 |
Sắc tím kì lạ trên sao Hỏa trong bức ảnh của tàu NASA. Ảnh: NASA |
Sao Hỏa thường được hình dung là hành tinh toàn màu đỏ và bụi bặm, với những tảng băng trắng ở cực, màu nâu sẫm của gỉ sắt, và những hố va chạm.
Nhưng ở một khía cạnh khác, hành tinh hàng xóm kế cận của Trái đất mang một màu sắc mới. Điều này được thể hiện một cách ngoạn mục trong những hình ảnh mới từ tàu thăm dò Mars Atmosphere and Volatile EvolutioN (MAVEN) của NASA quay quanh hành tinh đỏ.
MAVEN có một bộ công cụ, trong đó có một công cụ có thể nhìn vào bước sóng mà mắt người không nhìn thấy được: tia cực tím. Trong phạm vi bước sóng cực tím, có thể thấy các loại khí và tương tác khác nhau xảy ra trên bầu trời bao quanh sao Hỏa.
Ví dụ, MAVEN đã tiết lộ cực quang kì lạ nhảy múa trong ánh sáng cực tím phía trên sao Hỏa và ánh sáng vô hình được tạo ra trong bầu khí quyển vào ban đêm (được gọi là ánh sáng ban đêm) bởi các nguyên tử tái hợp sau khi bị ánh sáng mặt trời phân tách.
NASA đã công bố những hình ảnh mới cho thấy ba bước sóng cực tím, được thể hiện bằng màu đỏ, xanh lá và xanh lam. Các đám mây và sương mù trong khí quyển có màu trắng hoặc xanh lam, trong khi bề mặt có thể có màu nâu hoặc xanh lá. Tầng ozone trong khí quyển sao Hỏa có màu tím.
 |
Bức ảnh đầu tiên được chụp vào tháng 7.2022. Ảnh: NASA |
Hai bức ảnh được chụp cách nhau 6 tháng và cho thấy những thay đổi theo mùa trong bầu khí quyển của hành tinh đỏ. Bức ảnh đầu tiên, được chụp vào tháng 7 năm 2022, cho thấy Nam bán cầu vào mùa hè, vào khoảng thời gian hạ chí (và đông chí đối với Bắc bán cầu).
Bầu khí quyển có vẻ khá rõ, với những đám mây lấp đầy các hẻm núi Valles Marineris ở trên cùng bên trái. Phạm vi của chỏm băng ở cực Nam, có thể nhìn thấy bằng màu trắng hoàn toàn, đang ở mức thấp nhất trong mùa hè. Hơi nước có thể được phát hiện ở độ cao rất lớn do sức nóng mùa hè và bão bụi.
Bức ảnh thứ hai được chụp 6 tháng sau đó, vào tháng 1.2023. Các mùa trên sao Hỏa dài gấp đôi các mùa trên Trái đất, vì vậy điều đó có nghĩa là bức ảnh được chụp sau ngày xuân phân ở bán cầu Bắc.
 |
Sự tích tụ ozone tỏa ra màu tím trên sao Hỏa. Ảnh: NASA |
Những thay đổi theo mùa đã tạo ra nhiều đám mây trắng xung quanh bán cầu Bắc, trong khi sự tích tụ ozone tỏa ra màu tím. Khí này tích tụ trong khí quyển vào những đêm lạnh giá của mùa đông, tan biến trong mùa xuân thông qua tương tác với hơi nước khi băng ở hai cực thăng hoa trong điều kiện ấm lên.
MAVEN ban đầu được lên kế hoạch cho sứ mệnh kéo dài 2 năm, nhưng đã ở trong quỹ đạo sao Hỏa kể từ tháng 9.2014 và sứ mệnh được kéo dài vô thời hạn vì tàu vẫn đang hoạt động tốt.
Tàu thăm dò sao Hỏa MAVEN đã ghi được những điều kì diệu trong thời gian ở quỹ đạo hành tinh đỏ và NASA hi vọng tàu sẽ tồn tại trong một thời gian dài.
