Tác phẩm “Kiến văn tiểu lục” của Lê Quý Đôn

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Ngoài lưu giữ các hiện vật liên quan đến vương triều Tây Sơn, Bảo tàng Quang Trung còn trưng bày nhiều hiện vật là tác phẩm Hán Nôm có giá trị của nhiều tác giả nổi tiếng thời phong kiến; trong đó, có tác phẩm Kiến văn tiểu lục (ảnh) của Lê Quý Đôn (1726 - 1784), người được mệnh danh là nhà bác học lớn của Việt Nam trong thời phong kiến.

 

Bộ sách Kiến văn tiểu lục do Lê Quý Đôn soạn xong năm Cảnh Hưng thứ 38 (năm 1777), khi đang phụ trách dạy học ở Quốc Tử Giám và Biên soạn Quốc sử. Ông viết trong một bài tựa cuốn sách này như sau: “Tôi vốn là người nông cạn, ngày bé thích chứa sách, lúc trưởng thành ra làm quan. Xem lại sách đã chứa trong tủ, vâng lời dạy lúc qua sân, lại được giao du với nhiều bậc hiền sĩ, thêm vào đấy, phụng mệnh làm việc công, bốn phương rong ruổi: Phía Bắc sang sứ Trung Quốc, phía Tây bình định Ai Lao, phía Nam trấn thủ Thuận Quảng; đi đến đâu, tôi lưu ý sưu tầm hỏi han sách vở. Có khi mắt thấy, tai nghe gì, tôi liền ghi chép, thêm lời bình sơ qua, rồi cất vào túi sách. Những tài liệu ấy tích tập lâu ngày đã thành từng quyển, nay đem ra soạn thành 9 thiên, 12 quyển...”.

Bộ sách Kiến văn tiểu lục chia thành 9 thiên, gồm: Châm cảnh (lời khuyên răn) - ghi chép những câu triết ngôn và hành vi của một số nhân vật lịch sử Trung Quốc và Việt Nam nhằm khuyên răn, giáo dục người đương thời; Thể lệ (luật lệ) thượng, Thể lệ hạ - ghi chép các lễ văn của triều đại Lý, Trần, Lê; Thiên chương (sách vở, văn chương) - ghi chép tên những nhân vật đã làm những bài bia, bài minh ở các chùa, quán, các triều Lý, Trần và giới thiệu, phê bình một số thơ văn; Tài phẩm (người tài giỏi) - ghi chép về tài ba, phẩm hạnh của một số nhân vật lịch sử; Phong vực (bờ cõi) thượng, Phong vực hạ, Phong vực trung - ghi chép về núi sông, thành quách, sản vật, thuế khóa, đường sá... các trấn Sơn Tây, Hưng Hóa, Tuyên Quang; Thiền dật (Phật giáo) - ghi chép về các nhà sư Việt Nam từ thời Bắc thuộc cho đến thời Hậu Lê; Linh tích (di tích linh thiêng) - ghi chép về các đền miếu thờ các thiên thần, nhân thần và 26 chuyện nhỏ; Phương thuật (Phép lạ); Tùng đàm (chuyện vặt) - ngoài việc đính chính một số câu đối, câu văn của người Trung Quốc, có chép 14 mẩu chuyện về các nhân vật triều Trần, triều Lê...

Theo các nhà nghiên cứu, bộ sách Kiến văn tiểu lục là một tác phẩm có giá trị về văn học, địa lý, lịch sử và hình thái ý thức người Việt xưa qua các thời Lý, Trần, Lê. Về văn học, bộ sách cho chúng ta biết thêm về một số thơ văn thời trước. Về địa lý, tác phẩm cung cấp nhiều chi tiết về các trấn Sơn Tây, Hưng Hóa, Tuyên Quang. Ngoài ra, tác phẩm còn cung cấp những tài liệu quý giá về âm nhạc, phong tục, về Phật giáo và Đạo giáo ở Đại Việt…     

NGỌC NHUẬN

Có thể bạn quan tâm

Ngọn đèn nhỏ bên khung cửa

Ngọn đèn nhỏ bên khung cửa

(GLO)- Chồng tôi nhận quyết định chuyển công tác vào một sáng cuối tháng Năm, khi sương vẫn còn giăng mờ trên những con dốc quen thuộc của phố núi Pleiku. Tin anh phải xuống Quy Nhơn theo diện hợp nhất 2 tỉnh không bất ngờ.

Bảo vật quốc gia ngai vua triều Nguyễn đặt tại Điện Thái Hòa, Đại Nội Huế.

Phục chế ngai vàng triều Nguyễn: Trả lại nguyên trạng năm 2015, đảm bảo đúng tinh thần bảo vật quốc gia

(GLO)-Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) vừa có văn bản chính thức góp ý kế hoạch phục chế ngai vua triều Nguyễn, bảo vật quốc gia bị phá hoại hồi tháng 5 - 2025 tại điện Thái Hòa, yêu cầu phục hồi hiện trạng "gần giống nhất" so với năm 2015, thời điểm hiện vật được lập hồ sơ công nhận.

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

BẢO TỒN CÁC KỊCH BẢN TIÊU BIỂU CỦA HÁT BỘI BÌNH ĐỊNH: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

Bảo tồn các kịch bản tiêu biểu của hát bội Bình Định: Nên tìm hướng đi mới, phù hợp thực tế

(GLO)- Hát bội Bình Định là một di sản văn hóa đặc sắc với nhiều vở tuồng kinh điển như: Sơn Hậu, Tam nữ đồ vương, Ngũ hổ Bình Tây, Hồ Nguyệt Cô hóa cáo (còn có tên khác là Chém cáo, Cổ miếu vãn ca) của Nguyễn Diêu, Trầm hương các, Diễn võ đình và Cổ thành… của Đào Tấn.

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

(GLO)- 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai (cũ) hợp nhất là cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển vùng Duyên hải-Tây Nguyên. Cùng với các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội…, văn hóa nghệ thuật cũng được công chúng hết sức quan tâm.

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Tôi không phải một dịch giả chuyên nghiệp - mào đầu vậy hoàn toàn không phải để biện hộ cho những sơ suất, sai sót và thô lậu mà bất cứ ai khi chạm tay vào việc dịch nói riêng, việc chữ nghĩa nói chung, dẫu là tay thuận hay tay ngang, đều phải đối mặt và chịu trách nhiệm.

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Để chào đón thời khắc đặc biệt của đất nước, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ cao cả với vai trò, vị thế là cơ quan ngôn luận của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ mà người đứng đầu hệ thống Mặt trận đã tin tưởng giao phó; kể từ tháng 7.2025, Báo Đại đoàn kết ra mắt ấn phẩm Tinh hoa Việt bộ mới.
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
null