Xốn xang bến nước Tây Nguyên

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Bến nước đã trở thành nét đặc trưng của các buôn làng Tây Nguyên. Vì vậy, ký ức về bến nước luôn in sâu trong tiềm thức mỗi người dân quê. Bến nước Ia Rmok là một ký ức đẹp như thế!
Sông Ba thơ mộng chảy qua địa bàn xã Ia Rmok của huyện Krông Pa. Cách đây 20 năm, ở giữa 2 bến đò là bến nước mà ngày ngày những người dân địa phương thường ra gùi nước, tắm giặt. Người Jrai rất quý trọng nguồn nước nên họ phân chia rất rõ ràng, dành hẳn một vùng bãi sông để lấy nước uống. Việc tắm giặt thì ra tận mép nước, nơi con nước xuôi dòng. Cách lấy nước của người Jrai cũng hết sức đặc biệt. Họ chọn chỗ cát sạch, đào một hố sâu độ nửa mét, chờ cho nước ngầm rỉ ra. Phải là thứ nước trong vắt mang vị ngọt thanh mát của nước sông. Sau đó, họ dùng ca chắt nước vào chai hoặc can lớn. Nước phải được đổ qua một cái túi vải nhỏ (thường là họ tự may) để lọc cát. Thứ nước này đảm bảo sạch vì thời đó dòng sông Ba chưa bị ô nhiễm bởi các nhà máy. Từng chai nước lớn nhỏ được xếp vào gùi trở về làng. Quá trình lấy nước phải di chuyển từ nhà ra bến sông có khi đến vài cây số nên nước này chỉ dùng để uống hoặc nấu ăn. Người Jrai hồn nhiên thật thà, khi tôi đến thăm nhà học sinh, phụ huynh thường mang cả chai nước to đặt trước mặt để mời cô uống.
 Minh họa: Kim Hương
Minh họa: Kim Hương
Vào mùa khô, các giếng trong làng hầu như đã cạn. Mực nước sông Ba xuống thấp, bãi cát trắng trải dài, nước sông chỉ còn là một quãng nhỏ giữa dòng. Bến nước đông vui, tấp nập nhất là vào buổi chiều khi mọi người già trẻ, lớn bé cùng tập trung, tiếng nói cười rộn một khúc sông. Lúc này, nắng đã vơi, gió lay nhẹ bờ cỏ đem lại cho dòng sông vẻ yên bình, thảnh thơi. Các bà quấn váy đen dài thong thả gội đầu, các cô sơn nữ thì vùi mình trong làn nước sâu như muốn nước che đi một phần thân thể. Vui nhất vẫn là các em bé, mới 5, 6 tuổi đã biết bơi nhưng cũng không dám ra xa, quẫy nước tung tóe ồn ã cả bến sông. Giáo viên chúng tôi cũng hòa mình trong dòng nước mát rượi, lân la chuyện trò làm quen để tìm hiểu phong tục của bà con nơi đây. Tôi nhớ những gương mặt còn rụt rè, nói tiếng Kinh chưa sõi nhưng nụ cười đầy thân thiện của các mẹ, các chị. Họ bày chúng tôi cách lấy nước về dùng. Có chị còn hào phóng cho luôn túi lọc cát khi chúng tôi chưa biết mà chuẩn bị. Cứ nghĩ lại cái thời ì ạch xách từng can nước vượt qua bãi cát, lên một con dốc cao lổn nhổn sỏi đá, áo quần sũng nước, mồ hôi đầm đìa mới thấy sự vất vả của hành trình đến với con nước. Nhưng bù lại, chúng tôi có những giây phút sảng khoái dưới bờ cát mịn màng, mặt sông đầy gió, thỏa sức lội nước hoặc vùng vẫy trong lòng sông mát rượi mà dạt dào niềm vui, hòa mình cùng thiên nhiên trong mùa khô Tây Nguyên.
Bến nước Ia Rmok chỉ tồn tại vào mùa khô chứ vào mùa mưa, nước sông Ba dâng cao lút bãi cát, bà con không thể lấy nước theo cách cũ. Họ đành quay trở về bên những mạch nước giọt, suối cạn hoặc các giếng trong làng. Một sự thay đổi lớn khi Thủy điện sông Ba Hạ (tỉnh Phú Yên) được đưa vào khai thác, khúc sông Ia Rmok trở thành hồ chứa nước cho thủy điện. Nước sông vào mùa khô cũng lưng lửng giữa sông, không còn tình trạng sông trơ bãi cát vào mùa khô nữa nên mất hẳn bến nước. Đã nhiều năm trôi qua, cuộc sống của người dân đã bớt khó khăn, hệ thống nước sạch nông thôn về tận buôn làng. Trường chúng tôi cũng dùng nước giếng khoan, thầy cô không phải khó nhọc ra sông lấy nước như trước. Bến nước Ia Rmok chỉ còn trong tiềm thức của mỗi người dân nơi đây.
Dù vậy, thảng hoặc trong tôi vẫn thấp thoáng hình ảnh các mẹ, các em gùi nước, bàn chân nhẫn nại vượt dốc về làng. Yêu sao hình ảnh bình dị của quê hương một thời đã xa…
 MAI HƯƠNG

Có thể bạn quan tâm

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

(GLO)-Danh sách đề cử của Giải Booker 2025 danh giá mới được công bố, trong đó có 13 tác phẩm của các tác giả đến từ nhiều quốc gia khác nhau, cũng như sự cân bằng về tỷ lệ nam - nữ và sự đan xen giữa tên tuổi cũ và mới. Điều này cho thấy sự đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm của giải thưởng này.

Triển vọng “Cây cọ nhí” Nguyễn Trịnh Gia Thy

Triển vọng “Cây cọ nhí” Nguyễn Trịnh Gia Thy

(GLO)- 11 tuổi, Nguyễn Trịnh Gia Thy (học sinh lớp 5.9, Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi, phường Pleiku) được nhiều người ưu ái gọi là “cây cọ nhí”. Những bức tranh của Thy không chỉ khéo léo về đường nét, bố cục, màu sắc mà còn chứa đựng những thông điệp ý nghĩa về cuộc sống.

Hòa điệu cùng tình yêu nghệ thuật múa

Cặp đôi nghệ sĩ Nguyễn Cơ-Hồng Mai: Hòa điệu cùng tình yêu nghệ thuật múa

(GLO)- Cùng sinh năm rồng (1988) và lớn lên với tình yêu dành cho từng nhịp vũ đạo, Nguyễn Văn Cơ và Trần Thị Hồng Mai-hai nghệ sĩ trưởng thành từ Nhà hát Ca múa nhạc tổng hợp Đam San trở thành cặp đôi hiếm hoi của làng múa ở cao nguyên Pleiku, luôn song hành cả trên sân khấu và trong đời sống.

Ngọn đèn nhỏ bên khung cửa

Ngọn đèn nhỏ bên khung cửa

(GLO)- Chồng tôi nhận quyết định chuyển công tác vào một sáng cuối tháng Năm, khi sương vẫn còn giăng mờ trên những con dốc quen thuộc của phố núi Pleiku. Tin anh phải xuống Quy Nhơn theo diện hợp nhất 2 tỉnh không bất ngờ.

Bảo vật quốc gia ngai vua triều Nguyễn đặt tại Điện Thái Hòa, Đại Nội Huế.

Phục chế ngai vàng triều Nguyễn: Trả lại nguyên trạng năm 2015, đảm bảo đúng tinh thần bảo vật quốc gia

(GLO)-Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) vừa có văn bản chính thức góp ý kế hoạch phục chế ngai vua triều Nguyễn, bảo vật quốc gia bị phá hoại hồi tháng 5 - 2025 tại điện Thái Hòa, yêu cầu phục hồi hiện trạng "gần giống nhất" so với năm 2015, thời điểm hiện vật được lập hồ sơ công nhận.

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

null