Hát bội xuống thuyền

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Mới đây, ngành du lịch TP Hồ Chí Minh mở tour “Đi buýt hai tầng trên sông nghe hát bội”. Hiểu nôm na là loại hình nghệ thuật truyền thống này đã thoát khỏi sân khấu rực rỡ ánh đèn “trên cạn” để bước xuống thuyền đi trên sông nước. Nghe đâu mới vào guồng chưa kịp trơn máy mà đã “hết sạch vé”, dù có loại vé lên đến gần 500 nghìn đồng, tùy vị trí ngồi. Cũng lại nghe nói, không chỉ có người Việt mà cả du khách nước ngoài cũng xuống thuyền để được hòa mình vào không gian nghệ thuật này.

Có lẽ khi nghe thông tin trên, người Bình Định là vui nhất. Vì sao? Vì cùng với bài chòi, hát bội được xem di sản quý giá bậc nhất xứ này. Còn tôi, tôi lại mơ có ngày nào đó, tỉnh Bình Định sẽ đưa hát bội “xuống thuyền” rồi dọc ngang Thị Nại chẳng hạn, để hút du khách về mình. Lúc ấy, hát bội sẽ được diễn trên các du thuyền và thường xuyên chứ không phải thảng hoặc như ở nhà hát, hoặc cậy quá nhiều vào các đoàn tuồng chân đất như lâu nay. Như thế hát bội sẽ đi xa hơn.

Tên tour là “Đi buýt hai tầng trên sông nghe hát bội” nhưng người Bình Định chắc chắn sẽ nói là coi/xem chứ không phải chỉ nghe. Nếu kịch nói mang đến cho người xem một sự vỡ lẽ khi nút thắt lên đến đỉnh điểm và được “tháo ngòi nổ”, thì hát bội khiến người xem “phê” liên tục ngay từ khi mới bước vào không gian của nó, từ trang trí sân khấu, cách vẽ mặt, phục trang, điệu bộ và tất nhiên cả giọng hát. Thậm chí họ còn xem cả anh cầm chầu đánh trống “có nghề” hay không.

Năm 1987, lúc còn là tỉnh Nghĩa Bình, tôi là nhân viên của Sở Văn hóa Thông tin tỉnh này, ở khu tập thể phía sau Trường THCS Lê Hồng Phong (TP Quy Nhơn). Đêm hôm khuya khoắt thường vọng về từ sân bãi Lê Hồng Phong cạnh đó những tiếng trống chầu khi nhặt lúc thưa sau những câu hát khi trầm lúc bổng… Bấy giờ tôi còn quá trẻ để hiểu và cảm hết sự huyền diệu của bộ môn nghệ thuật này. Cho đến một hôm tôi tò mò ra sân bãi ấy xem thử. Và… không hiểu chi hết! Rồi tự hỏi mình: “Tại sao cũng diễn một vở tuồng ấy thôi mà các cụ ông cụ bà đi xem mãi không chán dù biết hết nội dung của vở tuồng?”. Và tôi tự trả lời: “Phải tìm hiểu nội dung trước rồi mới “đi coi” sau thì mới hiểu hết sự lung linh huyền diệu của nó”. Nhà nghiên cứu tuồng Vũ Ngọc Liễn đã dạy cho tôi bài vỡ lòng. Thế rồi tôi vỡ lẽ vì sao người Bình Định lại có câu ca: “Hát bội hành tội người ta/ Đàn ông bỏ vợ đàn bà bỏ con”. Mê đến mức ấy thì chỉ có hát bội mà thôi.

Vài chục năm nay ở Bình Định, mỗi khi có dịp đăng đàn để nói về hát bội, ai cũng trình bày bay bổng về giá trị của hát bội. Nhưng làm sao để hát bội - ít nhất cũng có được đời sống sôi nổi như bài chòi dân gian như hiện nay, thì… xin lỗi các bạn Bình Định đừng tự ái, các bạn làm chưa tới đâu hết. Bây giờ, TP Hồ Chí Minh đã đưa hát bội “xuống thuyền” rồi, hé lộ một lối thoát cho tuồng rồi đấy, các bạn làm gì nhiều hơn với niềm tự hào to lớn của các bạn đi.   

TRẦN ĐĂNG

Có thể bạn quan tâm

Người kể chuyện làng mình

Người kể chuyện làng mình

(GLO)- Không chỉ ghi dấu ấn bởi là một trong số ít nữ họa sĩ ở khu vực miền Trung - Tây Nguyên theo đuổi và thành công với dòng tranh sơn mài, nữ họa sĩ Hồ Thị Xuân Thu còn là người kể chuyện buôn làng thật tài tình bằng ngôn ngữ hội họa.

Nữ họa sĩ ba miền hội ngộ phố Núi

Nữ họa sĩ ba miền hội ngộ phố Núi

(GLO)- Những ngày này, công tác chuẩn bị cho triển lãm “Về miền đất đỏ” của các nữ họa sĩ Bắc - Trung - Nam đang được gấp rút triển khai nhằm kịp ra mắt đông đảo công chúng yêu nghệ thuật vào ngày 20-10, đúng dịp kỷ niệm 95 năm Ngày Phụ nữ Việt Nam.

“Ung dung thanh thản giữa mây trời”

“Ung dung thanh thản giữa mây trời”

(GLO)- Tôi mượn câu thơ “Ung dung thanh thản giữa mây trời” trong bài mở đầu tập “Vân không” để giới thiệu tập thơ mới của Ngô Thanh Vân. “Vân không” ghi dấu sự trở lại của nữ thi sĩ sau 8 năm chị không xuất bản cuốn sách nào về thơ.

Nhà thơ Ngô Thanh Vân: Đường văn chạm vào trái tim, thành tình yêu biết hát

Nhà thơ Ngô Thanh Vân: Đường văn chạm vào trái tim, thành tình yêu biết hát

(GLO)- Hơn 20 năm nuôi mộng văn chương, nhà thơ Ngô Thanh Vân đã trình làng 5 tập thơ, 2 tập truyện ngắn, 2 tập tản văn. Với chị, khi đường văn chạm vào trái tim sẽ trở thành tình yêu biết hát bởi mong muốn của người viết là được đồng hành với bạn đọc bằng những điều bình dị, chân thành nhất.

Thắp lên lời thơ quê xứ

Thắp lên lời thơ quê xứ

(GLO)- Giữa thời đại ngổn ngang những thanh âm đô thị, giữa nhịp sống hối hả dễ bào mòn gốc rễ bản thể, tập thơ Cồn quê xứ (NXB Hội Nhà văn, 2025) vừa ra mắt bạn đọc đầu tháng 7-2025 như một vọng âm dịu dàng từ đất mẹ, khiến ta như lắng lại...

Giải mã 'năm số 9'

Giải mã 'năm số 9'

Trào lưu “năm số 9” hay "năm thế giới số 9" bùng nổ trong ngày 9/9. Không chỉ nhiều bạn trẻ hưởng ứng, chia sẻ những bài học, chiêm nghiệm của bản thân mà nhiều nghệ sĩ Việt cũng hưởng ứng.

Dấu ấn nhiếp ảnh trẻ ở sân chơi quốc gia

Dấu ấn nhiếp ảnh trẻ ở sân chơi quốc gia

(GLO)- Tham gia Festival Nhiếp ảnh trẻ năm 2025, các tay máy Gia Lai đã đạt giải thưởng cao hoặc có tác phẩm được chọn triển lãm, củng cố kỳ vọng về lứa nghệ sĩ kế thừa với tố chất trẻ trung, tư duy nhanh nhạy và cực kỳ nghiêm túc trong sáng tạo nghệ thuật.

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

Hòa tiếng cồng chiêng vang vọng đại ngàn

(GLO)- Cồng chiêng của người Jrai và người Bahnar cùng sinh sống trên mảnh đất Gia Lai đã hòa quyện trong mạch nguồn chung của bản sắc-niềm tự hào văn hóa truyền thống. Tiếng cồng chiêng nối liền con người với đất trời, gắn kết bền chặt cộng đồng nơi rừng núi.

null