Vài năm trở lại đây, chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) tại Gia Lai đã có bước chuyển mình rõ rệt, từ quy mô sản xuất nhỏ lẻ manh mún sang hướng phát triển chuỗi giá trị bền vững. Không chỉ dừng lại ở việc tạo ra các sản phẩm nông nghiệp đặc trưng của địa phương, nhiều chủ thể OCOP trong tỉnh đã và đang từng bước đưa sản phẩm vươn ra thị trường quốc tế, nhờ sự đầu tư bài bản về vùng nguyên liệu, công nghệ chế biến, chiến lược tiếp thị và tiêu chuẩn hóa theo hướng hiện đại.
Vươn ra "biển lớn"
Nổi bật ở khu vực phía Đông tỉnh là Công ty Cổ phần IPP Sachi (phường Bồng Sơn), một trong những DN tiên phong mang sản phẩm OCOP ra thế giới. Với tinh thần chủ động tìm kiếm thị trường, DN này đã xuất khẩu chính ngạch nhiều mặt hàng đặc sản, như: snack bánh tráng các loại, bánh tráng dừa, bánh tráng mè, bánh tráng rong biển… sang Mỹ và các thị trường khó tính như Canada, Hàn Quốc, Đài Loan.
Theo ông Nguyễn Hữu Vinh, Giám đốc Công ty, hiện DN đã có 13 sản phẩm được công nhận OCOP 4 sao. Trong đó, 8 sản phẩm đã được xuất khẩu chính ngạch, chủ yếu sang Mỹ, với sản lượng gần đây là 2 container (20 feet), tương đương 1.600 thùng sản phẩm (mỗi thùng từ 7-10kg).
Để đáp ứng yêu cầu khắt khe của thị trường quốc tế, công ty đã tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn sản xuất, chứng nhận chất lượng, truy xuất nguồn gốc. Đồng thời, IPP Sachi cũng đã liên kết với HTX Nông nghiệp Tam Quan và nhiều HTX, nông hộ khác xây dựng vùng nguyên liệu ổn định, canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP, hữu cơ. Các nguyên liệu chủ lực gồm giống lúa Mai Lâm, mè, đậu phộng, dừa… Bột mì được nhập từ miền Tây, nơi cung cấp nguyên liệu đạt chuẩn. Không dừng lại ở đó, DN còn ứng dụng công nghệ số trong truy xuất nguồn gốc (mã QR, mã vạch), phân phối sản phẩm qua các sàn thương mại điện tử (Shopee Mall, TikTok Shop, Lazada Mall), đồng thời có mặt tại nhiều hệ thống bán lẻ lớn như Co.opmart, Vinmart…
"Trong thời gian tới, IPP Sachi dự kiến phát triển thêm các dòng sản phẩm mới như bánh tráng rau tập tàng, bánh tráng rau quả hỗn hợp, bánh tráng cuốn nhúng, bánh tráng mè đen, bánh tráng giòn… phục vụ nhu cầu xuất khẩu", ông Vinh cho biết.
Tạo dựng dòng sản phẩm đặc trưng
Ở khu vực phía Tây, HTX Nông nghiệp và Dịch vụ Nam Yang (xã Kon Gang) là điểm sáng trong xây dựng và phát triển sản phẩm OCOP theo hướng hữu cơ. Đơn vị đã sở hữu tới 5/7 sản phẩm OCOP đạt hạng 5 sao của tỉnh, gồm: Cà phê Đăk Yang; Cà phê Fine Robusta; Tiêu đen hữu cơ Lệ Chí; Tiêu đỏ hữu cơ Lệ Chí; Tiêu sọ hữu cơ Lệ Chí.
Đặc biệt, sản phẩm cà phê Đăk Yang đã xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc với gần 5 tấn, dòng Fine Robusta được chế biến theo phương pháp Honey (giữ lớp đường tự nhiên trên hạt), phơi sàng 10-15 ngày giúp giữ được hậu vị ngọt thanh, mùi trái cây chín và vị đắng nhẹ, đặc trưng của cà phê đặc sản.
Theo bà Nguyễn Thị Nga, Phó Giám đốc HTX, toàn bộ quy trình sản xuất đều tuân thủ tiêu chuẩn hữu cơ và tiêu chuẩn của Hiệp hội Cà phê Đặc sản Thế giới (SCA). Đơn vị hiện có 120 ha cà phê và 80 ha tiêu được trồng hữu cơ hoàn toàn, trong đó hơn 30 ha đạt chứng nhận hữu cơ Mỹ và châu Âu. Toàn bộ quá trình sản xuất cà phê từ thu hoạch đến rang xay đều tuân theo tiêu chuẩn quốc tế của SCA, sử dụng công nghệ khí nóng để giữ nguyên hương vị và cấu trúc hạt. Ngoài cà phê, một số sản phẩm hồ tiêu hữu cơ của HTX cũng đã được xuất khẩu sang Đài Loan theo hình thức tiểu ngạch, mở ra cơ hội lớn cho ngành hàng tiêu hữu cơ của tỉnh.
Bà Nga chia sẻ rằng, để sản phẩm có thể chinh phục được thị trường quốc tế, bên cạnh yếu tố chất lượng, điều then chốt chính là đầu tư đồng bộ vào dây chuyền chế biến hiện đại, hoàn thiện bao bì bắt mắt, minh bạch trong truy xuất nguồn gốc điện tử và xây dựng thương hiệu một cách bài bản. Chính sự chuyên nghiệp trong từng khâu đã giúp sản phẩm tạo dựng được niềm tin, đồng thời thu hút sự quan tâm của nhiều đối tác trong và ngoài nước.
Hướng tới chuyên nghiệp, hiện đại và quốc tế hóa
Theo bà Nguyễn Thị Thế Vy, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Gia Lai, chương trình OCOP của tỉnh đã ghi nhận nhiều kết quả tích cực, với gần 1.000 sản phẩm được công nhận đạt sao, trong đó có 7 sản phẩm đạt chuẩn 5 sao cấp quốc gia. Tuy nhiên, mục tiêu không chỉ dừng lại ở số lượng. Định hướng sắp tới của tỉnh là tập trung chuẩn hóa sản phẩm, đẩy mạnh xây dựng thương hiệu, phát triển vùng nguyên liệu ổn định và ứng dụng công nghệ số để tăng sức cạnh tranh cho sản phẩm OCOP. Tỉnh cũng sẽ tích cực hỗ trợ các chủ thể tiếp cận hệ thống phân phối hiện đại, mở rộng kênh bán hàng trong nước và quốc tế, đồng thời hướng đến chinh phục các thị trường khó tính như Nhật Bản, Hàn Quốc, Mỹ và châu Âu. Trong đó, ưu tiên các sản phẩm chất lượng cao, có tiềm năng xuất khẩu, như: bánh tráng Dalop; bánh tráng Phương Nguyên; dầu dừa tinh khiết Ngọc An; dầu đậu phộng, mè đen, trà nụ hoa hòe Dulah...
Để đạt được điều đó, các DN và HTX cần chủ động xây dựng chuỗi sản xuất khép kín, đầu tư nâng cấp dây chuyền, áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như ISO, HACCP, GlobalGAP, đồng thời chú trọng đến thiết kế bao bì, nhãn mác, chiến lược tiếp thị và truyền thông chuyên nghiệp. Việc ứng dụng truy xuất nguồn gốc điện tử, tham gia thương mại điện tử và quảng bá trên các nền tảng số sẽ là giải pháp quan trọng để sản phẩm OCOP Gia Lai vươn xa hơn, không chỉ tạo giá trị kinh tế mà còn góp phần lan tỏa bản sắc đặc sản vùng cao nguyên đến với bạn bè quốc tế.
Với hướng đi rõ ràng, sự vào cuộc quyết liệt của chính quyền và nỗ lực không ngừng của các chủ thể OCOP, Gia Lai đang từng bước khẳng định vị thế trong hệ sinh thái sản phẩm nông nghiệp chất lượng cao của Việt Nam, sẵn sàng trở thành điểm sáng về xuất khẩu nông sản đặc sản trong thời gian tới.
