(GLO)- Bệnh khảm lá vi rút hại mì đang bùng phát tại một số địa phương trên địa bàn tỉnh Gia Lai với diện tích bị nhiễm lên đến hàng ngàn héc ta, tập trung chủ yếu trên giống mì KM419, KM140, K98-5 và HL-S11. Trước thực tế này, ngành Nông nghiệp đang tích cực triển khai các giải pháp nhằm khống chế sự lây lan của bệnh.
Theo báo cáo của Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Ia Pa, toàn huyện có hơn 1.379 ha mì bị bệnh khảm lá vi rút: 588 ha mì vụ Đông Xuân 2018-2019 và 791 ha mì vụ mùa. Trong đó, 1.254 ha bị nhiễm dưới 30%, hơn 111 ha bị nhiễm 30-70%, 13,2 ha nhiễm trên 70%. Ông Lê Văn Nguyên-Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện-cho biết: Hiện nay, tổng diện tích mì trên địa bàn huyện khoảng 9.725 ha, tăng hơn 2.000 ha so với kế hoạch. Nguyên nhân diện tích mì năm nay tăng cao là do giá mía niên vụ trước xuống thấp, người trồng mía không có lãi nên nhiều hộ dân đã phá bỏ để chuyển đổi sang cây mì. Sau khi nhận được phản ánh về tình trạng bùng phát bệnh khảm lá vi rút trên cây mì, Trung tâm đã phối hợp với UBND các xã và Công ty cổ phần Nông sản Thực phẩm Việt Nam đứng chân trên địa bàn huyện tiến hành kiểm tra xác định diện tích bị nhiễm và nguyên nhân bùng phát bệnh. Theo đó, nguyên nhân được xác định là từ cuối tháng 5, khi có mưa xuống đã tạo điều kiện cho bọ phấn trắng phát triển và lây lan bệnh. Ngoài ra, việc người dân mở rộng diện tích, nguồn giống bị thiếu hụt nên đã mua những giống trôi nổi trên thị trường, giống có mầm bệnh về trồng cũng là nguyên nhân lây bệnh.
 |
| Bà Trần Thị Mai-Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Kbang (bìa trái) hướng dẫn người dân xử lý bệnh khảm lá vi rút hại mì. Ảnh: L.N |
Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh khuyến cáo: Đối với cây mì dưới 3 tháng tuổi mà bị nhiễm dưới 50% thì tiến hành nhổ tiêu hủy những cây bị bệnh, tiếp tục chăm sóc số cây còn lại và thu hoạch sớm; nếu nhiễm trên 50% thì tiến hành cày bỏ toàn bộ. Với cây mì trên 5 tháng tuổi đã bắt đầu hình thành củ mà bị nhiễm dưới 70% thì tiến hành nhổ tiêu hủy cây bị bệnh, tiếp tục chăm sóc cây còn lại; nếu nhiễm trên 70% thì tiến hành nhổ tiêu hủy toàn bộ, tận thu củ làm thức ăn cho gia súc. |
Ông Nguyên cho biết thêm: “Bệnh khảm lá vi rút bùng phát rất nhanh. Ban đầu, trên địa bàn huyện chỉ có hơn 13 ha mì vụ Đông Xuân bị nhiễm bệnh. Ủy ban nhân dân huyện đã chỉ đạo cơ quan chuyên môn phối hợp với các xã và người dân tiến hành nhổ bỏ, tiêu hủy toàn bộ diện tích này. Tuy nhiên, từ cuối tháng 6 đến nay, diện tích nhiễm bệnh tăng lên hơn 1.379 ha”. Cũng theo ông Nguyên, hiện tại, địa phương mới tiến hành tiêu hủy cục bộ hơn 13 ha, còn lại gần 1.365 ha chưa xử lý được. Để hạn chế bệnh lây lan, Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện đã phối hợp với các xã mở 9 lớp tập huấn hướng dẫn người dân các biện pháp phòng trừ bệnh khảm lá vi rút; đồng thời tập trung tuyên truyền, vận động người dân tích cực phối hợp với cơ quan chức năng nhổ bỏ, tiêu hủy số mì nhiễm bệnh. Tuy nhiên, việc xử lý diện tích mì bị nhiễm bệnh gặp nhiều khó khăn vì người dân chưa ý thức được tác hại của bệnh. Người dân cũng chưa chủ động triển khai các biện pháp phòng trừ theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn, còn trông chờ ỷ lại vào sự hỗ trợ của Nhà nước.
Ngoài huyện Ia Pa, bệnh khảm lá vi rút hại mì còn xuất hiện ở các huyện: Phú Thiện, Krông Pa, Kbang và thị xã An Khê. Bà Trần Thị Mai-Phó Giám đốc Trung tâm Dịch vụ nông nghiệp huyện Kbang-cho biết: “Đến nay, trên địa bàn huyện có hơn 151 ha mì bị nhiễm bệnh khảm lá vi rút. Trong đó, hơn 56 ha bị nhiễm 30-50%, còn lại nhiễm dưới 20%. Chúng tôi đã cử cán bộ trực tiếp xuống địa bàn để kiểm tra tình hình và gửi thông báo hướng dẫn người dân cách phòng trừ bệnh. Người dân trên địa bàn hiện đã xử lý phun diệt trừ rầy, rệp làm môi giới được hơn 50 ha. Tuy nhiên, để hạn chế sự lây lan của bệnh, Trung tâm đề nghị các địa phương kiểm soát chặt chẽ nguồn hom giống mì đưa vào sản xuất; triển khai các biện pháp phòng trừ theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn. Đặc biệt, các địa phương cần tuyên truyền người dân tuyệt đối không được lấy hom giống từ những ruộng bị nhiễm bệnh để sản xuất”.
Bệnh khảm lá vi rút hại mì lan truyền qua môi giới là bọ phấn trắng và qua hom giống, hiện chưa có thuốc đặc trị. Trao đổi với P.V, ông Hà Ngọc Uyển-Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh-cho biết: Chi cục đã cử cán bộ xuống các địa phương để nắm tình hình bệnh. Trước mắt, Chi cục đề nghị các địa phương tăng cường tuyên truyền cho người trồng mì nhận thức được tác hại của bệnh và khẩn trương thực hiện các biện pháp phòng trừ theo hướng dẫn của cơ quan chuyên môn. Để triển khai hiệu quả, người dân cần xác định mức độ gây hại của bệnh, giai đoạn sinh trưởng của cây và áp dụng biện pháp tiêu hủy phù hợp. Nếu có bọ phấn thì phải tiến hành phun các loại thuốc bảo vệ thực vật có hoạt chất Dinotefuran, Pymetrozine để diệt trừ ngay.
“Về lâu dài, các địa phương cần có vườn nhân giống sạch bệnh để cung cấp cho người dân trồng hàng năm; kiểm soát chặt nguồn giống, tuyệt đối không lấy hom giống từ vùng bị nhiễm bệnh để trồng hoặc đưa sang trồng ở các vùng khác chưa bị bệnh. Các giống mì nhập vào địa bàn phải thực hiện nghiêm túc công tác kiểm dịch thực vật. Đồng thời, chuyển đổi những diện tích bị nhiễm bệnh sang trồng các loại cây khác như bắp, đậu đỗ... ít nhất 1 năm mới trồng mì trở lại”-ông Uyển nêu giải pháp.
LÊ NAM
