Đôi điều về nhà hàng đặc sản Tây Nguyên ở Pleiku

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Tại TP. Pleiku, nhà hàng đặc sản truyền thống của đồng bào Jrai, Bahnar nở rộ đã góp phần không nhỏ trong việc bảo tồn văn hóa dân tộc. Đây cũng là cách mời gọi du khách tìm đến, ghi dấu kỷ niệm với Pleiku, với Gia Lai; qua đó góp thêm nét phác họa về không gian văn hóa, trong đó có ẩm thực-khâu đột phá khá quan trọng trong chuỗi hoạt động tham quan, tìm hiểu của du khách.

Đầu tiên là tên gọi. Tên một số nhà hàng như: Cơm lam gà nướng Bazan-Pleiku, Tơ Nưng, Plây Cồng chiêng, Gà nướng cơm lam Rơ Châm Rô… có sự gợi mở đặc điểm thổ nhưỡng, tên những danh thắng, chất liệu âm nhạc với nhạc cụ dân tộc đặc sắc, thức món đặc trưng, họ tộc riêng có của tộc người... chỉ nghe qua đã háo hức muốn tìm đến, thưởng thức, khám phá. Dĩ nhiên, chủ nhân đặt tên nhà hàng có chủ đích, là từ khóa gợi trường liên tưởng đến lịch sử-văn hóa vùng miền; đến phong cách bài trí, không gian định vị, thực đơn, cung cách phục vụ… với mong muốn khẳng định thương hiệu; mời gọi, giữ chân thực khách lâu dài. Phải chăng đó cũng là ý nguyện bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc dẫu chủ nhân nhà hàng không phải là người bản địa.

Không gian đậm chất Tây Nguyên của nhà hàng Tơ Nưng (xã Biển Hồ, TP. Pleiku). Ảnh: Đ.T

Không gian đậm chất Tây Nguyên của nhà hàng Tơ Nưng (xã Biển Hồ, TP. Pleiku). Ảnh: Đ.T

Ngày xưa, đồng bào bản địa Tây Nguyên dùng lửa đốt từ con vật nuôi đến muông thú săn bắt trên rừng, thủy sản dưới nước là chính yếu. Gia vị, thức chấm không có gì ngoài muối, ớt hiểm và một số loại lá cây tạo hương, cho vị ngọt đem giã dập lẫn nhau. Cả món rau, củ hầu như cũng thu hái từ thiên nhiên chứ không tự chăm trồng. Nếu ăn chín thì nướng vùi, nướng bọc lá. Ăn sống thì hơ qua lửa than cời, rồi vò dập hoặc cho vào cối giã lẫn lộn các loại. Có thể kể đến như các món nướng, cơm lam, lá mì. Tất nhiên, lá mì không chỉ là lá mì, vò cùng lá mì có quả cà bi, hoa đu đủ đực. Mùa nào thức ấy, củ măng le, đọt mây, rau rừng ven bờ suối làm món ăn luộc.

Hiện nay, các nhà hàng đều có đầu bếp chuyên nghiệp. Họ thay đổi thức món và đảm bảo sao cho không mất đi bản sắc với mong muốn đáp ứng tốt nhất khẩu vị thực khách mọi thành phần, độ tuổi. Như cách nướng con “gà leo cây”, giống gà có họ rất gần với gà rừng hoàn toàn khác trước. Được giết mổ, làm sạch theo quy trình, nướng chín đều qua hơi lửa than trước khi lên mâm thay vì đập chết, thui đốt cả lông, sau đó loại bỏ phần nội tạng không ăn được. Chính nhờ hơi than nóng, thịt gà chín đều mà không khô cứng, giữ hương thơm, vị ngon ngọt vốn có. Miếng thịt gà nướng xé phay được phát huy nhờ thức chấm muối lá é giã dập cùng trái ớt hiểm, thêm tí mì chính cho vị cay thanh tao, hương thơm nồng dịu, mặn vừa.

Tuy thế, nếu thực khách yêu cầu, nhà hàng sẵn sàng làm món gà hấp hành, gà hấp lá chanh. Thức chấm là muối chanh trộn với tiết gà chín, thêm vài hạt tiêu sọ, điểm lá chanh non thái ria sợi, cách ăn thịt gà thuộc về ẩm thực cư dân đồng bằng, ven biển.

Sở dĩ các nhà hàng đặc sản Tây Nguyên đều có món “đinh” trong chuỗi thực đơn: rượu ghè-cơm lam-gà nướng, nó bắt nguồn từ vật phẩm bắt buộc ở tất cả các lễ trong vòng đời người Tây Nguyên. Khi tiếp thu văn hóa ăn đũa thì thực đơn phát sinh món canh lá mì cà đắng. Hiểu rộng ra, có thêm nhiều thức món khác nhưng vẫn đậm đà bản sắc ẩm thực cư dân tại chỗ.

2. Điểm nhấn không gian kiến trúc nhà hàng đặc sản Tây Nguyên ở Pleiku là ngôi nhà sàn mô phỏng truyền thống. Nói là mô phỏng, bởi nguyên vật liệu làm nên ngôi nhà sàn phần nhiều giả gỗ, vật liệu mới. Cũng dễ hiểu, khi mà rừng tự nhiên bị thu hẹp, bảo vệ rừng là trách nhiệm của mọi người dân. Duy sàn nhà vẫn là gỗ, theo dấu thời gian lên nước sáng bóng. Nhiều thực khách ngồi xếp bằng hàng dọc trên sàn, thức món đặt ở giữa, cần rượu ghè như cành liễu la đà uốn cong. Đêm dần sâu, đứt chân cang vài lượt sắc màu thổ cẩm hiện ra từ âm nhạc, từ ánh lửa bập bùng giữa khuôn viên sân, từ nhân viên phục vụ… Và xoang. Vũ điệu mềm mại của các cô gái, chàng trai “diễn viên không chuyên” cuốn thực khách rời chỗ, cùng nắm tay đung đưa theo nhịp bước. Không gian văn hóa cồng chiêng lan tỏa có ánh mắt, nụ cười giao hòa và trải nghiệm; có cây nêu rủ bóng ánh đèn, tượng nhà mồ kích cỡ khác nhau, muôn vẻ sắc thái trần gian rời cõi atâu vào hội.

Không gian sinh tồn, nếp sinh hoạt cộng đồng làng đồng bào Tây Nguyên thu hẹp trong khuôn viên nhà hàng có cây xanh, bụi le, khóm chuối; tiểu cảnh hòn giả sơn suối khe róc rách; có mô hình kho chứa nông sản, chuồng gà, lối mòn quanh cỏ mượt; có nông, ngư cụ làm từ vật liệu truyền thống… được xếp đặt khéo léo, bài trí hợp lý. Với một khoảng thời gian không dài cũng đủ đáp ứng phần nào hành trình du lịch trải nghiệm văn hóa-ẩm thực của du khách, góp phần xác lập hệ giá trị, hình tượng, biểu tượng và linh hồn của làng.

Giới thiệu đôi nét về nhà hàng đặc sản Tây Nguyên ở Pleiku là đề cập đến du lịch theo hướng bảo tồn và phát triển văn hóa. Đặc biệt, trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng lại rất cần sự định vị đặc trưng văn hóa dân tộc, vùng miền quảng bá ra thị trường và tăng sức cạnh tranh. Thiết nghĩ, muốn định vị Pleiku, đầu tiên phải nghĩ đến ưu thế về vị trí, lợi thế về nguồn lực, thế mạnh về sức cạnh tranh, bề dày trầm tích văn hóa-lịch sử, lối sống và niềm tin xã hội của thị dân được đo-đếm bằng sự ủng hộ và thừa nhận của người dân, mức độ hài lòng của họ với thành phố mình đang sống.

Sự đồng tình và ủng hộ tạo năng lực tổng hợp, gồm xã hội hóa hoạt động du lịch trong chuỗi quy trình tổ chức kết nối các điểm đến, dừng chân hợp lý cả không gian và thời gian suốt hành trình trải nghiệm, thưởng ngoạn. Cuối cùng là đạt sự công nhận của các tổ chức chuyên môn, của cộng đồng, từ đó phát huy thương hiệu. Hẳn nhiên, cần thời gian lâu dài, tầm nhìn, ý chí, tình yêu và trách nhiệm.

Có thể bạn quan tâm

Xã Gào có nhiều tiềm năng phát triển nông nghiệp công nghệ cao và năng lượng tái tạo. Ảnh: Quang Tấn

Khởi sắc trên vùng đất 2 lần được phong anh hùng

(GLO)- Xã Gào (tỉnh Gia Lai) là địa phương 2 lần được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân. Ngày nay, vùng đất này đã và đang đổi thay mạnh mẽ trong công cuộc xây dựng nông thôn mới, phát triển kinh tế-xã hội (KT-XH) và giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống.

Xã An Toàn trong diện mạo mới

Xã miền núi An Toàn khởi sắc

(GLO)- Là xã miền núi xa xôi, giao thông cách trở, trước đây, đời sống của người dân xã An Toàn (tỉnh Gia Lai) gặp rất nhiều khó khăn. Đến nay, vùng đất này đã khởi sắc nhờ sự quan tâm của Đảng, Nhà nước, cùng nỗ lực vươn lên của cán bộ, đảng viên và người dân địa phương.

Niềm vui từ những ngôi làng mới

Niềm vui từ những ngôi làng tái định cư

(GLO)- Từ những vùng thường xuyên bị ngập lụt, sạt lở chuyển đến nơi ở mới, với sự hỗ trợ của Nhà nước, người dân các làng tái định cư bắt đầu ổn định cuộc sống. Thật sự không ai bị bỏ lại phía sau và niềm vui hiện hữu trên từng nếp nhà là minh chứng cho chủ trương đúng đắn của Đảng và Nhà nước.

Tặng 12 xe đạp cho học sinh xã Ia Dreh

Tặng 12 xe đạp cho học sinh xã Ia Dreh

(GLO)- Sáng 30-9, tại Trường THCS Ngô Quyền (xã Ia Dreh, tỉnh Gia Lai), Câu lạc bộ thiện nguyện Ngôi nhà yêu thương trực thuộc Hội Chữ thập đỏ tỉnh tổ chức Chương trình tặng xe đạp tiếp sức đến trường năm học 2025- 2026.

Ia Lâu - vùng đất hội tụ và giao thoa

Ia Lâu: Vùng đất hội tụ và giao thoa

(GLO)- Nằm ở vùng đệm biên giới phía Tây tỉnh Gia Lai, Ia Lâu là nơi cộng cư của nhiều dân tộc anh em. Từ chỗ gian khó, xã Ia Lâu đã nỗ lực vươn lên từng ngày. Đặc biệt, tiếng cồng chiêng, điệu then, tiếng khèn, tiếng trống tạo nên sắc màu riêng của vùng đất hội tụ và giao thoa.

Một góc xã đảo Nhơn Châu nhìn từ trên cao.

Cù Lao Xanh: Hòn đảo bình yên và quyến rũ

(GLO)- "Hi anh, đi Cù Lao Xanh không? Lâu lắm rồi mình chưa trở lại đó!" - Tin nhắn của người bạn đồng nghiệp cũ bỗng dưng hiện lên, kéo theo bao nhiêu kỷ niệm ùa về. Gật đầu cái rụp, tôi quyết định cùng các đồng nghiệp cũ tìm về hòn đảo bình yên và quyến rũ.

Anh Phùng Minh Tuấn (thôn Phú Cường, xã Chư Sê) phấn khởi vì mía tím được mùa, được giá.

Ngọt ngào mùa mía tím

(GLO)- Dọc các tuyến đường vùng cao nguyên Gia Lai, sắc tím của những bó mía tươi rói phủ đầy, trở thành món quà quê được nhiều người ưa chuộng. Nhờ cây mía tím, nông dân nơi đây có thêm nguồn thu nhập ổn định, đời sống ngày càng được nâng cao.

“Làng Cam” trên miền biên viễn Ia O

“Làng Cam” trên miền biên viễn Ia O

(GLO)- Để thoát khỏi chế độ diệt chủng Khmer Đỏ, năm 1976, gần 30 hộ dân từ huyện Oyadav (tỉnh Ratanakiri, Vương quốc Campuchia) chạy sang xã Ia O (tỉnh Gia Lai). Họ đã được cán bộ, người dân địa phương cưu mang, đùm bọc rồi trở thành một phần cộng đồng cư dân nơi đây cho đến tận hôm nay.

Gia Lai tiếp nhận 392 đơn vị máu an toàn

Gia Lai tiếp nhận 392 đơn vị máu an toàn

(GLO)- Sáng 23-8, tại Hội trường 20/10 UBND xã Đak Đoa, Ban Chỉ đạo vận động hiến máu tình nguyện (HMTN) tỉnh Gia Lai phối hợp với UBND các xã: Đak Đoa, Ia Băng, Đak Sơmei, Kon Gang, Kdang và Khoa Huyết học-Truyền máu (Bệnh viện Đa khoa Gia Lai) tổ chức Ngày hội HMTN năm 2025.

null