TS Phạm Thanh Huyền, Viện Dược liệu: nhiều loại thảo dược được quảng cáo chữa ung thư nhưng hiện chưa có 1 nghiên cứu khoa học nào.
Dược liệu quý chữa được ung thư?
Nhiều người cứ truyền miệng nhau rằng, các loại dược quý như sâm nhung, tam thấy hay sâm Ngọc Linh có công dụng chữa các loại bệnh, đặc biệt là bệnh ung thư. Từ những lời truyền miệng trên, người dân đổ xô đi săn để mua hoặc khai thác triệt để khiến cho nguồn tài nguyên dược liệu quý bị cạn kiệt.
 |
| Sâm Ngọc Linh |
Theo các bác sĩ, Bệnh viện K và Bệnh viện Bạch Mai là 2 bệnh viện thường xuyên tiếp nhận các bệnh nhân bị ngộ độc, biến chứng do dùng bài thuốc từ dược liệu, các loại lá thuốc, thuốc nam, thậm chí cả thực phẩm chức năng để chữa ung thư do dùng phải hàng nhái (cây có hình dáng giống tương tự như cây dược liệu quý).
TS Phạm Thanh Huyền-Trưởng khoa Tài nguyên Dược liệu - Viện Dược liệu cho biết: “Có nhiều loại thảo dược được quảng cáo chữa ung thư nhưng cho tới nay chưa có một nghiên cứu khoa học nào công bố có tác dụng chữa khỏi ung thư.
Tất cả các thảo dược chỉ hỗ trợ để kéo dài sự sống bằng cơ chế tăng sức đề kháng hoặc ức chế sự phát triển của tế bào khối u, để người bệnh thấy an tâm khi mắc bệnh hiểm nghèo chứ không có tác dụng chữa khỏi ung thư.
Các cây thuốc này hiện vẫn là đối tượng cần được đầu tư nghiên cứu chuyên sâu nhằm tạo ra một số sản phẩm thuốc từ dược liệu hoặc sản phẩm chức năng để hỗ trợ điều trị một số loại bệnh, trong đó có bệnh ung thư”.
 |
| TS Phạm Thanh Huyền - Trưởng khoa Tài nguyên Dược liệu - Viện Dược liệu |
TS Huyền khuyến cáo, người sử dụng dược liệu cần được tư vấn đầy đủ từ bác sĩ, những đơn vị cung cấp những sản phẩm đó để mang lại hiệu quả tốt nhất chứ không nên nghe đồn thổi mà ảnh hưởng đến sức khỏe. Bất cứ thuốc nào cũng có hai mặt, thảo dược không phải ai cũng dùng được, khi dùng còn phải căn cứ trên thể trạng. Việc tự ý dùng thảo dược cũng có thể gây tai biến nguy hiểm.
Bà Huyền cảnh báo, đa phần nguồn dược liệu quý cần nhiều thời gian sinh sản, phát triển. Chẳng hạn như sâm Ngọc Linh cần ít nhất là 5 năm mới có củ, trong khi hiện nay, nhu cầu sử dụng quá lớn nên không có nguồn sâm tự nhiên nào có thể đáp ứng kịp. Trong khi đó, có rất nhiều các loại cây dại khác có hình dạng giống như cây và củ sâm Ngọc Linh nhưng không có tác dụng như sâm Ngọc Linh hoặc thậm chí chỉ là cây dại. Vì vậy, người tiêu dùng rất dễ bị đánh lừa, mua phải dược liệu giả.
Bà Huyền cho biết, Việt Nam hiện có 144 loài cây thuốc quý hiếm có nguy cơ bị tuyệt chủng cần bảo tồn. Riêng trong phòng trưng bày của Viện Dược liệu có gần 2.000 mẫu dược liệu khác nhau được thu thập từ năm 1961 đến nay. Nhiều loại cây thuốc bị khai thác một cách quá mức khiến chúng cạn kiệt và có những loại hiện không còn trong tự nhiên như Sâm ngọc linh hay những hoa nằm trong sách đỏ.
Lưu giữ gần 1.000 loài cây dược liệu ở các vùng sinh thái
Để ngăn chặn nhiều loại cây dược liệu khỏi nguy cơ tuyệt chủng đồng thời bảo tồn và phát triển nguồn dược liệu quý, đáp ứng nhu cầu sử dụng ngày càng tăng hiện nay, Viện Dược liệu triển khai các vùng trồng dược liệu.
Từ năm 1988, Viện Dược liệu được giao nhiệm vụ đầu mối trong việc bảo tồn nguồn gen và giống cây thuốc ở Việt Nam.
Từ đó đến nay, Viện đã bảo tồn và lưu giữ được gần 1.000 loài cây dược liệu ở các vùng sinh thái khác nhau và hiện có 1.531 nguồn gen được bảo tồn. Viện Dược liệu còn phối hợp với các đơn vị triển khai bảo tồn tại chỗ.
“Trong nuôi trồng dược liệu, để đảm bảo nguồn dược liệu chất lượng, việc áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế là xu hướng chung và tất yếu. Tại Việt Nam là tiêu chuẩn GACP-WHO là phổ biến (Thực hành tốt trồng trọt và thu hái cây dược liệu của Tổ chức Y tế Thế giới) và tiêu chuẩn BioTrade của châu Âu. Từ năm 2013, Viện Dược liệu đã hợp tác cùng dự án BioTrade do tổ chức HELVETAS của Thụy Sĩ thực hiện với sự tài trợ của Liên minh châu Âu”- bà Huyền nói.
 |
| Bà Hoàng Thị Thu Hương, cán bộ điều phối của dự án BioTrade |
Bà Hoàng Thị Thu Hương, cán bộ điều phối của dự án BioTrade cho biết: tiêu chuẩn đầu tiên để cây dược liệu có thể làm thuốc là sạch (giống sạch, nước sạch, thu hái sạch).
Theo bà Hương, mục đích của dự án BioTrade là hỗ trợ phát triển các vùng nguyên liệu dược liệu sạch, an toàn, bền vững. Dự kiến sẽ có 50 chuỗi giá trị dược liệu được phát triển, tạo ra các sản phẩm thuốc và sản phẩm bảo vệ sức khỏe chất lượng cao, giúp người tiêu dùng có thêm lựa chọn.
Cụ thể, dự án cùng các doanh nghiệp dược tổ chức cho người nông dân tại các vùng trồng dược liệu được tập huấn về kĩ thuật, hỗ trợ về giống, vật tư cũng như được bao tiêu sản phẩm khi kí kết hợp đồng cung cấp với doanh nghiệp. Thu nhập của người dân từ trồng dược liệu cao hơn gấp 3-4 lần trồng ngô, lúa nên người nông dân được cải thiện sinh kế, ổn định đời sống. Điều này cũng giúp họ ý thức hơn trong việc bảo tồn nguồn tài nguyên để duy trì thu nhập.
Thu Thủy-Hải Yến (VOV)
