Tại phiên họp cấp cao "Toàn cảnh Kinh tế tư nhân Việt Nam lần thứ nhất" năm 2025 (ViPEL 2025) diễn ra chiều 10.10, TS Nguyễn Thị Phương Thảo có nhiều góc nhìn ấn tượng.
Nhấn mạn thế giới đang chuyển mình từng ngày trong cuộc cách mạng công nghệ vĩ đại nhất của nhân loại, TS Nguyễn Thị Phương Thảo khẳng định: Trí tuệ nhân tạo, vi mạch bán dẫn, dữ liệu và kinh tế số đang không chỉ thay đổi cách chúng ta sản xuất, mà còn định hình lại cách chúng ta sống, học hỏi và phát triển. Trước làn sóng ấy, Việt Nam không thể đứng ngoài.
Câu hỏi hôm nay không còn là "Liệu chúng ta có tham gia hay không", mà là: "Chúng ta sẽ tham gia như thế nào để vươn lên dẫn đầu?".
Cơ hội 'vàng' - Thời khắc của Việt Nam
Theo bà Nguyễn Thị Phương Thảo, chúng ta đang đứng ở ngưỡng cửa của một thập kỷ vàng cho đổi mới sáng tạo. Trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, Việt Nam đã nằm trong top 6 toàn cầu về mức độ cởi mở với AI. Hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đang mở rộng mạnh mẽ, từ tài chính số, sản xuất thông minh đến năng lượng xanh - tạo ra một thị trường hàng chục tỉ USD.
Trong ngành bán dẫn, xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng đang mang đến cho Việt Nam vị thế đặc biệt - an toàn, năng động và đáng tin cậy.
Lần đầu tiên, chúng ta có cơ hội tham gia sâu vào những khâu tinh hoa nhất của chuỗi giá trị toàn cầu - từ thiết kế đến đóng gói và kiểm thử. Bên cạnh đó, các lĩnh vực tương lai như drone nông nghiệp, năng lượng sạch, tín chỉ carbon, dữ liệu lớn - đều là những "đại dương xanh" mà doanh nghiệp Việt có thể vươn khơi.
"Tất cả những tín hiệu đó nói với chúng ta một điều giản dị: Thời khắc của Việt Nam đã đến. Nếu chúng ta dám nghĩ, dám làm và dám đi nhanh, Việt Nam hoàn toàn có thể trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo mới của châu Á" - TS Thảo nhận định.
Tuy vậy, người đứng đầu Tập đoàn SOVICO cũng nhận diện hành trình đi tới tương lai không dễ dàng. Việt Nam đang đối mặt với bốn điểm nghẽn lớn - cũng là bốn cơ hội để bứt phá.
Thứ nhất là hạ tầng và dữ liệu. Hạ tầng tính toán của chúng ta còn mỏng, dữ liệu bị phân tán, thiếu kết nối và chia sẻ an toàn. Thứ hai, đó là thể chế. Công nghệ đang đi nhanh hơn chính sách. Việt Nam cần một tư duy "mở", cho phép thử nghiệm, cho phép sáng tạo trong khuôn khổ an toàn.
Thách thức thứ ba là nguồn nhân lực. Để trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của châu Á, Việt Nam cần hàng chục nghìn kỹ sư công nghệ chất lượng cao, có khả năng kết nối tri thức toàn cầu và sáng tạo tại Việt Nam. Cuối cùng là nguồn vốn. Đổi mới sáng tạo cần vốn dài hạn, kiên nhẫn, dám chấp nhận rủi ro để nuôi dưỡng thành công.
Cần tư duy kiến quốc thời đại mới
Xác định những thách thức ấy sẽ không thể giải quyết bởi một phía, bà Phương Thảo kỳ vọng có được sự đồng hành thực chất giữa Nhà nước, doanh nghiệp và toàn xã hội. Hợp tác công - tư chính là sức mạnh kiến tạo tương lai. Điều các doanh nghiệp cần không chỉ là chính sách mới, mà là tư duy mới - tư duy cùng làm, cùng tạo ra giá trị. Khi Chính phủ và doanh nghiệp bắt tay nhau, mỗi bên đóng vai trò khác nhau nhưng cùng chung một mục tiêu, thì sức mạnh tổng hợp ấy có thể mở ra những kỳ tích.
Cụ thể, Chính phủ cần chọn ra những doanh nghiệp đầu tàu, dẫn dắt các ngành mũi nhọn về AI, bán dẫn, tài chính số. Đồng thời, xây dựng hạ tầng dùng chung quốc gia - nơi mọi doanh nghiệp đều có thể tiếp cận công nghệ tiên tiến. Song song, sẻ rủi ro trong đầu tư R&D - để nhân đôi nguồn lực, nhân lên kết quả. Tất cả cùng hướng ra thế giới với khát vọng "Sản phẩm Việt Nam, công nghệ Việt Nam, trí tuệ Việt Nam" hiện diện ở khắp nơi.
"Những hành động đó, nếu được thực hiện đồng lòng, sẽ đưa Việt Nam bước vào nhóm các quốc gia kiến tạo công nghệ, thay vì chỉ là người tiêu dùng công nghệ" - nữ doanh nhân nói.
Cũng theo TS Nguyễn Thị Phương Thảo, công nghệ không chỉ là câu chuyện của máy móc, mà là câu chuyện của con người và tầm nhìn. Đổi mới sáng tạo không phải là việc của riêng doanh nghiệp công nghệ, mà là sứ mệnh của toàn xã hội - của một dân tộc đang đi lên bằng trí tuệ và lòng kiên cường.
"Khi Chính phủ kiến tạo, doanh nghiệp tiên phong, xã hội đồng hành, chúng ta sẽ tạo nên một sức mạnh hợp lực - một Việt Nam bứt phá, tự tin, dẫn dắt. Nếu thế kỷ 20 là thế kỷ của công nghiệp hóa, thì thế kỷ 21 phải là thế kỷ của trí tuệ Việt Nam - của Việt Nam sáng tạo, Việt Nam làm chủ và Việt Nam tỏa sáng. Với niềm tin ấy, chúng tôi - cộng đồng doanh nghiệp - cam kết đồng hành cùng Chính phủ, cùng kiến tạo nên một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng và hạnh phúc, nơi công nghệ là cầu nối giữa tri thức, con người và tương lai" - nữ CEO Tập đoàn SOVICO cam kết.
Theo Hà Khanh (TNO)
