Từ đầu tháng 3 đến nay, mạch nước ngầm cạn kiệt, suối khô trơ đáy khiến nhiều diện tích lúa của người dân làng Pan gieo sạ ở cánh đồng Ia Greo và Ia Pết (xã Dun) bị thiệt hại nặng nề. Một số hộ cố gắng bơm nước để cứu lúa, nhưng thửa ruộng đành phải bỏ vì không còn nguồn nước tưới.
Gia đình ông Rmah Nen canh tác 2 sào lúa tại cánh đồng Ia Greo. Lâu nay, ông tận dụng mạch nước ngầm để gieo sạ 2 vụ lúa/năm. Trước đây, vào thời điểm này, mạch nước ngầm vẫn dồi dào, đất ẩm, lúa phát triển tốt. Tuy nhiên, năm nay, nắng hạn kéo dài khiến đất trở nên khô cằn, nứt nẻ.
“Từ tháng 3 đến nay không có mưa, mạch nước ngầm suy giảm, trong khi lúa đang trong giai đoạn làm đòng. Tôi phải thường xuyên bơm nước từ ao dự trữ tưới cho hơn 3 sào cà phê để tưới cho cây lúa. Tuy nhiên, việc bơm tưới liên tục khiến nước ao cũng gần cạn, ảnh hưởng đến diện tích cà phê của gia đình”-ông Nen chia sẻ.
Với 2 sào lúa, năm ngoái, ông Nen thu được 20 bao lúa (khoảng 60-65 kg/bao). Năm nay, sản lượng ước giảm đến 60%. Lúa bị lép hạt vì thiếu nước. Gia đình đang cố gắng tưới nước cầm chừng để giữ ẩm, hy vọng tránh được một vụ lúa thất bát. Chỉ tay về phía ruộng lúa bên cạnh bị thiếu nước nghiêm trọng, ông Nen cho biết thêm: 2 sào lúa này là của gia đình ông Rmah Mơnh. Hơn 70% diện tích lúa này đã chết khô và không thể cứu vãn. Không có nguồn nước tưới, ông Mơnh đành bỏ hoang ruộng.
Tình trạng thiếu nước tưới cũng xảy ra tại cánh đồng Ia Pết, gây thiệt hại nặng nề cho bà con nông dân. Ông Siu Hyơt-Phó Bí thư Chi bộ làng Pan-cho hay: “Gia đình tôi có 4 sào lúa ở khu vực cánh đồng Ia Pết, gieo sạ từ đầu tháng 12-2024 và sử dụng nguồn nước tưới từ suối Ia Pết. Năm ngoái, 4 sào lúa của gia đình thu được 11 bao. Vụ này, tôi đã đầu tư khoảng 5 triệu đồng cho việc làm đất, cày bừa và phân bón. Tuy nhiên, do hạn hán kéo dài, suối cạn trơ đáy, lúa chưa kịp trổ đòng nên đành bỏ hoang. Không riêng gì gia đình tôi, nhiều hộ dân trong làng cũng rơi vào tình cảnh tương tự, đành phải cắt bỏ cho bò ăn”.
Ông Rah Lan Nhất-Phó Chủ tịch UBND xã Dun-thông tin: Vụ Đông Xuân 2024-2025, toàn xã đã gieo sạ 90 ha lúa. Trong đó, khu vực cánh đồng Ia Greo và Ia Pết có tổng diện tích 30 ha. Đây cũng là khu vực chịu ảnh hưởng bởi hạn hán với diện tích khoảng 12 ha.
Nguyên nhân là do cánh đồng Ia Greo nằm trên vùng đất cao, không có hệ thống kênh mương dẫn nước, do đó người dân chủ yếu sử dụng mạch nước ngầm. Vào mùa khô, mạch nước cạn kiệt, đất nứt nẻ khiến ruộng lúa bị thiệt hại nghiêm trọng. Còn tại khu vực cánh đồng Ia Pết, người dân bơm nước từ suối Ia Pết, nhưng hiện tại do hạn hán nên suối đang thiếu nước trầm trọng.
“Trước đó, chính quyền địa phương đã nhiều lần tuyên truyền, hướng dẫn người dân gieo sạ sớm và chọn giống lúa ngắn ngày để giảm thiểu thiệt hại. Tuy nhiên năm nay, nhiều hộ dân gieo sạ muộn, dẫn đến thiệt hại do thiếu nước. Một trong những nguyên nhân dẫn đến việc gieo sạ muộn là trong tháng 11-2024, bà con đang thu hoạch cà phê. Hơn nữa, cà phê năm nay chín muộn khiến nhiều hộ dân không kịp gieo sạ”-ông Nhất giải thích thêm.
Chi phí đầu vào tăng, sản xuất nông nghiệp gặp khó
