Rưng rưng một niềm thương

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

Chiến tranh đã lùi xa nhưng chẳng thể làm những mảnh đời méo mó bởi họ vẫn sống vẹn tròn một chữ tâm.

Ngày Thương binh-Liệt sĩ (27-7) năm nào tôi cũng cùng gia đình chồng thắp hương cho ông nội ở nghĩa trang. Một bia mộ nhỏ bé chỉ vỏn vẹn dòng tên tuổi và năm hy sinh. Những năm của rất lâu rồi, lúc tôi chưa sinh ra và chỉ biết chiến tranh qua lời người lớn kể lại.

Những bia mộ được quét vôi màu trắng, nằm ngay ngắn từng hàng; họ đều là những người con của quê hương tôi, hy sinh ở khắp các mặt trận phía Nam, được gia đình đưa nắm xương cốt còn lại về đây, tụ họp nơi nghĩa trang này. Nhìn dòng chữ khắc năm sinh, năm mất, tôi chợt nhận ra những tuổi xuân đọng lại trên mỗi ngôi mộ. Họ là những người lính mới độ tuổi mười tám đôi mươi, mãi mãi nằm lại chiến trường khi tuổi đời còn rất trẻ. Mỗi ngôi mộ một cuộc đời, một câu chuyện tình chưa kể hay đã được kể, điều đó người làng tôi biết.

Ngôi mộ khắc tên Nguyễn Văn Duật nằm cạnh mộ ông tôi. Hồi ấy, chú mới cưới vợ được bảy ngày, chiến tranh vội vã không để cho người lính có thời gian thu xếp chuyện tình cảm. Chú có bảy ngày hạnh phúc bên người vợ mới cưới rồi khoác ba-lô lên đường nhập ngũ. Trên đường khói bụi bay, chú nhớ vợ nên chỉ biết nắm chặt chiếc khăn tay và tấm ảnh để bên ngực áo. Chú sợ những con đường hành quân trơn trượt xô ngã nên cài chiếc kim băng vào túi, mục đích để chiếc khăn tay và chiếc ảnh không bị văng ra. Nhưng chiến tranh tàn khốc chẳng thương nổi một ai. Chú Duật đã nằm lại chiến trường, bỏ lại lời hứa trở về với người vợ tảo tần ngày đêm mong ngóng. Chú không biết vợ chú đã sinh cho chú một người con trai. Lá thư cuối cùng cô viết báo tin, chú chưa kịp nhận được thì đã hy sinh mất rồi. Người con trai lớn lên không biết mặt cha, anh chỉ nhìn cha qua bức ảnh đen trắng mờ nhạt, đầy vết ố. Những dòng thư và một tờ giấy báo tử, đó là tất cả những gì anh biết về cha mình.



 

Minh họa: HOÀNG ĐẶNG
Minh họa: HOÀNG ĐẶNG



Hành trình tìm lại nắm xương cốt của chú khó khăn và xa xôi lắm. Vợ con chú đi khắp các chiến trường xưa, nơi đơn vị chú tham gia chiến đấu năm 1972 ở Quảng Nam. Chỉ có những hàng cây vi vu đón gió, những dòng sông lững lờ chảy trôi. Cơ thể chú hòa cùng đất cát lâu rồi, biết ở đâu mà tìm, mà bới. Nhưng vợ con chú làm đủ mọi cách với hy vọng tìm ra chú, mang chú trở về quê hương. May mắn cuối cùng cũng đến, họ tìm được nhân chứng là chú Tha, đồng đội cùng chiến đấu với chú ngày hôm ấy, chú Tha tả lại nơi giao thông hào chú Duật đã hy sinh ra sao. Bao ngày trời đào xới tìm lại vị trí trận địa cũ, họ tìm thấy được một nắm xương còn lại. Kỳ lạ thay, vẫn còn chiếc khăn tay và tấm ảnh của vợ chú bọc trong túi ni-lông phía bên ngực trái rơi ra cùng chiếc kim băng đã han gỉ. Người vợ bật khóc nức nở, ngày ra đi bịn rịn mà ngày gặp lại thật chát chao. Vợ chú ôm nắm xương đã hóa đất còn sót lại, chắc cô muốn tìm lại cái nắm tay xưa chú từng hẹn thề. Hàng cây bạch đàn bên đường xào xạc lá như đang khóc cho cuộc đoàn tụ của người còn sống với người đã mất sau chiến tranh.

Chú Duật được người dân tiễn đưa một lần nữa tới nghĩa trang thôn nhà. Chú gặp lại những đồng đội quê hương trên những bia mộ cũng từng ra đi chiến đấu và hy sinh. Mọi người đặt lên mộ những điếu thuốc lá được đốt cháy. Nỗi niềm rưng rưng khi âm dương chẳng còn khoảng cách, những điếu thuốc trên mộ rực đỏ chiếc tàn nhả khói bảng lảng như sương. Chắc đồng đội về đây đoàn tụ, các liệt sĩ được một ngày hội ngộ rưng rưng.

Mỗi bia mộ là một câu chuyện kể, họ cũng từng sống và từng yêu, họ cũng từng cười và từng khóc. Ngôi mộ chú Toan ở đằng xa phía bên tay phải, người làng tôi, chú yêu cô Mận, ngày ra đi chú nắm tay cô hẹn khi nào hòa bình chú trở về. Người lính vốn sẵn tính lãng mạn, chú bảo sẽ gặp lại cô trong bài hát quan họ "Mời trầu" quê mình. Vậy mà chú hy sinh tại Thành Cổ Quảng Trị, chú không về nữa. Ngày trở về cũng là ngày sau chiến tranh khi người ta mang chú về từ nghĩa trang xa xôi Thành Cổ đặt vào bia mộ nghĩa trang quê nhà. Cô Mận chẳng đi lấy chồng, cô ở với một người con nuôi và chung thủy với mối tình sắt son cho tới tận bây giờ. Trên đầu cô tóc đã bạc trắng, trên mộ chú vẫn còn tuổi xanh. Nếu trừ năm mất cho năm sinh, chú tròn 22 tuổi. Cô Mận thắp nén nhang thơm lên mộ chú Toan: "Em đã già còn anh vẫn trẻ". Lời cô nói run run trong buổi chiều tưởng niệm vỡ vụn không gian. Chiến tranh đã lùi xa nhưng chẳng thể làm những mảnh đời méo mó bởi họ vẫn sống vẹn tròn một chữ tâm.

Quê hương tôi và những quê hương khác trên dải đất hình chữ "S", xã phường nào cũng có một nghĩa trang. Còn cả những người lính khuyết danh, họ đã hòa tan xương máu vào đất, vào nước, họ không có mặt ở nghĩa trang. Nhưng người thân nhớ họ, những thế hệ con cháu chúng tôi sinh ra và lớn lên nhớ họ. Chiến tranh vẫn lẩn quất đâu đây qua câu chuyện kể của ông, của bà, qua những gương mặt hồn hậu quê tôi. Tôi thắp nén nhang thơm tưởng nhớ về những người lính, lòng tôi rưng rưng một niềm thương. Chiều tháng bảy nghĩa trang bảng lảng khói sương.

Theo Nguyễn Thanh Nga (NLĐO)

 

Có thể bạn quan tâm

Đồng đội

Đồng đội

(GLO)- Cả nhà không yên tâm khi bố quyết định theo đoàn Cựu chiến binh về Quảng Trị thăm lại chiến trường xưa. Bố vừa trải qua một đợt điều trị dài vì thoái hóa khớp, đầu gối đau nhức, đi lại rất khó khăn.

Lan tỏa văn hóa đọc

Lan tỏa văn hóa đọc đến buôn làng vùng sâu

(GLO)- Cuộc thi “Giới thiệu sách trực tuyến” năm 2025 do Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức thu hút nhiều cá nhân là người đồng bào dân tộc thiểu số tham gia. Bằng tình yêu với sách, họ đã góp phần lan tỏa văn hóa đọc đến buôn làng vùng sâu.

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

Chạm vào thế giới trẻ thơ...

(GLO)- Từ ống kính nhiếp ảnh, nét cọ hội họa, câu chữ văn chương đến giai điệu âm nhạc, nhiều nghệ sĩ ở Gia Lai đang lặng lẽ gìn giữ, khơi gợi, ươm hạt giống tâm hồn cho thế giới tuổi thơ; đồng thời, gửi gắm thông điệp về sự kết nối, về trách nhiệm của người lớn trước “tuổi thơ đang mất dần”.

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

Giải Booker 2025: Danh sách đề cử đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm

(GLO)-Danh sách đề cử của Giải Booker 2025 danh giá mới được công bố, trong đó có 13 tác phẩm của các tác giả đến từ nhiều quốc gia khác nhau, cũng như sự cân bằng về tỷ lệ nam - nữ và sự đan xen giữa tên tuổi cũ và mới. Điều này cho thấy sự đa dạng nhất trong lịch sử 56 năm của giải thưởng này.

Triển vọng “Cây cọ nhí” Nguyễn Trịnh Gia Thy

Triển vọng “Cây cọ nhí” Nguyễn Trịnh Gia Thy

(GLO)- 11 tuổi, Nguyễn Trịnh Gia Thy (học sinh lớp 5.9, Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi, phường Pleiku) được nhiều người ưu ái gọi là “cây cọ nhí”. Những bức tranh của Thy không chỉ khéo léo về đường nét, bố cục, màu sắc mà còn chứa đựng những thông điệp ý nghĩa về cuộc sống.

Mở lối vào thế giới sắc màu

Mở lối vào thế giới sắc màu

(GLO)- Từ nét màu nước chấm phá, mực tàu loang trên giấy dó, đến những dòng thư pháp bay bổng hay gam màu rực rỡ của tranh sáp màu, acrylic - tất cả hòa quyện tại những lớp học vẽ. Mùa hè, những lớp học nhỏ ấy lặng lẽ góp phần vun đắp tâm hồn nghệ thuật cho nhiều bạn trẻ.

Hòa điệu cùng tình yêu nghệ thuật múa

Cặp đôi nghệ sĩ Nguyễn Cơ-Hồng Mai: Hòa điệu cùng tình yêu nghệ thuật múa

(GLO)- Cùng sinh năm rồng (1988) và lớn lên với tình yêu dành cho từng nhịp vũ đạo, Nguyễn Văn Cơ và Trần Thị Hồng Mai-hai nghệ sĩ trưởng thành từ Nhà hát Ca múa nhạc tổng hợp Đam San trở thành cặp đôi hiếm hoi của làng múa ở cao nguyên Pleiku, luôn song hành cả trên sân khấu và trong đời sống.

null