Người nối dài tình yêu với dân ca Jrai

Theo dõi Báo Gia Lai trên Google News

(GLO)- Suốt 50 năm qua, bà Kpă H’Mi (SN 1961, buôn Chư Jú, xã Ia Rsai, huyện Krông Pa) vẫn luôn say mê những giai điệu dân ca Jrai. Bà là niềm tự hào của buôn làng khi không chỉ lưu giữ mà còn truyền cảm hứng cho thế hệ trẻ thêm yêu và gắn bó với những giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc.

Chiều tháng 5, tiết trời Krông Pa dịu lại sau cơn mưa nặng hạt. Tranh thủ lúc trời vừa tạnh, ông Rah Lan Thu-Trưởng thôn Chư Jú dẫn chúng tôi đến nhà bà H’Mi. Theo ông Thu, bà H’Mi là người duy nhất trong buôn thuộc nhiều bài dân ca Jrai.

Biết mục đích đến thăm của chúng tôi, nét mặt bà H’Mi lộ rõ niềm vui. Nhấp ngụm nước đun với lá rừng, bà H’Mi ôn tồn kể: Ngày xưa, cứ mỗi dịp buôn tổ chức lễ hội, chị em phụ nữ lại cùng nhau tụ tập quanh bếp lửa và hát những bài dân ca. Từ đó, bà yêu thích làn điệu dân ca lúc nào không hay. Nhờ chăm chỉ lắng nghe và tập hát theo, bà nhanh chóng thuộc nhiều bài dân ca. Năm 1975, bà tham gia đội văn nghệ của xã. Trong quãng thời gian này, bà rong ruổi khắp các buôn làng để mang lời ca tiếng hát phục vụ bộ đội và bà con.

“Năm ấy, tôi mới 14 tuổi, cùng các chị, em tham gia đội văn nghệ của xã. Chúng tôi hát để động viên nhau, để kể chuyện buôn làng, chuyện tình người và cũng để nhắc nhau sống tử tế, đoàn kết. Tham gia đội được 3 tháng thì tôi xin nghỉ để về chăm sóc bố bị bệnh nặng”-bà H’Mi nhớ lại.

1.jpg
Không chỉ là người thuộc nhiều bài dân ca, bà Kpă H’Mi còn sáng tác thêm những bài mới kể về cuộc sống của buôn làng. Ảnh: L.H

Theo bà H’Mi, dân ca Jrai được lưu truyền bằng miệng, bằng trí nhớ mang đậm hơi thở cuộc sống, thể hiện tâm tư, tình cảm, triết lý sống của người dân. Nội dung dân ca rất đa dạng, phong phú, khi thì ca ngợi vẻ đẹp núi rừng, công ơn tổ tiên; lúc lại là lời khuyên răn, phê phán thói hư tật xấu, nhắc nhở con người sống nghĩa tình, đoàn kết, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.

Điểm đặc biệt của dân ca Jrai là tính ngẫu hứng, linh hoạt trong cách thể hiện. Người hát không chỉ truyền tải những làn điệu có sẵn mà còn có thể tự sáng tác lời, tùy theo hoàn cảnh, câu chuyện và cảm xúc. Người Jrai hát dân ca thường dùng chất giọng tự nhiên, vang khỏe nhưng mềm mại, tạo độ ngân dài ở những đoạn cao trào; đồng thời thể hiện cảm xúc bằng cách nhấn nhá, luyến láy ở những chữ cuối câu. Đặc biệt là cách kết hợp với nhịp rung môi hoặc ngân giọng mô phỏng tiếng gió, tiếng suối, tiếng vọng của núi rừng.

Dù mái tóc đã bạc song chất giọng của bà H’Mi vẫn trong trẻo, ngân vang như tiếng suối đầu nguồn. Hiện nay, bà thuộc hơn 20 bài dân ca Jrai. Không chỉ lưu giữ, bà còn sáng tác thêm nhiều bài mới kể về cuộc sống buôn làng, mùa màng no ấm và ca ngợi Đảng, ca ngợi quê hương. Vừa trò chuyện với chúng tôi, bà vừa khoe những giấy chứng nhận giải thưởng tại các ngày hội văn hóa, thể thao các dân tộc thiểu số huyện Krông Pa.

“Những năm gần đây, tôi thường tham gia các sự kiện văn hóa do địa phương tổ chức để vừa thử sức, vừa lưu giữ làn điệu dân ca Jrai. Tại Ngày hội văn hóa, thể thao các dân tộc thiểu số và hội chợ kết nối nông sản huyện Krông Pa lần thứ I-2023, tôi đạt giải nhất hát dân ca đấy”-bà H’Mi bộc bạch. Bên cạnh đó, bà H’Mi còn thường xuyên hát cho con cháu nghe, vừa để giữ lửa đam mê, vừa nhắc nhở thế hệ sau ghi nhớ và gìn giữ những làn điệu dân ca.

Buôn Chư Jú có 213 hộ với 97% là người Jrai. Trước đây, trong buôn có nhiều người biết hát dân ca nhưng hiện tại số lượng biết hát còn rất ít. Dòng nhạc hiện đại dần thay thế nhạc truyền thống nên dân ca Jrai ngày càng mai một và bị giới trẻ lãng quên.

“Bà H’Mi là người duy nhất trong buôn thuộc nhiều bài dân ca Jrai. Vì vậy, chúng tôi luôn động viên con cháu đến học bà để giữ gìn bản sắc của dân tộc”-ông Thu chia sẻ.

Trao đổi với P.V, bà Ksor H’Nái-Công chức Văn hóa-Thông tin xã Ia Rsai-cho hay: Bà Kpă H’Mi là một trong số ít người trên địa bàn xã còn thuộc và thể hiện được những làn điệu dân ca Jrai. Bà cũng thường xuyên tham gia các chương trình biểu diễn văn nghệ do xã tổ chức trong các dịp lễ hội, sự kiện văn hóa.

Chúng tôi luôn tích cực tuyên truyền, vận động người dân, nhất là thế hệ trẻ nêu cao ý thức giữ gìn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc, trong đó có dân ca Jrai.

Có thể bạn quan tâm

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

Đèo An Khê: Dấu ấn lịch sử

(GLO)- Nếu như Tây Bắc có “tứ đại danh đèo”: Mã Pí Lèng, Ô Quy Hồ, Pha Đin, Khau Phạ thì vùng duyên hải miền Trung lên đại ngàn Tây Nguyên cũng có “ngũ danh đèo”: An Khê, Phượng Hoàng, Khánh Lê, Ngoạn Mục, Violak.

default

Địa phận Phủ Hoài Nhơn được xác lập năm Hồng Đức thứ 2 (1471), là miền “viễn châu” khá rộng; sau hơn 550 năm, vùng đất rộng lớn lúc ban đầu được phân chia thành nhiều tỉnh thuộc Nam Trung bộ và Bắc Tây Nguyên. 
Pleiku, miền nhớ...

Pleiku, miền nhớ...

(GLO)- Nếu tính từ dấu mốc ký Nghị định Toàn quyền Đông Dương thành lập đại lý hành chính Pleiku thuộc tỉnh Kon Tum ngày 24-5-1925, Pleiku với ý nghĩa một địa danh cả về cách đọc và cách viết đã ra đời và tồn tại đến ngày nay đã được 100 năm.

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Ðại ngàn nối liền những niềm vui

Trong ngôi nhà sàn dưới chân núi ở làng K8, xã Vĩnh Sơn (huyện Vĩnh Thạnh), Nghệ nhân nhân dân Ðinh Chương nở nụ cười sảng khoái, hồ hởi nói: “Bà con trong làng đang trông chờ ngày 1.7.2025, để không chỉ núi liền núi, sông liền sông mà đồng bào Bana ở hai tỉnh trước đây sẽ về chung mái nhà tỉnh Gia Lai mới”.
Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Tổng Bí thư Tô Lâm dự khai mạc Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp”

Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh (1.7.1915 – 1.7.2025), sáng 29.6, tại Hà Nội, Văn phòng Trung ương Đảng tổ chức Triển lãm “Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh - Cuộc đời và sự nghiệp” nhằm tri ân những cống hiến to lớn của đồng chí Nguyễn Văn Linh đối với Đảng, đất nước và nhân dân. Tổng Bí thư Tô Lâm dự và cắt băng khai mạc Triển lãm.
Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025: Góp phần khơi dậy tiềm năng sáng tạo

Triển khai trong thời gian chưa tròn 1 năm, Cuộc thi thơ, truyện ngắn tỉnh Bình Ðịnh năm 2024 - 2025 đã thu hút nhiều người yêu văn chương trong và ngoài tỉnh tham gia. Tác phẩm được gửi về không chỉ thể hiện sự đầu tư công phu về nội dung và hình thức, mà còn góp phần lan tỏa hình ảnh vùng đất Bình Ðịnh giàu bản sắc văn hóa, chiều sâu lịch sử.
Núi lửa Chư Đang Ya (huyện Chư Păh) đã đi vào thơ của tác giả Nguyễn Thanh Mừng. Ảnh: Phạm Quý

Cao nguyên trong thơ Nguyễn Thanh Mừng

(GLO)- Tên tuổi nhà thơ Nguyễn Thanh Mừng gắn liền với các tập thơ “Rượu đắng”, “Ngàn xưa”, .... Viết không nhiều nhưng thơ ông lại có mặt trong hầu hết các tuyển tập danh tiếng thơ Việt Nam hiện đại. Mấy năm gần đây, ông dành tình thương mến với Tây Nguyên và viết nhiều về vùng đất này.

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

Nơi chắp cánh đam mê âm nhạc

(GLO)- Với đặc thù làm việc trong sự cô đơn, tĩnh lặng, nhiều kỹ thuật viên (KTV) có kinh nghiệm tại một số phòng thu trên địa bàn TP. Pleiku (tỉnh Gia Lai) đang âm thầm đứng sau những bản thu chất lượng của các ca sĩ chuyên và không chuyên, chắp cánh cho đam mê âm nhạc.

Chung vai một gánh hai quê

Chung vai một gánh hai quê

Chung vai một gánh hai quê là chủ đề chung cho tập truyện ngắn “Người hai quê” của Hương Văn do Tạp chí Văn nghệ Quân đội chọn lọc và được NXB Quân đội Nhân dân - 2025 ấn hành. 

Chuyện về những nhà báo không chuyên

Chuyện về những nhà báo không chuyên

(GLO)- Dù chưa được đào tạo chuyên ngành báo chí, nhưng bằng nhiệt huyết, nhiều cộng tác viên của Báo Gia Lai vẫn luôn nuôi dưỡng niềm đam mê với nghề báo, cần mẫn ghi lại từng khoảnh khắc đời sống ở cơ sở trở thành cánh tay nối dài của tòa soạn trong việc lan tỏa thông tin, kết nối cộng đồng.

Tự hào được sống đúng đam mê

Tự hào được sống đúng đam mê

Có thẻ hay không có thẻ nhà báo họ vẫn làm báo. Bởi họ luôn có niềm đam mê và mong muốn góp một phần nhỏ bé vào hành trình chuyển động của xã hội bằng ngòi bút, bằng trái tim và bằng đôi mắt luôn đau đáu với hiện thực.

Tác nghiệp ở Trường Sa

Tác nghiệp ở Trường Sa

Mỗi chuyến tác nghiệp tại Trường Sa không chỉ là nhiệm vụ, mà còn là hành trình cảm xúc, hun đúc tinh thần yêu nước và khát vọng cống hiến. Những trải nghiệm nơi đảo xa đã trở thành dấu mốc nổi bật trên chặng đường làm báo, để các phóng viên, biên tập viên được “tôi luyện” trong môi trường đặc biệt, khắc nghiệt và đầy cảm hứng.

null