Thêm một nhân chứng trong vụ thảm sát làng tân lập

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Về vụ giặc Pháp thảm sát làng Tân Lập (nay là thôn 6, xã Đak Hlơ, huyện Kbang) ngày 22-3-1947, trước đây, chúng ta xác định có 5 nhân chứng lúc đó còn sống sót gồm ông Hồ Thọ (SN 1918), ông Nguyễn Ngấn (SN 1927), bà Nguyễn Thị Tri (SN 1920), ông Nguyễn Cày (SN 1927) và ông Nguyễn Đẩu (SN 1925). Trong 5 nhân chứng thì có 4 người lần lượt quá vãng. Hiện chỉ còn cụ Nguyễn Ngấn, 90 tuổi, sức rất yếu. Chiều 5-2-2017, chúng tôi tìm và gặp bà Nguyễn Thị Thiện (ở hẻm 326/10/5 đường Hùng Vương, TP. Pleiku) là nhân chứng còn sống sót trong vụ thảm sát kinh hoàng nói trên.

 Bà Nguyễn Thị Thiện. Ảnh: P.D.T
Bà Nguyễn Thị Thiện. Ảnh: P.D.T

Bà Nguyễn Thị Thiện cho biết: Tên khai sinh của bà là Nguyễn Thị Lách, tên đi thoát ly tham gia kháng chiến chống Pháp là Nguyễn Thị Xuôi và tên trong giấy tờ và cũng là tên gọi hiện nay là Nguyễn Thị Thiện, sinh năm 1932. Sáng 22-3-1947, giặc Pháp gây ra vụ thảm sát ở làng Tân Lập. Lúc đó bà 15 tuổi, đang sinh sống yên lành với gia đình thì khoảng 6 giờ bà thấy quân đội Pháp bao vây và xông vào làng, bắt cả dân làng. Đầu tiên, chúng bắt và tra tấn ông Nguyễn Khu là Xã trưởng. Chúng cho rằng ông này “bắt cá hai tay”, vừa làm cho chính quyền thuộc Pháp, vừa làm cho Việt Minh nên không báo cáo cho chúng biết quân đội Việt Minh trú quân ở đây. Chúng tra tấn ông rất dã man. Ông Khu nói với chúng bằng tiếng Pháp: “Chúng mày bắn giết tao đi, chứ đừng tra tấn tao dã man như thế”. Chúng liền bắn chết ông Khu.

Khoảng 9 giờ cùng ngày, chúng lùa dân tập trung từng nhóm để bắn giết. Cả nhà bà Thiện có 9 người cũng bị bắt tập trung. Bà và người cô ruột chạy ra đám đất cày gần đó, nằm ngửa dưới rãnh cày, lấy hai tay cào đất phủ lên người nên mới sống sót. Sau khi giết sạch, đốt sạch, giặc Pháp lùa bắt cả bò, heo và lấy tài sản quý giá mang đi. Người chết thì chúng không cho chôn. Cha bà tham gia cách mạng ở địa phương cũng bị giết trong vụ thảm sát này nên cán bộ huyện cho bà đi thoát ly làm giao liên cho huyện An Khê. Đến năm 1949, trên đường đi công tác, bà bị địch bắt bỏ tù ở Nhà lao Pleiku. Trong thời gian ở tù, bà quen biết ông Nguyễn Đình (tên hoạt động cách mạng là Võ Văn Trí). Sau khi ra tù, bà xây dựng gia đình với ông Nguyễn Đình và sinh sống tại Pleiku cho đến nay.

Bà Thiện cho biết: “Sở dĩ cha bà là Nguyễn Trác có bằng công nhận liệt sĩ và bà có Huân chương Kháng chiến hạng nhất là nhờ ông Lê Thanh Cảnh. Ông Cảnh quê ở Tú An (An Khê), nguyên là cán bộ của huyện An Khê trong kháng chiến chống Pháp. Năm 1954, ông Cảnh đi tập kết ra Bắc. Cuối những năm 80 của thế kỷ trước, ông Cảnh có về Gia Lai công tác và tìm bà. Ông Cảnh có giúp bà làm hồ sơ, đề nghị các cơ quan có thẩm quyền công nhận liệt sĩ cho cha bà và bà được tặng Huân chương Kháng chiến chống Pháp hạng nhất.

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, bà có về thăm lại những người còn sống sót trong vụ thảm sát đang sinh sống ở An Dân, Tân Tạo (nay thuộc xã Thành An, thị xã An Khê) và nhờ họ dựng bia mộ cho ông nội tại làng quê khi xưa. Khi biết tin huyện Kbang xây dựng nhà bia tưởng niệm dân làng Tân Lập bị thảm sát, bà muốn về lại làng cũ nhưng sức khỏe không đảm bảo. Tuy vậy, hình ảnh giặc Pháp gây ra vụ thảm sát dã man bà con làng Tân Lập luôn ám ảnh trong tâm trí bà.

 Phan Duy Tiên

Có thể bạn quan tâm

Các cán bộ, công chức tham gia hội nghị bồi dưỡng nghiệp vụ công tác thông tin tuyên truyền, thông tin đối ngoại năm 2025.

Gia Lai: Bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ, công chức làm công tác thông tin đối ngoại khu vực biên giới

(GLO)- Ngày 18-9, tại phường Pleiku, Sở Văn hóa-Thể thao và Du lịch tỉnh Gia Lai tổ chức Hội nghị bồi dưỡng nghiệp vụ công tác thông tin tuyên truyền, thông tin đối ngoại năm 2025 cho cán bộ, công chức của 135 xã, phường làm công tác thông tin đối ngoại khu vực biên giới.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Thị Thanh Lịch-Trưởng Ban Chỉ đạo 515 tỉnh chủ trì hội nghị. Ảnh: M.Đ.D

Công bố quyết định kiện toàn Ban Chỉ đạo 515 tỉnh Gia Lai

(GLO)- Chiều 17-9, tại Bộ CHQS tỉnh, Ban Chỉ đạo 515 tỉnh Gia Lai công bố quyết định của Chủ tịch UBND tỉnh về kiện toàn Ban Chỉ đạo, Ban Chuyên trách và giao nhiệm vụ công tác tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện, chuyên gia Việt Nam hy sinh tại Campuchia mùa khô 2025-2026.

Tỉnh Đoàn Gia Lai tổ chức Hội nghị góp ý dự thảo báo cáo chính trị trình Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh lần thứ I. Ảnh: Oanh Trương

Niềm tin, kỳ vọng của tuổi trẻ Gia Lai

(GLO)- Hướng về Ðại hội đại biểu Ðảng bộ tỉnh Gia Lai lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, với tinh thần trách nhiệm, tâm huyết và niềm tin sâu sắc vào sự phát triển của quê hương trong giai đoạn mới, đoàn viên, thanh niên (ĐVTN) trên địa bàn tỉnh tích cực tham gia góp ý dự thảo báo cáo chính trị.

Xã Ia Pa tập trung huy động nguồn lực phát triển hạ tầng đồng bộ, để từ đây tạo đột phá cho nông nghiệp hàng hóa, du lịch cộng đồng và dịch vụ nông thôn. Ảnh: Phương Dung

Kỳ vọng tạo cú hích phát triển

(GLO)- Không còn lựa chọn chung chung, các đảng bộ cơ sở bước vào nhiệm kỳ 2025 - 2030 với quyết tâm xác định rõ “điểm nghẽn” cần tháo gỡ và “đòn bẩy” cần phát huy.

Lãnh đạo 2 địa phương ký kết giao ước kết nghĩa. Ảnh: Vũ Chi

Xã Ia Sao kết nghĩa với phường Bình Định

(GLO)- Ngày 13-9, tại hội trường xã Ia Sao (tỉnh Gia Lai) đã diễn ra lễ kết nghĩa giữa xã Ia Sao và phường Bình Định với sự tham dự của lãnh đạo Đảng ủy-HĐND-UBND-Ủy ban MTTQ Việt Nam cùng các ban, ngành, đoàn thể 2 địa phương.

Chủ tịch UBND tỉnh Phạm Anh Tuấn (thứ 3 từ trái sang) tặng quà cho gia đình bà Đinh Thị Chông (hộ được hỗ trợ xóa nhà tạm, nhà dột nát ở làng Ba Bă, xã Ya Ma). Ảnh. A.H

Thi đua yêu nước là động lực để Gia Lai phát triển

(GLO)- Sinh thời, Bác Hồ từng căn dặn: “Thi đua là yêu nước, yêu nước thì phải thi đua. Và những người thi đua là những người yêu nước nhất”. Tại Gia Lai, phong trào thi đua được triển khai toàn diện, gắn với nhiệm vụ chính trị của từng giai đoạn, góp phần thúc đẩy kinh tế-xã hội phát triển.

null