Người nối dài tình yêu với dân ca Jrai

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Suốt 50 năm qua, bà Kpă H’Mi (SN 1961, buôn Chư Jú, xã Ia Rsai, huyện Krông Pa) vẫn luôn say mê những giai điệu dân ca Jrai. Bà là niềm tự hào của buôn làng khi không chỉ lưu giữ mà còn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ thêm yêu và gắn bó với những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Chiều tháng 5, tiết trời Krông Pa dịu lại sau cơn mưa nặng hạt. Tranh thủ lúc trời vừa tạnh, ông Rah Lan Thu-Trưởng thôn Chư Jú dẫn chúng tôi đến nhà bà H’Mi. Theo ông Thu, bà H’Mi là người duy nhất trong buôn thuộc nhiều bài dân ca Jrai.

Biết mục đích đến thăm của chúng tôi, nét mặt bà H’Mi lộ rõ niềm vui. Nhấp ngụm nước đun với lá rừng, bà H’Mi ôn tồn kể: Ngày xưa, cứ mỗi dịp buôn tổ chức lễ hội, chị em phụ nữ lại cùng nhau tụ tập quanh bếp lửa và hát những bài dân ca. Từ đó, bà yêu thích làn điệu dân ca lúc nào không hay. Nhờ chăm chỉ lắng nghe và tập hát theo, bà nhanh chóng thuộc nhiều bài dân ca. Năm 1975, bà tham gia đội văn nghệ của xã. Trong quãng thời gian này, bà rong ruổi khắp các buôn làng để mang lời ca tiếng hát phục vụ bộ đội và bà con.

“Năm ấy, tôi mới 14 tuổi, cùng các chị, em tham gia đội văn nghệ của xã. Chúng tôi hát để động viên nhau, để kể chuyện buôn làng, chuyện tình người và cũng để nhắc nhau sống tử tế, đoàn kết. Tham gia đội được 3 tháng thì tôi xin nghỉ để về chăm sóc bố bị bệnh nặng”-bà H’Mi nhớ lại.

1.jpg
Không chỉ là người thuộc nhiều bài dân ca, bà Kpă H’Mi còn sáng tác thêm những bài mới kể về cuộc sống của buôn làng. Ảnh: L.H

Theo bà H’Mi, dân ca Jrai được lưu truyền bằng miệng, bằng trí nhớ mang đậm hơi thở cuộc sống, thể hiện tâm tư, tình cảm, triết lý sống của người dân. Nội dung dân ca rất đa dạng, phong phú, khi thì ca ngợi vẻ đẹp núi rừng, công ơn tổ tiên; lúc lại là lời khuyên răn, phê phán thói hư tật xấu, nhắc nhở con người sống nghĩa tình, đoàn kết, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Điểm đặc biệt của dân ca Jrai là tính ngẫu hứng, linh hoạt trong cách thể hiện. Người hát không chỉ truyền tải những làn điệu có sẵn mà còn có thể tự sáng tác lời, tùy theo hoàn cảnh, câu chuyện và cảm xúc. Người Jrai hát dân ca thường dùng chất giọng tự nhiên, vang khỏe nhưng mềm mại, tạo độ ngân dài ở những đoạn cao trào; đồng thời thể hiện cảm xúc bằng cách nhấn nhá, luyến láy ở những chữ cuối câu. Đặc biệt là cách kết hợp với nhịp rung môi hoặc ngân giọng mô phỏng tiếng gió, tiếng suối, tiếng vọng của núi rừng.

Dù mái tóc đã bạc song chất giọng của bà H’Mi vẫn trong trẻo, ngân vang như tiếng suối đầu nguồn. Hiện nay, bà thuộc hơn 20 bài dân ca Jrai. Không chỉ lưu giữ, bà còn sáng tác thêm nhiều bài mới kể về cuộc sống buôn làng, mùa màng no ấm và ca ngợi Đảng, ca ngợi quê hương. Vừa trò chuyện với chúng tôi, bà vừa khoe những giấy chứng nhận giải thưởng tại các ngày hội văn hóa, thể thao các dân tộc thiểu số huyện Krông Pa.

“Những năm gần đây, tôi thường tham gia các sự kiện văn hóa do địa phương tổ chức để vừa thử sức, vừa lưu giữ làn điệu dân ca Jrai. Tại Ngày hội văn hóa, thể thao các dân tộc thiểu số và hội chợ kết nối nông sản huyện Krông Pa lần thứ I-2023, tôi đạt giải nhất hát dân ca đấy”-bà H’Mi bộc bạch. Bên cạnh đó, bà H’Mi còn thường xuyên hát cho con cháu nghe, vừa để giữ lửa đam mê, vừa nhắc nhở thế hệ sau ghi nhớ và gìn giữ những làn điệu dân ca.

Buôn Chư Jú có 213 hộ với 97% là người Jrai. Trước đây, trong buôn có nhiều người biết hát dân ca nhưng hiện tại số lượng biết hát còn rất ít. Dòng nhạc hiện đại dần thay thế nhạc truyền thống nên dân ca Jrai ngày càng mai một và bị giới trẻ lãng quên.

“Bà H’Mi là người duy nhất trong buôn thuộc nhiều bài dân ca Jrai. Vì vậy, chúng tôi luôn động viên con cháu đến học bà để giữ gìn bản sắc của dân tộc”-ông Thu chia sẻ.

Trao đổi với P.V, bà Ksor H’Nái-Công chức Văn hóa-Thông tin xã Ia Rsai-cho hay: Bà Kpă H’Mi là một trong số ít người trên địa bàn xã còn thuộc và thể hiện được những làn điệu dân ca Jrai. Bà cũng thường xuyên tham gia các chương trình biểu diễn văn nghệ do xã tổ chức trong các dịp lễ hội, sự kiện văn hóa.

Chúng tôi luôn tích cực tuyên truyền, vận động người dân, nhất là thế hệ trẻ nêu cao ý thức giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, trong đó có dân ca Jrai.

Có thể bạn quan tâm

Ngọn đèn nhỏ bên khung cửa

Ngọn đèn nhỏ bên khung cửa

(GLO)- Chồng tôi nhận quyết định chuyển công tác vào một sáng cuối tháng Năm, khi sương vẫn còn giăng mờ trên những con dốc quen thuộc của phố núi Pleiku. Tin anh phải xuống Quy Nhơn theo diện hợp nhất 2 tỉnh không bất ngờ.

Bảo vật quốc gia ngai vua triều Nguyễn đặt tại Điện Thái Hòa, Đại Nội Huế.

Phục chế ngai vàng triều Nguyễn: Trả lại nguyên trạng năm 2015, đảm bảo đúng tinh thần bảo vật quốc gia

(GLO)-Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch (VH-TT&DL) vừa có văn bản chính thức góp ý kế hoạch phục chế ngai vua triều Nguyễn, bảo vật quốc gia bị phá hoại hồi tháng 5 - 2025 tại điện Thái Hòa, yêu cầu phục hồi hiện trạng "gần giống nhất" so với năm 2015, thời điểm hiện vật được lập hồ sơ công nhận.

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

Vở ca kịch bài chòi trò chơi của quỷ: Tôn vinh chiến sĩ công an, cảnh tỉnh kẻ lầm lạc

(GLO)- Vở diễn Trò chơi của quỷ do Ðoàn ca kịch bài chòi Bình Ðịnh (thuộc Nhà hát Nghệ thuật truyền thống tỉnh Gia Lai) dàn dựng vừa giành huy chương đồng tại Liên hoan Nghệ thuật sân khấu chuyên nghiệp toàn quốc về “Hình tượng người chiến sĩ Công an nhân dân” lần thứ V-năm 2025.

"Núi trên đất bằng"

"Núi trên đất bằng"

(GLO)- Tiến sĩ Hà Thanh Vân đã nhận xét Tiểu thuyết "Núi trên đất bằng" của Võ Đình Duy là một tác phẩm văn chương đầu tay ra mắt năm 2025, đánh dấu bước chuyển đầy bất ngờ từ một kiến trúc sư trẻ sống ở Gia Lai sang hành trình kiến tạo thế giới văn chương.

NHÀ THƠ ĐÀO AN DUYÊN: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

Nhà thơ Đào An Duyên: Thiết tha giữ lại những xanh tươi cuộc đời

(GLO)- Với nhà thơ Đào An Duyên, đọc và viết chính là hành trình nuôi chữ. Trong hành trình ấy, chị chọn một lối đi riêng, chắt chiu xúc cảm, gửi tiếng lòng vào từng con chữ với niềm mong giữ lại những xanh tươi cuộc đời, từ đó góp thêm một giọng thơ giàu hương sắc cho văn chương Gia Lai.

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

Hòa hợp văn hóa, cùng chung chí hướng

(GLO)- 2 tỉnh Bình Định và Gia Lai (cũ) hợp nhất là cột mốc quan trọng trong hành trình phát triển vùng Duyên hải-Tây Nguyên. Cùng với các lĩnh vực chính trị, kinh tế, xã hội…, văn hóa nghệ thuật cũng được công chúng hết sức quan tâm.

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Nguyễn Nhật Ánh: Người làm vườn

Tôi không phải một dịch giả chuyên nghiệp - mào đầu vậy hoàn toàn không phải để biện hộ cho những sơ suất, sai sót và thô lậu mà bất cứ ai khi chạm tay vào việc dịch nói riêng, việc chữ nghĩa nói chung, dẫu là tay thuận hay tay ngang, đều phải đối mặt và chịu trách nhiệm.

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Khẳng định vị thế là cơ quan báo chí chủ lực

Để chào đón thời khắc đặc biệt của đất nước, của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ cao cả với vai trò, vị thế là cơ quan ngôn luận của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ mà người đứng đầu hệ thống Mặt trận đã tin tưởng giao phó; kể từ tháng 7.2025, Báo Đại đoàn kết ra mắt ấn phẩm Tinh hoa Việt bộ mới.
Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Nhen tình yêu dân ca, bài chòi

Nhen tình yêu dân ca, bài chòi

Với ngọn lửa đam mê nghệ thuật truyền thống, vợ chồng Nghệ nhân Ưu tú Lý Thành Long đứng ra truyền dạy làn điệu dân ca, bài chòi cho nhiều học sinh tại Trường THCS Tam Quan (ở phường Tam Quan, TX Hoài Nhơn).

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
null