Lâm nghiệp Gia Lai- một chặng đường phát triển

Công tác bảo vệ và phát triển rừng được Chính phủ quan tâm từ rất lâu. Chỉ 2 tháng sau ngày tuyên bố độc lập (2-9-1945), Hội đồng Chính phủ đã thành lập Bộ Canh nông, sau đó Bộ thành lập Nha Lâm chính (1946), Nha Thủy lâm (1950), Vụ Thủy lâm (1952). Và đến ngày 28-11-1959, trong không khí cả nước thi đua lập thành tích chào mừng ngày thành lập Đảng tròn 30 tuổi, Chủ tịch Hồ Chí Minh viết bài “Tết trồng cây” đăng trên báo Nhân Dân, kêu gọi và định hướng cho phong trào trồng cây gây rừng ở nước ta bấy giờ.

Từ sự kiện ấy, năm 1995, Thủ tướng Chính phủ quyết định lấy ngày 28-11 hàng năm làm “Ngày Lâm nghiệp Việt Nam”. Đây là ngày truyền thống của nghề rừng nước ta, nhằm phát huy và động viên toàn dân tiếp tục đẩy mạnh công tác bảo vệ rừng, trồng cây gây rừng và phát triển lâm nghiệp, phấn đấu thực hiện lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh “Rừng là vàng, nếu mình biết bảo vệ và xây dựng thì rừng rất quý”.

Qua nhiều giai đoạn chuyển đổi cơ chế quản lý, nửa thế kỷ qua, nghề rừng Việt Nam đã đi được một chặng đường dài. Ở Gia Lai, ngành Lâm nghiệp cũng đã trải qua gần 35 năm xây dựng và phát triển, trưởng thành, đạt được nhiều kết quả to lớn. Từ chỗ manh mún, chắp nối các số liệu cơ bản, đến nay bước đầu đã thiết lập được hệ thống lâm phần của tỉnh với tổng diện tích đất lâm nghiệp 867.573,6 ha, trong đó diện tích đất có rừng 717.411 ha, độ che phủ của rừng 46%. Rừng phân bố đều trên địa bàn 16 huyện, thị xã, thành phố trong tỉnh với hơn 76,2 triệu m3 gỗ, 38,3 triệu cây tre nứa và nhiều loại lâm sản ngoài gỗ như: Song, mây, dược liệu, bông đót… Gia Lai hiện là một trong những tỉnh có diện tích rừng tự nhiên lớn nhất Tây Nguyên và đứng thứ hai trên cả nước (số liệu công bố của Bộ Nông nghiệp và PTNT đến hết năm 2008).

Cơ cấu tổ chức của ngành cũng phát triển tương xứng với yêu cầu của từng giai đoạn. Hệ thống quản lý nhà nước về lâm nghiệp từng bước được củng cố, hoàn thiện. 2 đơn vị Chi cục Lâm nghiệp và Chi cục Kiểm lâm trực thuộc Sở Nông nghiệp và PTNT giúp Giám đốc Sở thực hiện chức năng quản lý nhà nước chuyên ngành về lâm nghiệp, phát triển rừng, quản lý sử dụng rừng, bảo vệ rừng, đảm bảo việc thực thi pháp luật về bảo vệ và phát triển rừng trên địa bàn; lực lượng kiểm lâm còn về tận địa bàn xã tăng cường công tác bảo vệ rừng từ cơ sở. Toàn tỉnh đã tổ chức 11 Công ty Lâm nghiệp, 20 Ban Quản lý Rừng phòng hộ, 2 dự án 661 độc lập, Vườn Quốc gia Kon Ka Kinh và Khu Bảo tồn Thiên nhiên Kon Chư Răng. Hệ thống bộ máy lâm nghiệp từ tỉnh xuống đến huyện với hơn 1.100 cán bộ, công nhân viên tâm huyết, gắn bó với ngành, trong đó có hơn 300 kỹ sư lâm nghiệp, 1 thạc sĩ, 1 chuyên viên cao cấp. Điều đáng phấn khởi là đến nay diện tích đất có rừng đã được giao cho các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân và cộng đồng dân cư quản lý, sử dụng đến 437.826,3 ha, chiếm 61%; đã khoán bảo vệ 100.010 ha rừng từ nguồn kinh phí dự án 661, nguồn hỗ trợ có mục tiêu, khoán và hưởng lợi từ rừng theo các Quyết định 178/2001/QĐ-TTg và Quyết định 304/2005/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Nhận thức của các cơ quan, đơn vị quản lý rừng và đặc biệt là nhận thức của người dân được giao đất giao rừng từng bước có sự chuyển biến, đã thực sự xem rừng là tài sản quý, liên quan thiết thực đến đời sống của chính mình, hạn chế đến mức thấp nhất những tác động làm suy thoái rừng. Bên cạnh việc bảo vệ rừng khá tốt, bình quân hàng năm Gia Lai còn tổ chức trồng 3.700 ha rừng tập trung, 770 ha rừng phân tán phục vụ cho công tác phòng hộ rừng đầu nguồn, bảo vệ môi trường sinh thái, cung cấp nguyên liệu cho công nghiệp chế biến và nhu cầu sử dụng của nhân dân. Toàn tỉnh hiện có 92 đơn vị và cơ sở hoạt động chế biến lâm sản với tổng công suất 182.450 m3 gỗ tròn/năm, tổng vốn đầu tư 1.422 tỉ đồng. Nguồn nguyên liệu chế biến chủ yếu khai thác từ rừng tự nhiên sản xuất, rừng trồng, gỗ nhập khẩu và nguồn gỗ khai thác tận dụng từ các khu vực chuyển đổi mục đích sử dụng đất theo quy định. Giá trị sản xuất lâm nghiệp năm 2008 đạt 345,5 tỉ đồng, tính cả lĩnh vực chế biến lâm sản đạt đến 1.826,2 tỉ đồng.

Lâm nghiệp Gia Lai có bước phát triển, nghề rừng đã và đang được xã hội hóa, song từ thực tế nhìn nhận, đánh giá thì cho đến nay vẫn còn không ít khó khăn, hạn chế. Có thể kể ra một số tồn tại cơ bản như: Diện tích, chất lượng và tính đa dạng sinh học rừng tự nhiên có nơi vẫn tiếp tục bị suy giảm. Năm 2005 độ che phủ rừng của tỉnh là 48,6%, đến hết năm 2008 độ che phủ còn 46%, giảm 2,6%. Nạn phá rừng làm rẫy, chặt cây rừng trái phép vẫn còn xảy ra trên một số địa bàn và diễn biến khá phức tạp. Giá trị sản xuất lâm nghiệp chiếm tỷ trọng thấp trong toàn bộ nền kinh tế địa phương và không ổn định, chưa tương xứng với tài nguyên rừng. Công nghiệp chế biến lâm sản tuy phát triển nhanh song chưa vững chắc, thiếu quy hoạch và tầm nhìn chiến lược. Tác động của ngành lâm nghiệp đối với cuộc vận động xóa đói giảm nghèo còn hạn chế, chưa tạo ra nhiều việc làm, thu nhập của người làm nghề rừng còn thấp và không ổn định…

Từ tình hình nêu trên, có thể thấy một số nguyên nhân cơ bản như sau: Đó là về cơ chế chính sách lâm nghiệp còn nhiều bất cập, thiếu đồng bộ; ý thức bảo vệ và phát triển rừng của một bộ phận dân cư, nhất là đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế; việc giao đất giao rừng, xã hội hóa nghề rừng làm còn chậm, chưa thu hút mạnh mẽ các thành phần kinh tế vào các hoạt động sản xuất kinh doanh rừng. Công tác quản lý rừng và lâm nghiệp tuy về cơ bản đã phân cấp cho các địa phương nhưng chưa tạo đủ tiền đề về cơ chế, chính sách, cơ sở vật chất kỹ thuật và cán bộ để phát huy vai trò của chính quyền địa phương trong quản lý, bảo vệ và phát triển rừng, nhất là cấp huyện và xã…

Một hiện trạng báo động của tỉnh ta là tình hình gia tăng do áp lực dân số, nạn di dân tự do còn tiếp diễn, phương thức sử dụng đất nông-lâm nghiệp hiệu quả thấp, bên cạnh đó nhu cầu sử dụng lâm sản của xã hội ngày càng tăng… sẽ tạo ra sức ép liên tục vào rừng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến tài nguyên rừng và tất nhiên sẽ uy hiếp cả môi trường sinh thái.

Trước những thách thức đó, trong thời gian tới ngành Lâm nghiệp Gia Lai không ngừng củng cố, tiếp tục đổi mới công tác tổ chức quản lý, đẩy mạnh giao đất, giao khoán rừng, đảm bảo sao cho mỗi khu rừng đều có chủ quản lý sử dụng cụ thể. Đồng thời tích cực triển khai các giải pháp phát triển lâm nghiệp theo hướng xã hội hóa, thu hút đầu tư cho phát triển rừng. Khai thác, sử dụng hợp lý, có hiệu quả tài nguyên rừng theo hướng bền vững, mang lại hiệu quả kinh tế, phát triển lâm nghiệp gắn liền với cải thiện đời sống người lao động nghề rừng, nhất là người dân sống liền rừng…

Có một nhà thơ đã viết: Hồn Tổ quốc ngự trong rừng sâu thẳm/Rừng điêu tàn là Tổ quốc suy vong… Tin rằng trong sự phát triển chung của toàn ngành Lâm nghiệp cả nước, ngành Lâm nghiệp Gia Lai quyết tâm tạo ra bước chuyển mới, khẳng định thế mạnh của mình trong cơ cấu nền kinh tế của địa phương, góp phần thực hiện thắng lợi chiến lược phát triển lâm nghiệp Việt Nam giai đoạn 2006-2020.

Nguyễn Văn Phong (Phó giám đốc Sở Nông nghiệp và PTNT)

Tweet

Đánh giá bài viết