Thêm một nhân chứng trong vụ thảm sát làng tân lập

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Về vụ giặc Pháp thảm sát làng Tân Lập (nay là thôn 6, xã Đak Hlơ, huyện Kbang) ngày 22-3-1947, trước đây, chúng ta xác định có 5 nhân chứng lúc đó còn sống sót gồm ông Hồ Thọ (SN 1918), ông Nguyễn Ngấn (SN 1927), bà Nguyễn Thị Tri (SN 1920), ông Nguyễn Cày (SN 1927) và ông Nguyễn Đẩu (SN 1925). Trong 5 nhân chứng thì có 4 người lần lượt quá vãng. Hiện chỉ còn cụ Nguyễn Ngấn, 90 tuổi, sức rất yếu. Chiều 5-2-2017, chúng tôi tìm và gặp bà Nguyễn Thị Thiện (ở hẻm 326/10/5 đường Hùng Vương, TP. Pleiku) là nhân chứng còn sống sót trong vụ thảm sát kinh hoàng nói trên.

 Bà Nguyễn Thị Thiện. Ảnh: P.D.T
Bà Nguyễn Thị Thiện. Ảnh: P.D.T

Bà Nguyễn Thị Thiện cho biết: Tên khai sinh của bà là Nguyễn Thị Lách, tên đi thoát ly tham gia kháng chiến chống Pháp là Nguyễn Thị Xuôi và tên trong giấy tờ và cũng là tên gọi hiện nay là Nguyễn Thị Thiện, sinh năm 1932. Sáng 22-3-1947, giặc Pháp gây ra vụ thảm sát ở làng Tân Lập. Lúc đó bà 15 tuổi, đang sinh sống yên lành với gia đình thì khoảng 6 giờ bà thấy quân đội Pháp bao vây và xông vào làng, bắt cả dân làng. Đầu tiên, chúng bắt và tra tấn ông Nguyễn Khu là Xã trưởng. Chúng cho rằng ông này “bắt cá hai tay”, vừa làm cho chính quyền thuộc Pháp, vừa làm cho Việt Minh nên không báo cáo cho chúng biết quân đội Việt Minh trú quân ở đây. Chúng tra tấn ông rất dã man. Ông Khu nói với chúng bằng tiếng Pháp: “Chúng mày bắn giết tao đi, chứ đừng tra tấn tao dã man như thế”. Chúng liền bắn chết ông Khu.

Khoảng 9 giờ cùng ngày, chúng lùa dân tập trung từng nhóm để bắn giết. Cả nhà bà Thiện có 9 người cũng bị bắt tập trung. Bà và người cô ruột chạy ra đám đất cày gần đó, nằm ngửa dưới rãnh cày, lấy hai tay cào đất phủ lên người nên mới sống sót. Sau khi giết sạch, đốt sạch, giặc Pháp lùa bắt cả bò, heo và lấy tài sản quý giá mang đi. Người chết thì chúng không cho chôn. Cha bà tham gia cách mạng ở địa phương cũng bị giết trong vụ thảm sát này nên cán bộ huyện cho bà đi thoát ly làm giao liên cho huyện An Khê. Đến năm 1949, trên đường đi công tác, bà bị địch bắt bỏ tù ở Nhà lao Pleiku. Trong thời gian ở tù, bà quen biết ông Nguyễn Đình (tên hoạt động cách mạng là Võ Văn Trí). Sau khi ra tù, bà xây dựng gia đình với ông Nguyễn Đình và sinh sống tại Pleiku cho đến nay.

Bà Thiện cho biết: “Sở dĩ cha bà là Nguyễn Trác có bằng công nhận liệt sĩ và bà có Huân chương Kháng chiến hạng nhất là nhờ ông Lê Thanh Cảnh. Ông Cảnh quê ở Tú An (An Khê), nguyên là cán bộ của huyện An Khê trong kháng chiến chống Pháp. Năm 1954, ông Cảnh đi tập kết ra Bắc. Cuối những năm 80 của thế kỷ trước, ông Cảnh có về Gia Lai công tác và tìm bà. Ông Cảnh có giúp bà làm hồ sơ, đề nghị các cơ quan có thẩm quyền công nhận liệt sĩ cho cha bà và bà được tặng Huân chương Kháng chiến chống Pháp hạng nhất.

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, bà có về thăm lại những người còn sống sót trong vụ thảm sát đang sinh sống ở An Dân, Tân Tạo (nay thuộc xã Thành An, thị xã An Khê) và nhờ họ dựng bia mộ cho ông nội tại làng quê khi xưa. Khi biết tin huyện Kbang xây dựng nhà bia tưởng niệm dân làng Tân Lập bị thảm sát, bà muốn về lại làng cũ nhưng sức khỏe không đảm bảo. Tuy vậy, hình ảnh giặc Pháp gây ra vụ thảm sát dã man bà con làng Tân Lập luôn ám ảnh trong tâm trí bà.

 Phan Duy Tiên

Có thể bạn quan tâm

Thành lập Bộ phận Thường trực để tiếp nhận, hướng dẫn, giải đáp các nội dung về sắp xếp tổ chức bộ máy và đại hội đảng bộ các cấp

Thành lập Bộ phận Thường trực để tiếp nhận, hướng dẫn, giải đáp các nội dung về sắp xếp tổ chức bộ máy và đại hội đảng bộ các cấp

(GLO)- Ban Thường vụ Tỉnh ủy vừa ban hành Quyết định số 1660-QĐ/TU về thành lập Bộ phận Thường trực để tiếp nhận, hướng dẫn, giải đáp các nội dung khó khăn, vướng mắc, kiến nghị, đề xuất của các cấp ủy, đơn vị, địa phương về sắp xếp tổ chức bộ máy và đại hội đảng bộ các cấp.

Cả nước chính thức còn 34 tỉnh, thành

Cả nước chính thức còn 34 tỉnh, thành

(GLO)- Sáng 12-6, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, 461/465 đại biểu Quốc hội (96,44%) bấm nút tán thành Nghị quyết về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh. Như vậy, từ hôm nay, cả nước chính thức còn 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh.

Tổng Bí thư: Tạo điều kiện phát triển các hành lang kinh tế xuyên suốt từ đồng bằng - trung du - miền núi

Tổng Bí thư: Tạo điều kiện phát triển các hành lang kinh tế xuyên suốt từ đồng bằng - trung du - miền núi

Sáng 10/6, Tổng Bí thư Tô Lâm đã làm việc với Ban Thường vụ Tỉnh ủy các tỉnh Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Hòa Bình về tình hình triển khai thực hiện các nghị quyết, kết luận của Trung ương gần đây; việc sắp xếp tổ chức bộ máy; quốc phòng, an ninh; tăng trưởng kinh tế và công tác bảo đảm an sinh xã hội.

Quy định chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy cơ quan chuyên trách tham mưu, giúp việc Đảng ủy xã, phường, đặc khu

Quy định chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy cơ quan chuyên trách tham mưu, giúp việc Đảng ủy xã, phường, đặc khu

(GLO)- Ngày 9-6, đồng chí Trần Cẩm Tú-Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư đã thay mặt Ban Bí thư ký ban hành Quy định số 299-QĐ/TW về chức năng, nhiệm vụ, tổ chức bộ máy cơ quan chuyên trách tham mưu, giúp việc Đảng ủy xã, phường, đặc khu.

Nhiều mô hình hay, sáng tạo trong học và làm theo Bác ở Chư Prông

Nhiều mô hình hay, sáng tạo trong học và làm theo Bác ở Chư Prông

(GLO)- Thấm nhuần tư tưởng “lấy dân làm gốc”, thời gian qua, việc học và làm theo Bác trên địa bàn huyện Chư Prông (tỉnh Gia Lai) được gắn kết chặt chẽ với thực hiện các nhiệm vụ chính trị và phong trào thi đua yêu nước, tạo động lực thúc đẩy phát triển toàn diện, bền vững từ cơ sở.

Cử tri huyện Chư Păh kiến nghị các vấn đề liên quan đến công tác sáp nhập đơn vị hành chính

Cử tri huyện Chư Păh kiến nghị các vấn đề liên quan đến công tác sáp nhập đơn vị hành chính

(GLO)- Chiều 6-6, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Chủ nhiệm Ủy ban Kiểm tra Tỉnh ủy Thái Thanh Bình-Trưởng ban Pháp chế HĐND tỉnh cùng các đại biểu HĐND tỉnh ứng cử tại địa bàn huyện Chư Păh đã có buổi tiếp xúc cử tri xã Chư Đang Ya trước kỳ họp thường lệ giữa năm 2025, HĐND tỉnh (khóa XII).

null