Một thời vừa học vừa làm

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Khi còn làm chuyên viên Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) Gia Lai-Kon Tum những năm tháng thời bao cấp, tôi đã chứng kiến và tham gia nhiều dự án, mô hình giáo dục ở địa phương.

Nhiều mô hình giáo dục xây dựng thành công, đưa vào áp dụng trong thực tế đã được Bộ GD-ĐT cũng như lãnh đạo tỉnh đồng tình ủng hộ và trở thành điểm sáng điển hình trên toàn quốc, nhiều nơi đã tham quan, học tập kinh nghiệm như: bán trú dân nuôi; bổ túc văn hóa cho cán bộ; dạy song ngữ Jrai-Việt, Bahnar-Việt cho học sinh dân tộc bản địa và mô hình trường vừa học vừa làm (VHVL). Trong đó, mô hình đào tạo thanh-thiếu niên hệ VHVL theo chương trình bổ túc văn hóa đã ghi dấu ấn khá đậm nét.

Trường Mầm non 19-5 được xây dựng trên nền cũ của Trường Thanh niên Dân tộc Vừa học-Vừa làm Bờ Ngoong. Ảnh: Đình Phê

Trường Mầm non 19-5 được xây dựng trên nền cũ của Trường Thanh niên Dân tộc Vừa học-Vừa làm Bờ Ngoong. Ảnh: Đình Phê

Từ năm 1976 đến 1990, tỉnh đã xây dựng được 2 trường VHVL gồm: Trường Thanh niên dân tộc VHVL Đê Par và Trường Thanh niên dân tộc VHVL Đak Tô. Trường Thanh niên dân tộc VHVL Đê Par đóng ở xã Nam, huyện An Khê (nay là xã Kông Lơng Khơng, huyện Kbang); đến năm 1983 thì chuyển về xã Bờ Ngoong, huyện Chư Sê và lấy tên Trường Thanh niên dân tộc VHVL Bờ Ngoong. Còn Trường Thanh niên dân tộc VHVL Đak Tô đóng ở xã Kon Đào, huyện Đak Tô, tỉnh Gia Lai-Kon Tum (cũ).

Xuất phát từ thực tế, sau ngày thống nhất đất nước (1975), ở một số tỉnh miền núi, số thanh-thiếu niên người dân tộc bản địa thiếu học và mù chữ chiếm đa số, số cán bộ, bộ đội từ trong kháng chiến trở về chưa có điều kiện đến trường học văn hóa nên ngành GD-ĐT đã đề xuất với tỉnh và Bộ GD-ĐT cho mở các trường bổ túc văn hóa từ huyện đến tỉnh, đồng thời thí điểm loại hình trường VHVL cho đối tượng thanh-thiếu niên người dân tộc thiểu số để đào tạo nguồn cán bộ. Đối tượng chiêu sinh là con em người dân tộc thiểu số (15 tuổi trở lên), học tập trung, có chế độ Nhà nước nuôi ăn học, được chính quyền cơ sở chọn lọc cử đi học. Trường VHVL Đê Par chỉ tuyển sinh và đào tạo đến hết cấp II (THCS); sau đó một số em được gửi học lên cấp III (THPT), một phần cho đi đào tạo tại các trường trung cấp chuyên nghiệp và trở về địa phương phục vụ. Trường VHVL Đak Tô tuyển sinh đến cấp III. Các em tốt nghiệp sẽ được cử đi học các trường chuyên nghiệp hoặc vào đại học.

Trường VHVL là đơn vị trực thuộc Sở GD-ĐT, có ban giám hiệu, các phòng, ban chức năng, bộ phận cấp dưỡng và đội ngũ giáo viên có kinh nghiệm quản lý học sinh nội trú; học sinh ăn ở, học tập nội trú, 1 buổi lên lớp học văn hóa hệ bổ túc, 1 buổi lao động có hướng dẫn; buổi tối được thầy cô hướng dẫn ôn bài, sinh hoạt văn nghệ tại ký túc xá. Nhà trường được phép khai hoang một số diện tích đất nông nghiệp nhất định để học sinh trồng trọt, chăn nuôi dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Chính việc vừa học văn hóa vừa được rèn luyện trong lao động nên đa số học sinh người dân tộc bản địa sau khi ra trường đều có những kỹ năng cơ bản trong sản xuất nông nghiệp. Bấy giờ, sản phẩm làm ra từ bàn tay lao động của học sinh như lúa, khoai, mì, bò, heo… được hạch toán vào công quỹ để phục vụ hoạt động chung của nhà trường và cải thiện các bữa ăn cho học sinh.

Riêng Trường VHVL Đak Tô qua nhiều năm phấn đấu đã trở thành mô hình giáo dục dẫn đầu trong cả nước, được Nhà nước phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động. Thời kỳ này, chúng tôi có tập hợp nhiều bài viết kinh nghiệm và điển hình về Trường VHVL Đak Tô in trong tập “Hoa của đất”. Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Lương Ngọc Toản đã đánh giá: Tuy có kế thừa một số mô hình giáo dục của miền Bắc trong thời kỳ chiến tranh, nhưng loại hình giáo dục cho đối tượng thanh-thiếu niên dân tộc theo kiểu VHVL ở Gia Lai-Kon Tum là một cách làm sáng tạo, có hiệu quả trong giai đoạn đất nước còn khó khăn. Đây là bài học kinh nghiệm quý báu cho những địa phương miền núi có nhiều thành phần dân tộc bản địa.

Những thế hệ học sinh dân tộc Jrai, Bahnar được đào tạo từ các trường VHVL của tỉnh thời kỳ này đa số đã trở thành cán bộ chủ chốt ở các xã, huyện; nhiều người vươn lên học đại học trở về làm việc ở các ngành, các cấp trong tỉnh. Đến giai đoạn đổi mới, thời kỳ cải cách giáo dục, mô hình trường VHVL ở tỉnh không còn tồn tại nữa. Nhưng những đóng góp của loại hình trường VHVL đã để lại dấu ấn khó phai trong ngành GD-ĐT địa phương.

Có thể bạn quan tâm

Gia Lai sắp xếp đội ngũ giáo viên trước năm học mới

Gia Lai sắp xếp đội ngũ giáo viên trước năm học mới

(GLO)-Năm học 2025-2026, ngành Giáo dục tỉnh Gia Lai còn thiếu hơn 3.500 giáo viên, nhân viên so với định mức. Sở Giáo dục và Ðào tạo cho biết sẽ tập trung rà soát, điều chuyển và tham mưu tuyển dụng số chỉ tiêu còn lại, đồng thời linh hoạt bổ sung giáo viên hợp đồng kịp thời, nhất là vùng khó khăn.

Đầu tư hạ tầng giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số

Đầu tư hạ tầng giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số

(GLO)- Thời gian qua, từ các nguồn lực, ngành giáo dục cùng các địa phương trong tỉnh Gia Lai đã tập trung xây dựng, nâng cấp cơ sở vật chất, trang-thiết bị cho trường phổ thông dân tộc nội trú, bán trú, góp phần cải thiện điều kiện dạy và học, nâng cao chất lượng giáo dục ở vùng khó khăn.

Học sinh Trường Hội nhập Quốc tế iSchool Quy Nhơn say sưa vẽ bích họa về chủ đề đất Võ trời Văn trên bức tường trắng. Ảnh: T.D

“Đất võ trời văn” hiện lên trong những bức bích họa

(GLO)- Bức tường trắng trong khuôn viên Trường Hội nhập Quốc tế iSchool Quy Nhơn (phường Quy Nhơn Bắc, tỉnh Gia Lai) nay được “thay áo” mới bằng hình ảnh đầy màu sắc của tranh bích họa. Ở đây, giáo viên và học sinh đã kể về câu chuyện văn hóa nơi “đất võ trời văn” bằng ngôn ngữ của hội họa.

Sở Giáo dục và Đào tạo đề nghị phụ huynh khẩn trương hoàn tất thủ tục đến hết ngày 25-8

Sở Giáo dục và Đào tạo đề nghị phụ huynh khẩn trương hoàn tất thủ tục đến hết ngày 25-8

(GLO)- Sở Giáo dục và Đào tạo tỉnh Gia Lai vừa có thông báo về tình hình tiếp nhận trẻ em, học sinh là con của cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của tỉnh Gia Lai (trước sáp nhập) về học tập tại các trường tiểu học, trung học cơ sở trên địa bàn các phường ở Quy Nhơn.

Lớp học đặc biệt ở làng Lung Prông

Lớp học đặc biệt ở làng Lung Prông

(GLO)- Ở tuổi “con bồng cháu bế”, nhiều người dân tộc thiểu số (DTTS) tại làng Lung Prông (xã Đức Cơ, tỉnh Gia Lai) vẫn miệt mài đến lớp học chữ. Không chỉ tiếp cận với ánh sáng tri thức, lớp học xóa mù chữ còn giúp họ mở mang tầm mắt, vượt qua mặc cảm và sự tự ti đã đeo bám bấy lâu.

Lùi giờ vào học: Nhỏ nhưng cần thiết

Lùi giờ vào học: Nhỏ nhưng cần thiết

Trong bối cảnh ngành giáo dục đang hướng đến mô hình trường học hạnh phúc, việc điều chỉnh thời gian học trong ngày, đặc biệt là giờ vào học buổi sáng, đang nhận được nhiều sự quan tâm của học sinh và cha mẹ học sinh trong những ngày qua.

Nâng cao kỹ năng và giá trị sống cho trẻ

Nâng cao kỹ năng và giá trị sống cho trẻ

(GLO)- Mới đây, chương trình “Vì con cần có mẹ” do Trung tâm Kỹ năng sống SDEE (trụ sở ở phường Quy Nhơn Nam) tổ chức đã mang đến trải nghiệm ý nghĩa cho nhiều phụ huynh và học sinh khối Tiểu học và THCS.

Sắp xếp mạng lưới trường lớp: Đồng bộ, hiệu quả, bền vững

Sắp xếp mạng lưới trường lớp: Đồng bộ, hiệu quả, bền vững

(GLO)-Sau khi sáp nhập đơn vị hành chính, các địa phương ở Gia Lai đã chủ động rà soát, sắp xếp mạng lưới trường lớp theo hướng tinh gọn, khoa học. Việc đổi tên các cơ sở giáo dục được triển khai đồng bộ, kết hợp nâng cấp cơ sở vật chất, phân bổ giáo viên… nhằm nâng cao chất lượng giáo dục.

Cần năng lực và tinh thần cầu thị

Cần năng lực và tinh thần cầu thị

Một trong những vấn đề được quan tâm thời gian gần đây là sau khi tiến hành sắp xếp lại địa giới hành chính và thực hiện chính quyền 2 cấp thì nhiều cán bộ, chuyên viên phụ trách mảng văn hóa - xã hội tại các phòng ban cấp xã không có chuyên môn về giáo dục.

Hơn 700 đơn vị trường học được hướng dẫn sử dụng phần mềm quản lý trường học

Hơn 700 đơn vị trường học được hướng dẫn sử dụng phần mềm quản lý trường học

(GLO)- Sáng 6-8, Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với Viettel Gia Lai tổ chức Hội nghị tập huấn hướng dẫn sử dụng phần mềm quản lý trường học, nền tảng dạy học trực tuyến, học bạ số và triển khai "Bình dân học vụ số" cho giáo viên, học sinh, học viên các đơn vị giáo dục ở phía Tây tỉnh.

Trường Phổ thông Dân tộc Nội trú THPT số 2 tỉnh chính là ngôi nhà thứ hai-nơi chuẩn bị hành trang và chắp cánh ước mơ để các em học sinh DTTS như Rơ Lan Siu Sỷ và Siu Huệ vững bước vào tương lai. Ảnh: T.D

Những nữ sinh Jrai vượt khó nuôi ước mơ trở thành cô giáo nơi đại ngàn

(GLO)- Ước mơ trở thành cô giáo vùng cao, nhiều nữ sinh người Jrai ở Gia Lai đã không ngừng nỗ lực học tập suốt 12 năm đèn sách, vượt lên hoàn cảnh khó khăn. Thành tích xuất sắc trong kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 chính là “trái ngọt” cho hành trình đầy nghị lực của các em.

null