Những vòng xoay kỳ thú

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News
(GLO)- Từ xa xưa, hình như con người đã quan sát được một hiện tượng thiên nhiên kỳ thú, đó là hầu hết vòng xoay trong tự nhiên đều đi ngược chiều kim đồng hồ: Từ những cơn bão trên bầu trời bao la, những cơn lốc xoáy trên sa mạc bát ngát, dòng nước xoáy trên sông hồ mênh mông, đến tất cả sợi dây leo thực vật, những vòng xoắn của sừng linh dương… đều tuân theo một ý chí thần bí nào đó!
Một hình ảnh đặc sắc được người cổ xưa đúc kết cho hiện tượng trên là mặt trống đồng cổ. Ở đó, hình những con chim lạc, con hươu, con gà, hình người chiến binh đều di chuyển theo hướng ngược chiều kim đồng hồ. Có lẽ, đó là hình tượng đặc biệt kỳ bí không chỉ có trong thiên nhiên (vô sinh và hữu sinh) mà cả trong đời sống nhân sinh từ thượng cổ đã được con người để tâm ghi nhận.
Ngày nay, những vòng xoay huyền bí tưởng vô cùng xa xôi ấy lại vẫn đang hiện diện rất phổ biến trong sinh hoạt đời thường của những con người Tây Nguyên. Trong các lễ hội Tây Nguyên, dưới màn đêm mông lung ảo diệu, quanh những đống lửa rừng lung linh nhập nhòa hư thực, dòng người nắm tay nhau cùng những vòng xoang bất tận. Những vòng tròn vô tình mang con người đung đưa theo nhịp cồng chiêng và vần xoay theo hướng ngược chiều kim đồng hồ. Những tay chiêng tay cồng tay trống cũng xoay vòng ngược chiều kim đồng hồ mà nhún nhảy mà gõ nhịp lâng lâng.
Trong nghi thức đâm trâu, con trâu được tròng cổ bằng một sợi dây rừng quàng vào cây cột gơng tâm điểm của cuộc hiến tế. Nó tạo thành một vòng tròn tự do, con trâu có thể chạy trong bán kính của sợi dây ấy; đa phần chạy ngược chiều kim đồng hồ. Người đâm tay cầm khiên, tay cầm giáo cùng nhảy tiến lui theo nhịp trống nhịp cồng chiêng, vẻ như lựa thế. Trâu và người cùng xoay, rồi bất ngờ mũi dáo phóng đâm vào nách trái con trâu. Phía ấy có trái tim trâu nằm trong lồng ngực. Phát đâm tài nghệ hạ gục ngay con trâu từ phát lao đầu tiên.
Người Jrai ở vùng hạ lưu sông Ba thường ăn trâu trong lễ bỏ mả. Ảnh: Minh Châu
Người Jrai ở vùng hạ lưu sông Ba thường ăn trâu trong lễ bỏ mả. Ảnh: Minh Châu
Tương tự như vậy nơi một đám tang của người Tây Nguyên kéo dài mấy ngày đêm. Ở đó có khóc kể, có đút cơm thịt cho người chết, có “đốt” rất nhiều trâu bò; đặc biệt là heo, hàng chục hàng trăm con heo, dù là heo nhỏ tầm “một hai nắm”. Rồi uống rượu cần thâu ngày thâu đêm. Rồi đánh cồng chiêng, xoang vòng trong vòng ngoài. Những tay trống tay chiêng, những vòng xoang ấy cứ xoay quanh ngôi nhà của người chết, hết đêm này đêm khác. Tất cả vòng xoay ấy cũng không thể khác, cứ trôi theo một hướng, ngược chiều kim đồng hồ.
Trong đời sống hiện đại, có những vòng xoay quy ước theo ý chí con người thì lại khác. Như vòng xuyến giao thông ở những xứ theo tay lái thuận, luật quy định chạy ngược chiều kim đồng hồ. Đó cứ như một sự cưỡng bách khiên cưỡng với con người.
Chiều của trống đồng, chiều của vòng xoang trải hàng ngàn năm luôn chứa đựng những điều bí ẩn, rất đời thường mà vô cùng kỳ thú, vô cùng huyền diệu. Như sợi dây vô hình nối ngàn năm xa xưa đến giữa đời sống thường nhật của người Tây Nguyên.
PHẠM ĐỨC LONG
 

Có thể bạn quan tâm

Ủy ban nhân dân tỉnh trả lời kiến nghị của cử tri huyện Kbang, Đak Đoa, Đak Pơ và thị xã An Khê

Ủy ban nhân dân tỉnh trả lời kiến nghị của cử tri huyện Kbang, Đak Đoa, Đak Pơ và thị xã An Khê

(GLO)- Ủy ban nhân dân tỉnh Gia Lai trả lời kiến nghị của cử tri huyện Kbang, Đak Đoa, Đak Pơ và thị xã An Khê liên quan đến việc thi công đấu nối đường dân sinh với đường tỉnh 669, dự án thuê đất trồng rừng của Công ty TNHH Hưng Thịnh Nguyên và chính sách hỗ trợ làm ao, hồ nhỏ đảm bảo nước tưới cho cây trồng.

Thư Tòa soạn

Thư Tòa soạn

(GLO)- Cùng với việc sáp nhập tỉnh, từ ngày 1-7, Báo Gia Lai hợp nhất với Báo Bình Định thành Báo Gia Lai mới.

Gia Lai bố trí lại hơn 179,5 tỷ đồng từ nguồn sử dụng đất cho dự án hồ sơ địa chính

Gia Lai bố trí lại hơn 179,5 tỷ đồng từ nguồn sử dụng đất cho dự án hồ sơ địa chính

(GLO)- Tại kỳ họp thứ 27, HĐND tỉnh đã thông qua Nghị quyết số 505/NQ-HĐND về việc sử dụng nguồn tiền sử dụng đất của dự án tổng thể xây dựng hệ thống hồ sơ địa chính và dữ liệu địa chính tỉnh Gia Lai chưa phân bổ để cấp cho các dự án đầu tư từ nguồn tiền sử dụng đất chưa được cấp.

Các cây gỗ lớn bị cưa hạ nằm chỏng chơ tại khuôn viên trụ sở UBND phường Cheo Reo. Ảnh: NLĐO

Việc chặt cây gỗ lớn tại trụ sở phường Cheo Reo: Nếu vi phạm sẽ xử lý theo quy định

(GLO)- Theo một số thông tin báo chí đăng tải, trước ngày sáp nhập xã, phường, hàng loạt cây gỗ lớn trong khuôn viên trụ sở UBND phường Cheo Reo (thị xã Ayun Pa) bị cưa hạ rồi đem bán, khiến nhiều người dân bức xúc. Để làm rõ thông tin này, P.V Báo Gia Lai đã vào cuộc tìm hiểu.

Tặng nhiều phần quà cho người nghèo và học sinh khó khăn huyện Chư Sê

Tặng nhiều phần quà cho người nghèo và học sinh khó khăn huyện Chư Sê

(GLO)- Ngày 22-6, Hội Chữ thập đỏ huyện Chư Sê (tỉnh Gia Lai) phối hợp với chùa Mỹ Thạch và nhóm giáo viên Trường Tiểu học Lê Văn Tám (TP. Hà Nội) và đoàn từ thiện TP. Vũng Tàu (tỉnh Bà Rịa-Vũng Tàu) tổ chức chương trình “Tiếp sức đến trường” cho học sinh dân tộc thiểu số và người dân khó khăn.

Lời cảm ơn

Lời cảm ơn

(GLO)- Báo Gia Lai trân trọng cảm ơn những tình cảm quý báu của các đồng chí lãnh đạo tỉnh, quý cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp và bạn đọc nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày Báo chí cách mạng Việt Nam (21/6/1925-21/6/2025).

null