi, coi ngày tốt động thổ mở lò, rước “ông Che”. Một năm thu hoạch nhiều loại hoa màu nhưng riêng vụ mía thì phải cúng mở lò.

Minh họa: Huyền Trang
Minh họa: Huyền Trang

Người mở lò phải là người có kinh nghiệm. Năm trước, ai mở mà lò xảy ra tai nạn thì năm sau người đó không được làm việc này nữa. Như thế, chủ che và chủ mía mới yên tâm. Vì có năm đang nấu, lò sập, đường hư, người bị bỏng!

Việc làm lò phải thật kỹ lưỡng để đảm bảo sự an toàn. Chọn chỗ đất cứng, đào sâu khoảng 1,5 m, chiều rộng, chiều dài phụ thuộc vào số chảo, phổ biến là lò 4 chảo. Đào xong, trét đất hoặc xây gạch xung quanh chống sạt lở, chừa miệng lò và lỗ thông hơi. Quan trọng nhất là làm bộ khung nắp lò, sao cho chịu được sức nặng của những chảo đường ở trên. Lấy mấy cây gỗ to, chắc, gác trên mặt lò, quấn dây thép gai bùng nhùng, dùng rơm trộn đất bọc lại để chống cháy, đặt chảo lên, tiếp tục trét cho kín mặt lò. Đợi mấy ngày cho khô, phải xông rồi mới nấu.

Người dân chặt mía không dùng dao, rựa mà dùng cuốc để “xỡng”. Giũa lưỡi cuốc thật bén, “xỡng” cả bụi mía rất nhanh, cây mía được chặt sát đất, phần gốc còn lại bằng siếng chớ không lởm chởm, đi chân trần trên đó không bị đâm. Đây là phần việc của đàn ông. Phụ nữ làm các việc nhẹ hơn: dùng câu liêm róc lá, trảy ngọn, lấy ngọn làm dây cột thân mía thành bó rồi trai tráng vác đến chòi để che ép.

Thời chưa có máy ép mía, bộ che được làm bằng những trục gỗ tròn, cứng. Kéo che là vài con bò đực to khỏe thay phiên nhau, cũng có con “bắt mánh”, đủng đỉnh đứng nhai lại, chủ phải cầm roi dứ dứ mới chịu kéo. Cho che ăn mía thường là một cu cậu choai choai, người lớn vác bã mía đem phơi khô làm bổi.

Tại lò, thợ nấu đường dùng vá lưới đan bằng kẽm, cán dài quậy đều, vớt bọt. Quá trình làm ra đường phải qua nhiều giai đoạn: nấu nước mía thành “chè hai”, tiếp theo là cô “chè hai”, múc đổ vào thùng đất (muỗng đường) miệng loe, đáy túm có lỗ, dùng nùn rơm nhét kín tạm thời, sau này rút ra cho mật chảy sạch, sản phẩm cuối cùng là đường.

Mùa che mía xóm làng khẩn trương, rộn ràng! Mía hạ xuống rào rào chen với tiếng cười nói rôm rả. Sau khi chặt, vườn tược thoáng đãng, nhà này với nhà kia tự nhiên thấy gần. Bã mía trắng phau phơi khắp mặt đất. Không khí thơm lừng mùi “chè hai”, mùi đường vừa chín tới. Những đêm trăng sáng, cánh con trai con gái có cớ gặp nhau, thỉnh thoảng phụ giúp chủ mía, chủ che đôi việc: con trai cột bó bổi ném vào lò, con gái cho che ăn mía. Chủ mía đãi họ gáo nước “chè hai” ngọt thanh, thơm dịu. Sẵn lò, có củ lang, củ mì gòn lùi một lát là chín, cả đám cùng ăn vui vẻ.

Từ ngày có nhà máy đường, cách chế biến thủ công không còn nữa. Nhưng mỗi khi có dịp nhìn cánh đồng mía bạt ngàn, ký ức mùa che mía dâng trào trong tôi với bao dư vị, như gáo nước “chè hai” đọng mãi trong tâm hồn.

PHAN VĂN THIÊN

Có thể bạn quan tâm

Thơ Đào An Duyên: Ngàn sau

Thơ Đào An Duyên: Ngàn sau

(GLO)- Không chỉ là một lời nói về tình yêu, "Ngàn sau" của tác giả Đào An Duyên còn là một tác phẩm thơ triết lý, khẳng định sự bất tử, trường tồn của những xúc cảm chân thật qua biến động của thiên nhiên và cuộc sống.

Thơ Lê Vi Thủy: Tinh khôi mùa xuân

Thơ Lê Vi Thủy: Tinh khôi mùa xuân

(GLO)- "Tinh khôi mùa xuân" của Lê Vi Thủy thể hiện cảm xúc tươi mới, ngọt ngào của mùa xuân và tình yêu trong sáng, thuần khiết. Từ hình ảnh thiên nhiên gần gũi như "cánh hoa trắng", "giọt sương ban mai" đến những ẩn dụ về tình yêu, tất cả đều mang lại cho người đọc cảm giác ấm áp, đầy hy vọng.

Thơ Vân Phi: Ngõ xanh

Thơ Vân Phi: Ngõ xanh

(GLO)- Bài thơ Ngõ xanh của tác giả Vân Phi khắc họa một không gian thiên nhiên thanh bình của làng quê, nơi có mẹ cha và những điều thân thuộc nhất. Mỗi hình ảnh trong thơ như một lời nhắc nhở về sự quan trọng của gia đình, quê hương và những ký ức đẹp mà ta luôn cất giữ trong trái tim mình.

Khúc ca mùa xuân đoàn tụ

Khúc ca mùa xuân đoàn tụ

(GLO)- Mỗi lần nghe lại ca khúc “Sông Đakrong mùa xuân về” của nhạc sĩ Tố Hải, lòng tôi lại dạt dào xúc cảm và không thôi nghĩ về dòng chảy của những đoàn quân hào hùng ra trận để đem về mùa xuân đoàn tụ của một dân tộc anh hùng.

Thơ Phạm Đức Long: Tản mạn Pleiku

Thơ Phạm Đức Long: Tản mạn Pleiku

(GLO)- Pleiku hiện lên trong bài thơ của tác giả Phạm Đức Long như một vùng đất đầy bí ẩn, vừa thực vừa ảo, vừa hùng vĩ vừa mộng mơ. Những câu từ mang đến cho người đọc cảm giác như đang lạc vào không gian trữ tình, đầy sức sống, thôi thúc họ khám phá và trải nghiệm.

Nhà văn Đỗ Tiến Thụy “về nhà”

Nhà văn Đỗ Tiến Thụy “về nhà”

(GLO)- Khi tôi và nhà thơ Hương Đình “mở tiệc” chia tay Đỗ Tiến Thụy ra Hà Nội học Trường Viết văn Nguyễn Du thì anh là Thượng úy, công tác tại Sư đoàn 10 (Quân đoàn 3). Ấy là năm 2002. Tháng 11 năm nay, khi trở “về nhà”, anh đã mang hàm Đại tá, Trưởng ban Văn của Tạp chí Văn nghệ Quân đội.

Nhóm tác giả thuộc Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư và Xây dựng AVIEW giành giải nhất, nhì cuộc thi “Sáng tác mẫu phác thảo Tượng đài Tây Sơn Tam Kiệt và Phù điêu”

Nhóm tác giả thuộc Công ty cổ phần Tập đoàn Đầu tư và Xây dựng AVIEW giành giải nhất, nhì cuộc thi “Sáng tác mẫu phác thảo Tượng đài Tây Sơn Tam Kiệt và Phù điêu”

(GLO)- Ngày 16-12, UBND tỉnh Gia Lai có quyết định Phê duyệt kết quả cuộc thi “Sáng tác mẫu phác thảo Tượng đài Tây Sơn Tam Kiệt và Phù điêu” thuộc dự án Phong trào nông dân Tây Sơn trên đất Gia Lai (Tây Sơn Thượng đạo).

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh tiết lộ cách viết '3 trong 1' ở 'Tiệm sách của nàng'

Nhà văn Nguyễn Nhật Ánh tiết lộ cách viết '3 trong 1' ở 'Tiệm sách của nàng'

Trong số các tác phẩm của nhà văn Nguyễn Nhật Ánh, đã có nhiều tựa sách đề cập đến nhân vật nữ cá tính như: Nữ sinh, Những cô em gái, Út Quyên và tôi… nhưng đây là lần đầu tiên từ khóa “sách” và “nàng” cùng xuất hiện trên bìa tác phẩm mới, tạo cho bạn đọc sự tò mò thú vị.

Phương án sắp xếp cơ quan báo chí thuộc Chính phủ và bộ, ngành

Phương án sắp xếp cơ quan báo chí thuộc Chính phủ và bộ, ngành

Quán triệt nội dung định hướng sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Chính phủ theo yêu cầu của Ban Chỉ đạo Trung ương về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW và của Bộ Chính trị, Ban Chỉ đạo của Chính phủ về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết số 18-NQ/TW đã xây dựng phương án sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của Chính phủ, trong đó có các cơ quan báo chí thuộc Chính phủ.