Sự liên kết chặt chẽ giữa doanh nghiệp với người dân đã mở ra hướng đi mới trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội địa phương.
Tiềm năng phát triển
Giữa cái nắng tháng 4, chúng tôi ghé thăm mô hình trồng cây ca cao tại thôn 4, xã Pờ Tó. Vùng đất khô cằn sỏi đá trước đây chỉ trồng mía, mì nay được thay thế bằng vườn ca cao lúc lỉu quả. Đây là mô hình do Công ty TNHH Ca cao Trọng Đức (tỉnh Đồng Nai) triển khai từ giữa năm 2021 trên diện tích 18 ha.
Sau 3 năm triển khai, mô hình cho thấy kết quả khả quan, mở ra hướng đi mới trong chuyển đổi cơ cấu cây trồng tại địa phương.
 |
Cây ca cao phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng vùng đất Pờ Tó nên sinh trưởng, phát triển tốt. Ảnh: V.C |
Theo ông Võ Văn Quý-Quản lý khu vực Gia Lai của Công ty TNHH Ca cao Trọng Đức, ca cao là loại cây ưa bóng râm, rễ cây yếu không thích hợp với vùng gió mạnh. Vì vậy, cùng với việc xuống giống cây ca cao, đơn vị tiến hành trồng xen chuối để chắn gió. Việc xen canh này không chỉ giúp lấy ngắn nuôi dài, tăng hiệu quả sử dụng đất mà còn điều hòa khí hậu, giảm chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm để cây ca cao sinh trưởng, phát triển tốt.
Ông Quý thông tin: “Qua theo dõi, đánh giá, cây ca cao khá phù hợp với điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu tại Pờ Tó. Cây phát triển nhanh, tỷ lệ đậu quả cao. Mỗi cây cho thu hoạch khoảng 20-30 kg quả tươi/năm. Với giá thu mua 6.500 đồng/kg, sau khi trừ chi phí, mỗi héc ta ca cao cho lợi nhuận khoảng 80-100 triệu đồng/năm. Sau 5 năm, cây ca cao sẽ cho sản lượng ổn định”.
Từ hiệu quả mang lại, năm 2023, Công ty mở rộng diện tích tại xã Pờ Tó lên 40 ha, hợp đồng 15 lao động tại địa phương phụ trách dọn cỏ, bón phân, chăm sóc, thu hoạch với mức thu nhập 5-6 triệu đồng/người/tháng.
Là người chăm sóc vườn ca cao ngay từ những ngày đầu xuống giống, ông Trương Hoàng Vinh chia sẻ: “Cây ca cao không đòi hỏi kỹ thuật quá cao, chỉ cần chọn đất tơi xốp, thoát nước tốt, tránh ngập úng vào mùa mưa là được. Loại cây này cũng ít sâu bệnh, chủ yếu là bọ xít và rệp sáp nên có thể sử dụng thuốc bảo vệ thực vật sinh học diệt trừ.
Nếu cung cấp đủ nước tưới, cây ra quả quanh năm. Mỗi lứa hoa cách nhau khoảng 25 ngày, thời gian từ lúc ra hoa đến khi thu hoạch quả là 4,5 tháng. Sau khi thu hoạch, quả được sơ chế, phơi khô trước khi vận chuyển về nhà máy chế biến tại Đồng Nai”.
Ông Đặng Tường Khanh-Giám đốc Công ty TNHH Ca cao Trọng Đức-cho biết: Gia Lai có lợi thế về nguồn đất đai rộng lớn, có điều kiện cơ giới hóa. Chỉ cần trồng xen với cây có tán để khắc phục tình trạng gió nhiều và đảm bảo nước tưới thì cây ca cao sẽ cho năng suất cao.
Công ty đang phối hợp với chính quyền huyện Ia Pa xây dựng chuỗi liên kết với người dân địa phương. Nếu người dân có nhu cầu, Công ty cam kết hỗ trợ một phần giống, hướng dẫn kỹ thuật và bao tiêu toàn bộ sản phẩm với mức giá cam kết không dưới 5.000 đồng/kg. Công ty đang thu mua với giá 6.500 đồng/kg theo giá thị trường.
Công ty cũng đang xây dựng kế hoạch triển khai vườn ươm cây giống và điểm thu mua ca cao tại xã Pờ Tó, hướng tới xây dựng vùng nguyên liệu bền vững tại địa phương.
Liên kết bền vững
Tuy lần đầu tiên được trồng tại Pờ Tó nhưng cây ca cao đã mang lại kết quả khả quan. Việc Công ty TNHH Ca cao Trọng Đức cam kết thu mua toàn bộ sản phẩm cho người dân với giá không dưới 5.000 đồng/kg đã giải quyết bài toán đầu ra cho sản phẩm.
Ông Nguyễn Minh Thái-Phó Chủ tịch UBND xã Pờ Tó-cho hay: Chính quyền địa phương tuyên truyền, vận động những hộ dân có đủ điều kiện triển khai nhân rộng mô hình, đặc biệt là hộ trồng cây ăn quả. Năm 2023, xã có 2 hộ đăng ký tham gia mô hình với diện tích trên 3 ha.
Vì ca cao là cây công nghiệp lâu năm, ưa bóng râm nên việc triển khai xen canh trong vườn cây ăn quả giúp người dân vừa duy trì được nguồn thu trước mắt, vừa tăng hiệu quả sử dụng đất trong tương lai.
 |
Sau 3 năm, mô hình ca cao tại xã Pờ Tó bắt đầu cho thu hoạch. Ảnh: Vũ Chi |
Sau khi tham quan mô hình trồng ca cao của Công ty TNHH Ca cao Trọng Đức, anh Bùi Đức Trung (thôn 4, xã Pờ Tó) quyết định xuống giống 1.200 cây ca cao xen canh trong 1,5 ha xoài. “Khi triển khai xen canh cây ca cao, tôi được Công ty hỗ trợ 370 cây giống và hướng dẫn kỹ thuật. Tôi đầu tư lắp đặt hệ thống tưới tiết kiệm để đảm bảo nguồn nước tưới cho cây phát triển. Sau gần 1 năm xuống giống, cây ca cao sinh trưởng tốt, mang lại nhiều hy vọng cho gia đình”-anh Trung phấn khởi nói.
Những năm gần đây, huyện Ia Pa tập trung tuyên truyền, vận động người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng nhằm khai thác có hiệu quả tiềm năng đất đai, từng bước xây dựng ngành nông nghiệp xanh, phát triển theo chiều sâu.
Bên cạnh đó, UBND huyện cũng tổ chức nhiều hội nghị mời gọi các doanh nghiệp đến địa bàn khảo sát, đầu tư liên kết với người dân phát triển sản xuất nông nghiệp. Trong đó, mô hình trồng ca cao do Công ty TNHH Ca cao Trọng Đức triển khai tại xã Pờ Tó đã mang đến nhiều kỳ vọng cho người dân.
Trao đổi với P.V, ông Trần Đình Đức-Phó Trưởng phòng Nông nghiệp và PTNT huyện-thông tin: Trên cơ sở hiệu quả bước đầu, huyện tiếp tục phối hợp với Công ty TNHH Ca cao Trọng Đức triển khai dự án liên kết trồng ca cao sử dụng nguồn vốn Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Dự án sẽ triển khai trên diện tích 26 ha với 39 hộ dân tham gia; tổng nguồn vốn 6 tỷ đồng. Đây là hướng đi mới, vừa mở ra cơ hội chuyển đổi cây trồng mang lại hiệu quả kinh tế cao, vừa tạo việc làm cho lao động nhàn rỗi.
